به گزارش حلقه وصل، رزمندگان افغانستانی، ارامنه و دیگر اقلیت‌های مذهبی دست در دست جوانان این سرزمین گذاشته بودند تا در هشت سال نبرد نابرابر، ذره‌ای از خاک این سرزمین به یغما نرود. درباره این شهدا بارها گفته و شنیده‌ایم؛ از گزارش‌های تصویری و مکتوب تا روایت‌ها و قصه‌ها. ضمن این‌که رهبر انقلاب همواره به هر بهانه از آنها یاد کرده و به قدردانی از آنها توصیه داشته‌اند. با همه اینها اثر جامع و کاملی که درباره این شهدا تدوین شده باشد، کتابی است به نام «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» که سال گذشته به همت محمد سرور رجایی و با همکاری و همت دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی منتشر شد. این کتاب هفته گذشته در کتابخانه شیخ کلینی شهر ری مورد نقد و بررسی قرار گرفت و نویسنده و محقق کتاب درباره آن به نکاتی اشاره کرده که خالی از لطف نیست.
نویسنده کتاب کیست؟ محمد سرور رجایی سال ۱۳۴۸ در کابل متولد شده و به عنوان یک روزنامه‌نگار و شاعر شناخته می‌شود. او از سال ۱۳۶۳ در کشورش فعالیت‌های فرهنگی تبلیغی را آغاز کرد و پس از ده سال به ایران آمد. سال گذشته، به همت دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» با تحقیق و تدوین رجایی منتشر شد که خاطرات رزمندگان هشت سال دفاع مقدس است که اهل افغانستان بوده‌اند.
چرا این کتاب تدوین شد؟ نویسنده کتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون گفته زمانی در کابل و تحت حکومت کمونیستی زندگی می‌کرد و با جبهه جهادی در ارتباط بود. به این ترتیب به برخی مجلات این گروه به صورت مخفی دسترسی پیدا کرده و متوجه شده بود یکی از افغان‌ها در جبهه بوستان ایران و در جنگ ایران و عراق به شهادت رسیده است. رجایی می‌گوید: همیشه این موضوع برایم سوال بود چرا یک افغان در جبهه جنگ ایرانی باید به شهادت برسد؟ در آن زمان این موضوع امنیتی و سیاسی بود و به همین دلیل رجایی نمی‌توانست در مورد آن از هر کسی سوال کند. بعدها در همین مجلات خواند که یک رزمنده ایرانی متولد بیرجند، در جبهه جهادی و در جنگ افغانستان به شهادت رسیده است! سال‌ها بعد وقتی رجایی به ایران آمد، برخی از کتاب‌های دفاع مقدس را خواند ولی در این کتاب‌ها هیچ حضوری از رزمندگان افغان در جنگ ایران و عراق یا حضور هیچ رزمنده ایرانی در جنگ جبهه جهادی در افغانستان ندید. بنابراین آستین همت بالا زد و تحقیقاتش را آغاز کرد. این کتاب چطور نوشته شد؟ با دشواری بسیار. رجایی در جلسه نقد و بررسی کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» توضیح داد دشواری‌های متعددی برای نوشتن کتاب متحمل شد و یکی از مهم‌ترین آنها پیدا کردن سوژه‌ها بود. این روزنامه‌نگار و نویسنده، گفته است یکی از اتفاقات مهم در راه نوشتن کتاب، آشنایی او با وحید جلیلی بود و توضیح داده بیش از دو سال با افراد مختلف تماس گرفت تا بالاخره آمار تعداد رزمندگان افغانستانی و تعداد شهدای افغانستانی را به دست آورد.
دشواری بعدی گفت‌وگو با خانواده این شهدا بود چرا که بسیاری از آنها حاضر به گفت‌وگو نبودند، چون عقیده داشتند اجر شهیدشان ضایع خواهد شد. این نویسنده برای تکمیل اسناد و مدارکش به بلخ سفر کرد و در نهایت توانست کتابش را منتشر کند. بعد از آن افغانستانی‌های زیادی پای کار آمدند و با او تماس گرفتند تا خاطرات خود را از جنگ ایران و عراق بازگو کنند. در این کتاب چه می‌خوانیم؟ از دشت لیلی تا جزیره مجنون شامل گفت‌وگوها و خاطرات شهدای افغانستان در جبهه ایران است اما در ضمن درباره شهادت یک شهید ایرانی به نام احمدرضا سعیدی در جبهه جهادی افغانستان هم مطلبی آمده است، چرا که نویسنده معتقد است دو ملت به مرزهای اشتراک فرهنگی، جغرافیایی و باورهای مشترک در راستای وحدت رسیده‌اند. این تعداد رزمندگان افغانستانی و خانواده شهدا و جانبازانی است که در این کتاب با آنها گفت‌وگو شده است. همچنین در این کتاب با یک رزمنده که سال‌ها به عنوان یک فیلیپینی در زندان‌های عراق حضور داشته گفت‌وگو شده است.
این تعداد عکس‌هایی است که در کتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون از رزمندگان افغانستانی در جبهه جنگ ایران منتشر شده است. به گفته محمد سرور رجایی این عکس‌ها عمدتاً توسط یک عکاس آماتور گرفته شده است.
*جام جم