"خونه خالی"، معمای پیچیده بازار مسکن در ایران

در حال حاضر گفته می‌شود حدود 2.5 میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه در کشور وجود دارد که سهم تهران بیش از یک پنجم این رقم است.

به گزارش حلقه وصل، بازار مسکن ایران از عوامل متعددی تاثیر می‌پذیرد که گستره آن از نوسانات قیمت در بازارهای اقتصادی دیگر تا فعالیت سوداگران، دلالان، خانه‌های خالی، عدم تناسب عرضه و تقاضا، عدم تولید مسکن متناسب با برنامه‌ها و… را در برمی‌گیرد.

چند دهه است که از خانه‌های خالی به‌عنوان یکی از عوامل موثر در نابسامانی‌های بخش مسکن کشور یاد می شود. نمایندگان مجلس در دوره‌های مختلف و وزاری اسبق، سابق و حاضر مسکن و راه و شهرسازی طی سال‌های اخیر همواره بر ضرورت ورود این واحدها به بازار مسکن با هدف ساماندهی بخشی از نیاز کشور به خصوص در کلانشهرها تاکید داشته و دارند.

اما در عمل اتفاق خاصی به جز اظهارنظرهای متعدد مسئولان و افراد ذی‌ربط در این رابطه دیده نشده است. فارغ از این ماجرا، شاید مهم‌ترین موضوعی که ورود خانه‌های خالی به بازار مسکن را با مانع روبرو کرده مربوط به نحوه شناسایی این واحدهای مسکونی باشد. واقعیت آن است که تاکنون مکانیزم مشخصی برای این کار از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط از جمله وزارت راه و شهرسازی ارائه نشده است.

چند سال پیش وزارت نیرو از راهکار "قبض برق" برای این کار رونمایی کرد، بر این اساس که عدم مصرف برق نشان از خالی بودن واحد مسکونی دارد. اما خیلی زود مالکان خانه‌های خالی با روشن کردن یک لامپ خط بطلانی بر راهکار وزارت نیرو کشیدند.

بازار مسکن چه در حوزه خرید و فروش و چه در بخش اجاره‌بها از اوایل سال گذشته تا امروز دچار افزایش قیمت‌های نجومی شده، داستانی که باعث شده مدت زمان خانه‌دار شدن برای یک خانوار ایرانی به حدود ۴۳ سال افزایش یابد. از سوی دیگر مستاجران نیز هم‌اکنون حدود ۵۰ درصد از درآمدهای خود را به تامین مسکن اختصاص می‌دهند که به نظر می‌رسد طی ماه‌های آینده این درصد افزایش یابد. در این شرایط به‌طور قطع ورود خانه‌های خالی در سطح کشور به خصوص در کلانشهرهایی مانند تهران به بازار مسکن می‌تواند با تعادل بخشی به عرضه و تقاضا، قیمت‌ها را نیز تعدیل می‌کند.

در حال حاضر گفته می‌شود حدود ۲.۵ میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه در کشور وجود دارد که سهم تهران بیش از یک پنجم این رقم است. البته یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اخیراً تعداد خانه‌های خالی کشور را ۵ میلیون واحد اعلام کرده است. به هر حال نکته حائز اهمیت وارد کردن این خانه‌ها به بازار است که گام اول آن شناسایی و در مرحله بعد استفاده از ابزار قانونی به ویژه مالیات است. خانه‌های خالی قطعاً یکی از عوامل نابسامانی در بازار مسکن هستند که دولت و وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، اقتصاد، نیرو و… بایستی در کوتاه‌ترین زمان راهکاری اجرایی برای شناسایی و ورود آنها به بازار مسکن ارائه دهند.

منبع: تسنیم