صخره جبل الطارق: نیروی دریایی بریتانیا در جنوب اسپانیا چه می‌کند؟+ نقشه

یک ضرب المثل اسپانیایی می‌گوید «تا وقتی میمون‌ها در جبل الطارق هستند، انگلیسی‌ها هم هستند». میمون‌ها معلوم نیست از چه زمانی در آنجا هستند و انگلیسی‌ها مشخص نیست تا چه زمانی آنجا خواهند ماند.

سرویس جهان حلقه وصل- یک ضرب‌المثل است که اسپانیایی‌ها در مورد جنوب کشور خود بکار می‌برند:«تا وقتی میمون‌ها در اینجا هستند، انگلیسی‌ها هم هستند». میمون‌ها معلوم نیست از چه زمانی در آنجا هستند اما تاریخ ورود انگلیسی‌ها مشخص است. در عوض مشخص نیست انگلیسی‌ها تا چه زمانی در آنجا خواهند ماند.

تاریخچه تصاحب جبل الطارق توسط بریتانیا

برای بررسی دلیل قدرت‌گیری انگلیسی‌ها در جبل الطارق باید به قرن ۱۷ میلادی برگردیم، زمانی که هنوز مرزهای امروزی میان دول اروپایی کشیده نشده بود و تسلیحات جدید، قدرت‌های اروپایی را برای تثبیت حوزه نفوذ خود به جان هم انداخته بود. این دوره که به جنگ‌های سی‌ساله مشهور است، سرانجام در ۱۶۴۸ و با انعقاد قرارداد معروف وستفالیا پایان یافت.

اگر بخاطر اتفاقاتی که به جهانی اول و دوم منجر شد فکر می‌کنید این آلمان است که به قلمرو فرانسه چشم دارد، اشتباه می‌کنید. آلمان در قرن ۱۷ یکی از پراکنده‌ترین پادشاهی‌ها را در اروپا داشت و همین مسأله موجب ضعف او در مقابل حملات عثمانی شده بود. درگیری در شرق، آلمان را از غرب یعنی مرز آن کشور با فرانسه آسیب‌پذیر ساخت و لویی چهاردهم پادشاه فرانسه را در اواخر قرن ۱۷ به طمع واداشت تا برخلاف قرارداد وستفالیا در خاک آلمان پیشروی کند.

این اقدام با واکنش سایر دول اروپایی روبرو شد و پای هلند، اسپانیا و البته بریتانیا به این جنگ‌ها باز شد. در واقع در حالی که این جنگ در خاک اصلی اروپا در جریان بود، بریتانیا احتمالاً به عنوان دفاع از اعتبار قرارداد وستفالیا ولی با انگیزه اصلی ممانعت از ادغام دو امپراتوری فرانسه و اسپانیا (که در آن زمان به دلیل روابط فامیلی، یک نفر به عنوان جانشین پادشاه دو کشور تعیین شده بود) خود را وارد معرکه کرد تا در پایان آن از ثمراتش بهره‌مند شود و همینطور هم شد.

بدین صورت که در میانه این جنگ، نیروهای هلند و بریتانیا، منطقه ساحلی جبل‌الطارق را از خاک اسپانیا تصرف کردند که در پایان جنگ بر مبنای پیمان‌ اوترخت (Utrecht) در ۱۷۱۳ به بریتانیا سپرده شد. اکنون حاکمیت بریتانیا بر جبل‌الطارق از سه قرن گذشته است و حتی دو بار همه‌پرسی که دومین آن در سال ۲۰۰۲ میلادی برگزار شد، به استقلال این بخش یا حاکمیت دودولتی بر آن (بریتانیا-اسپانیا) منتهی نشد.

جبل الطارق یک از چهارده است

بریتانیا جدا از کشورهایی مانند کانادا و استرالیا که همچنان به صورت تشریفاتی به عنوان یک فرمانداری تحت حاکمیت ملکه اداره می‌شود، ۱۴ جزیره و قلمرو کوچک در اختیار دارد که تماماً تحت مدیریت کامل لندن قرار دارند. یک وزارتخانه از بریتانیا برای اداره این قلمروها اختصاص یافته که «وزارت قلمروهای مشترک‌المنافع و سازمان ملل» نام دارد، هر چند سه مورد از این قلمروها که در موقعیت‌های ژئواستراتژیک قرار دارند، زیر نظر «وزارت اروپا و آمریکا» اداره می‌شوند:

جبل‌الطارق (نزدیک تنگه جبل‌الطارق و محل اتصال دریای مدیترانه با اقیانوس اطلس شمالی) جزایر فالکند (در فاصله ۴۸۳ کیلومتری از دماغه جنوبی آمریکای جنوبی) محدوده پایگاه‌های نظامی در قبرس

یکی از موارد اهمیت ژئوپولتیک تنگه جبل‌الطارق، همین عبور کشتی‌های باری است که مبدأ آنها اقیانوس هند است و مقصدشان یکی از کشورهای حاشیه اقیانوس اطلس. این کشتی‌ها به جای دماغه امیدنیک در جنوب آفریقا، از راه نزدیکتر یعنی دریای سرخ و سپس دریای مدیترانه عبور می‌کنند که در نتیجه از کانال سوئز و تنگه جبل‌الطارق می‌گذرند.

منابع

https://www.newstatesman.com/gibraltar/newstatesman-gibraltar/2015/03/gibraltar-s-barbary-macaques-long-they-remain-so-will#amp

https://en.wikipedia.org/wiki/Gibraltar