ایران چگونه به سوریه برای مقابله با داعش کمک کرد؟

به گزارش حلقه وصل: «نوع حضور نظامی ما در سوریه ــ در عراق هم همین‌جور ــ به معنای این نبود که ما لشکرهایمان ــ ارتشمان، سپاهمان ــ را برداریم ببریم آنجا و به جای ارتش آن کشور، ارتش ما بجنگد؛ نه، اینکه معنی ندارد؛ این نه منطقی است، نه افکار عمومی آن را قبول میکنند که ارتشی از اینجا بلند شود برود و به جای ارتش آنها بجنگد؛ نه، جنگ به عهده‌ی ارتش خود آن کشور است. کاری که نیروهای ما میتوانستند انجام بدهند و انجام دادند، کار مستشاری بود.»

این سخنان رهبر معظم انقلاب و فرمانده معظم کل قوا در دیدار هزاران نفر از اقشار مختلف مردم درباره تحولات منطقه است که چهارشنبه ۲۱ آذر ماه با اشاره به تحولات اخیر سوریه بیان شد. 

اشاره رهبر معظم انقلاب به کمک‌های مستشاری و نظامی جمهوری اسلامی ایران با درخواست دولت سوریه در سال ۲۰۱۱ برای مقابله با تروریست‌های داعش است که مستشاران ایرانی توانستند با آموزش نیروهای سوریه به آن‌ها کمک کنند تا از طریق تاکتیک‌ها و تکنیک‌های مناسب بتوانند ارتش سوریه را در مقابل داعش یاری کنند.

* ظهور داعش و آغاز بحران در سوریه و منطقه 
سوریه در سال ۲۰۱۱ با پیچیده‌ترین بحران منطقه مواجه شد. پس از موج بیداری اسلامی در بعضی از کشورها از جمله تونس، مصر و لیبی رخ داد؛ قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، فشار بر دولت سوریه برای قطع روابط خود با ایران و نیز، قطع حمایت‌ها از جنبش‌های مقاومت فلسطینی و حزب الله لبنان را برای تضمین امنیت کامل رژیم صهیونیستی آغاز کردند.

علی اکبر ولایتی مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین الملل با اشاره به ایجاد داعش و ظهور آن در منطقه غرب آسیا به ویژه سوریه و عراق تاکید کرد: آن‌ها که سوریه را انتخاب کردند تا به آن حمله کنند؛ از حدود بیش از ۸۰ کشور هزاران نفر مزدورانی که حرفه آن‌ها آدم کشی بود مانند بلک واتر را به عنوان داعش ایجاد کردند تا با ساقط کردن حکومت سوریه موجب فروپاشی جبهه مقاومت شوند.

با مقایسه وضعیت منطقه و ایجاد یک محور مهم و راهبردی با نام محور مقاومت با همکاری برخی کشورها مانند سوریه، عراق و گروه‌های مبارز مانند حزب الله در لبنان در مقابل زیاده خواهی‌ها و تمامیت طلبی استکبار جهانی در غرب آسیا که جهت تسلط بیشتر بر این منطقه و منابع آن انجام گرفت، بهتر می‌توان دریافت که چرا گروه‌های تروریستی مانند داعش و جبهه النصرة و القاعده توسط آن‌ها ایجاد شده‌اند.

اینجا بود که سوریه با درخواست کمک از ایران بر آن شد تا از طریق همکاری با دوست قدیمی خود با تروریست‌ها مقابله کرده و شر آن‌ها را دفع کند. 

البته بهتر است برای آگاهی از چرایی همکاری راهبردی میان ایران و سوریه کمی به گذشته بازگردیم و جرقه‌های این همکاری راهبردی را مطالعه کنیم.

* دوستی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی سوریه از کجا آغاز شد؟
روابط ایران و سوریه در حالی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به اوج خود می‌رسد که پیش از انقلاب نیز روابطی بین دو کشور ایران و سوریه وجود داشت اما آنچه دو کشور را پس از پیروزی انقلاب به یکدیگر نزدیک کرد، حمله رژیم بعث عراق به رهبری صدام حسین به جمهوری اسلامی ایران بود. 

یکی از مهم‌ترین دلایلی که انقلاب اسلامی ایران را به دولت سوریه به رهبری حافظ اسد نزدیک می‌کرد مسئله فلسطین بود.

دکتر حیان سلمان یکی از کارشناسان و پژوهشگران سوریه‌ای با اشاره به این موضوع بیان می‌کند؛ «رویکرد سیاسی سوریه و رهبری حافظ اسد مسئله فلسطین بود و فلسطین قطب‌نمای واقعی سیاست سوریه بود. به نحوی که قدس شریف جهت دهنده تمامی تقسیمات او بود‌.»

ترکی الحسن مدیر مرکز مطالعات و پژوهش‌های دمشق (مداد) و کارشناس اهل سوریه می‌گوید؛ «حافظ اسد بر این باور بود که محوریت همه امور راهبردی و ملی سوریه باید قدس شریف باشد. به وجود آمدن رژیم صهیونیستی تاثیر عمیقی در بر اندیشه حافظ اسد گذاشت و او از آن به بعد پایبند مسائل ملی شد. او خود را وقف دفاع از سوریه، منطقه و در دست آن مبارزه با رژیم صهیونیستی کرد.»

علی اکبر ولایتی نیز می‌گوید که؛ «مصر با امضای پیمان کمپ دیوید توسط انور سادات عملاً مصر از محوریت مبارزه با صهیونیست‌ها خارج شد و محوریت کار بر عهده حافظ اسد قرار گرفت . یکی از علل نزدیکی راهبردی ما و حافظ اسد اعتقاد او به مبارزه با صهیونیست‌ها و آزادی سرزمین فلسطین بود.»

بنابراین؛ مهم‌ترین علت ایجاد روابط دوستانه میان سوریه و ایران پس از انقلاب اسلامی را باید مسئله فلسطین دانست، چرا که هم حافظ اسد به عنوان رئیس جمهوری عربی سوریه به دنبال آزادی فلسطین بود و هم امام خمینی (رحمت الله علیه) به عنوان بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی ایران

آزادی قدس را به عنوان هدف خود قرار داده بودند.
* یاری سوریه به ایران در مقابله با رژیم بعث عراق
هنگامی که رژیم بعثی عراق در سال ۱۳۵۹ به ایران حمله کرد، جمهوری اسلامی ایران تحت شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی قرار داشت و هیچ کشوری حاضر نبود به او در مقابله با رژیم بعثی‌ عراق کمک کند.

معدود کشورهایی از جمله لیبی، کره شمالی و از همه مهم‌تر سوریه حاضر شدند تا در مقابل بعثی‌ها به ایران کمک کنند. البته لیبی چندی پس از کمک به ایران در حوزه موشک‌های اسکاد بی از این کار صرف نظر کرد اما سوریه به عنوان تنها کشور عربی تا پایان جنگ همراه ایران بود و کمک‌های مختلف تسلیحاتی و نظامی را به ایران ارائه می‌داد.

محسن رفیق دوست وزیر سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس در این رابطه می‌گوید؛ «اولین کشوری که به کمک ما آمد، سوریه بود. مرحوم حافظ اسد در اولین سفری که رفتم و با ایشان ملاقات کردم و کمک خواستم یک پیشنهاد خوب ارائه کرد؛ لیستی که من داشتم را افسران سوریه‌ای برای خرید آن مذاکره می‌کردند به نام دولت سوریه می‌خریدند و چندین بار در اول جنگ ما به این طریق اسلحه تهیه کردیم.»

میزان کمک‌های سوریه به ایران در جنگ تحمیلی در اسناد مختلف تاریخی ذکر شده و همواره توسط مسئولان کشورمان عنوان شده است که در اینجا از بررسی تفصیلی آن صرف نظر می‌کنیم.

* یاری ایران به سوریه در مقابله با داعش و تروریست‌های تکفیری با حضور مستشاری
سوریه در سال ۲۰۱۱ با پیچیده‌ترین بحران منطقه مواجه شد. این کشور که یکی از مهم‌ترین اعضای محور مقاومت بود توسط استکبار جهانی به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی تحت فشار قرار گرفت تا با استفاده از گروهک‌های تروریستی تکفیری نظام این کشور به عنوان حامی بزرگ برای محور مقاومت سرنگون شود.

علت اصلی فشار قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی بر دولت سوریه، قطع روابط با ایران و نیز، قطع حمایت‌ها از جنبش‌های مقاومت فلسطینی و حزب الله لبنان را برای تضمین امنیت کامل رژیم صهیونیستی بود.

فروردین ماه سال ۱۳۹۰ بود که اولین تحرکات تروریست‌ها برای مقابله با دولت سوریه آغاز شد. چند ماه بعد در مرداد همان سال گروهک ارتش آزاد سوریه اعلام موجودیت کرد و با نظامیان جداشده از ارتش سوریه و سازماندهی آن‌ها توسط سرویس‌های غربی کار به آتش کشیدن و نابودی سوریه را آغاز کردند.

ماه‌های بعد اما شدت تحولات افزایش پیدا کرد به نحوی که تروریست‌های تکفیری در حال پیشروی به سوی کاخ ریاست جمهوری در دمشق پایتخت سوریه بودند. 

اینجا بود که پس از چند ماه و در حالی که عملیات سقوط دمشق به پایان خود می‌رسید، ارتش سوریه با کمک مستشاران و رزمندگان مقاومت توانستند از اطراف کاخ ریاست‌جمهوری سوریه و حرم مطهر حضرت زینب(س) عملیات آزادسازی و پاکسازی دمشق را کلید زده و درنهایت از سقوط کامل آن جلوگیری کنند.

نیروهای بسیج مردمی سوریه با حمایت و حضور نمایندگان و مستشاران نیروهای مسلح ایران در دمشق و پس از جلسات مکرر مستشاران عالی‌رتبه نظامی ایران با مقامات سوریه تشکیل شد. 

سردار شهید حسین همدانی طرح تشکیل نیروهای دفاع وطنی یا به عبارتی بسیج مردمی در سوریه را ارائه کرده و با تلاش بسیار مصوب و به اجرا درآورد. با اجرای این طرح تعداد قابل‌توجهی از جوانان سوری و بخشی از آوارگان مناطق اشغالی از سوی مستشاران ایران سازماندهی شدند.

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز با حملات موشکی مختلف از جمله حمله به شرق بوکمال در مرز میان عراق و سوریه ۴۰ نفر از سران داعش را نیز به هلاکت رساندند که یکی از اقدامات مهم محور مقاومت علیه تروریست‌ها به شمار می‌رود.

۲۸ شهریور ۹۶ سپاه پاسداران با دو موشک قیام و ذوالفقار به دیرالزور سوریه که مرکز تجمع فرماندهی و پشتیبانی گروهک تروریستی تکفیری داعش بود، حمله کرد. در این حمله که از مبداء پایگاه‌های موشکی سپاه در کرمانشاه و سنندج انجام شد، موشک های بالستیک سپاه با طی فاصله حدودا ۶۵۰ کیلومتری بر سر تروریست‌ها در شهر دیرالزور فرود آمد.

شامگاه یکشنبه عملیات موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به مواضع داعش در دیرالزور با اصابت دقیق ۶ فروند موشک زمین به زمین انجام شد. این اقدام در واکنش به اقدام تروریستی چهارشنبه ۱۷ خرداد به حرم امام خمینی (ره) و ساختمان اداری مجلس شورای اسلامی بود که تلفات و خسارات بسیاری را برای تروریست های داعشی به دنبال داشت.

* مهر پایان ارتش سوریه بر داعش با حمایت نیروهای مقاومت
ارتش سوریه با پشتیبانی نیروهای مقاومت، شهر البوکمال در جنوب استان دیرالزور را به عنوان آخرین پایگاه بزرگ داعش آزاد کردند. یگان های ارتش سوریه روز چهارشنبه با پشتیبانی نیروهای مقاومت در ادامه مبارزه با گروه تروریستی داعش، موفق شده بودند شهر البوکمال در جنوب استان دیرالزور را به عنوان آخرین پایگاه بزرگ داعش در شرق این کشور محاصره کنند.

این پیشروی ارتش سوریه و نیروهای مقاومت و یگان‌های حشدالشعبی در چارچوب عملیات والفجر ۳ و با هدف پاکسازی تمام مناطق شرقی سوریه از گروه تروریستی تکفیری داعش انجام شد.

آزادسازی البوکمال در حقیقت پایانی بر گروه تروریستی داعش در عملیات میدانی بود.

نبردهای مختلفی تا سال ۱۳۹۶ علیه داعش ادامه داشت که همه آن‌ها منجر به اعلام پایان حکومت این گروهک تروریستی توسط سردار قاسم سلیمانی در ۳۰ آبان همان سال شد. فرمانده محور مقاومت در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب اسلامی پایان سیطره شجره خبیثه داعش را اعلام کرد.

شما می‌توانید متن نامه سردار قاسم سلیمانی به رهبر انقلاب و پاسخ معظم‌له را از اینجا مطالعه کنید.

* داعش در صورت پیروزی حداقل ۳۰ سال جهان اسلام را درگیر می‌کرد
اگر جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت با داعش مبارزه نمی‌کرد، داعش به دنبال این بود تا نقشه ادعایی خود برای تسلط بر چند کشور جهان را اجرایی کند. 

عباس عراقچی وزیر امور خارجه در گفت‌وگویی بیان کرد که؛ «حوزه دوم که با سوریه همکاری کرده و حمایت کردیم، در مبارزه با داعش بود. داعش به عنوان پدیده منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای ظهور پیدا کرد و یک ائتلاف بین‌المللی برای مقابله با آن ایجاد شد و نقش اصلی را در مقابله با داعش هم در عراق و هم سوریه، ایران ایفا کرد. این حقیقت وجود داشت که اگر با داعش در عراق و سوریه نجنگیم، مجبوریم در قلمرو خود بجنگیم.»

حسین اکبری معاون سابق دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی سال 1400 در گفت‌وگویی گفته بود که؛ اگر داعش در دنیای اسلام ولو در چند کشور مستقر می‌شد، حداقل ۲۰، ۳۰ سال جهان اسلام درون خودش درگیر می‌شد و با این وضعیت فرصتی برای رژیم صهیونیستی و آمریکا فراهم می‌شد که هر جنایتی که می‌خواهند در جغرافیای جهان اسلام انجام دهند.