حشدالشعبی تقویت می‌شود یا تضعیف؟

به گزارش حلقه وصل، عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق شامگاه دوشنبه شب دستور سازماندهی حشدالشعبی را صادر کرد که با استقبال جریان های سیاسی عراقی روبرو شد.

نخست‌وزیر عراق با اشاره به اینکه "بر اساس اقتضای منافع مردم و با توجه به اختیاراتی که قانون اساسی به وی داده است و با ایمان به نقش بزرگی که مبارزین حشد شعبی در حال ایفای آن هستند" دستوراتی را در ۱۰ بند صادر کرد.در این فرمان ۱۰ بندی بر ضرورت ارتباط رسمی الحشد الشعبی با فرماندهی کل نیروهای مسلح، حذف اسامی مورد استفاده شاخه‌های این نیروها در دوران جنگ علیه داعش و جایگزینی آن با تشکیلات نظامی رسمی شامل لشکر، تیپ، هنگ و… تأکید شده است.

اینکه این اقدام نخست وزیر عراق با چه هدفی صورت گرفته و اینکه این اقدام به نفع حشد شعبی بوده یا در جهت تضعیف آن و در آینده این جریان با چه چالش هایی مواجهه خواهد شد سوالاتی است که در این گزارش سعی می شود به آنها پاسخ داده شود.

"سعدالله زارعی" از کارشناسان ارشد مسائل غرب آسیا در خصوص دستور نخست وزیر عراق برای سازماندهی حشد الشعبی ضمن استقبال از این اقدام عادل عبدالمهدی معتقد است که این اقدام به حشد شعبی یک «هویت مستقلی» می‌دهد که در عین نقش‌آفرینی در حوزه‌های امنیتی و نظامی می‌تواند در حوزه‌های دیگر به ایفای نقش بپردازد.

وی با بیان اینکه " ادغام حشد شعبی در ساختار ارتش، محدودیت‌هایی در مسیر فعالیت‌های حشد ایجاد می‌کرد" تاکید دارد که با دستور جدیدی که نخست وزیر عراق صادر کرد، ما شاهد تشکیل یک بسیج واقعی در این کشور خواهیم بود."

" حسن دانایی فر" سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران درباره این اقدام عادل عبدالمهدی بر این باور است که این اقدام نخست‌وزیر عراق، هماهنگی‌ها را بیشتر خواهد کرد و اگر ناهماهنگی وجود داشته باشد، آن را برطرف خواهد کرد و یک نظارت بیشتری را فراهم می‌کند.

حشد شعبی نیروهای مردمی هستند که از بطن فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی مرجع عالیقدر شیعه و زمانی که داعش مناطق عمده ای از عراق را عرصه تاخت و تاز خود قرار داده بود متولد شد.

شکل گیری این نیروها در زمان و شرایط مناسب بود زیرا هنگامی که در دهم ژوئن ۲۰۱۴ داعش به غارتگری و کشتار پرداخت و با تسخیر موصل و مناطق گسترده ای از صلاح الدین و دیالی و شمال بابل و الانبار جنایات زیادی مرتکب شد، همگان تصور می کردند که بزودی داعش بغداد را اشغال می کند و روند سیاسی عراق را به پایان خط می رساند.

همه نگاه ها نگران بود به ویژه که تصاویری که مناطق تحت اشغال داعش پخش می شد بسیار دلخراش بود و داعشی ها که عملاً با فروپاشی ارتش عراق خود را پیروز جنگ می دیدند از تمامی حربه های جنگ روانی برای پیشبرد اهداف شوم خود استفاده می کردند.

تکفیری ها سرمست از عقب نشینی های متوالی نظامیان عراقی که سنگر به سنگر عقب می نشستند به پیش می آمدند اما به یکباره معادله برهم خورد و فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی معادلات دشمن را به هم ریخت.

آیت الله سیستانی فتوای جهاد کفایی داد و این یعنی فراخوان نظامی عراقیها برای مقابله با گروه خونریز وقاتل.متعاقب این فتوا شمار زیادی رهسپار مراکز نظامی شدند تا پس از فراگیری آموزش های لازم نظامی به جنگ با داعش بروند.

عمدتاً ساختار و بدنه نظامی حشد شعبی را شیعیان عراق تشکیل می دهند اما بعدها عشایر سنی عراق از استان صلاح الدین و استان نینوا و استان الانبار و نیز کُردهای فیلی و مسیحیان عراقی نیز به آن ملحق شدند.

حال که خطر داعش از بین رفته نخست وزیر عراق با فرمان جدید دستور سازماندهی این گروه مردمی را داده تا تحت لوای نیروهای مسلح همچنان به فعالیت نظامی خود ادامه بدهند.

از دیدگاه تحلیلگران، این اقدام عملاً دست این جریان مردمی را باز گذاشته تا علاوه بر فعالیت در عرصه نظامی و امنیتی در حوزه های دیگر نیز در صحنه عراق نقش آفرینی کنند؛ اقدامی که با استقبال بیشتر جریان های سیاسی عراق مواجه شده و آن را گامی در مسیر درست ارزیابی کرده و خواستار اجرای شفاف، دقیق و قاطع این فرمان هستند.

از سوی دیگر پیوستن این جریان مردمی به ارتش و نیروهای مسلح که در جنگ با داعش تجربه گران سنگی را کسب کرده نیز در جای خود می تواند به تقویت توان دفاعی ارتش عراق کمک کند و این کشور را از خطر تهدیدات گروههای تروریستی حفظ کند.