آیا بن لادن، یک تصویر مجازی بیش نبود؟

این ویدئو به سرعت در شبکه‌های اجتماعی پخش شد و دست‌کم سه میلیون بار تماشا شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در مورد آن نوشت و شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز هم در برنامه‌های خود به آن پرداخت.

پس از آن‌که مشخص شد که ویدئو کاملاً جعلی است و با فناوری هوش مصنوعی ساخته شده، از فیس‌بوک خواسته شد که آن را حذف کند. فیس‌بوک با ذکر بندهایی از مقررات خود از حذف این ویدئو از صفحات این شبکه اجتماعی خودداری کرد، اما کمی بعد، یک ویدئوی جعلی دیگر دامن‌گیر «مارک زاکربرگ»، بنیان‌گذار خود فیس‌بوک شد.در این ویدئو که هفته پیش منتشر شد، از بخشی از یک ویدئوی دو سال قبل «مارک زاکربرگ» استفاده شده و با یک الگوریتم هوش مصنوعی در آن تغییرات کاملی داده شده و در آن سخنانی جعلی از زبان زاکربرگ بیان گردید.در این ویدئوی جعلی، بنیان‌گذار فیس‌بوک به «تسلط یک‌نفره خود بر جهان از طریق در دست داشتن اطلاعات میلیاردها نفر» افتخار می‌کند و می‌گوید که «جان و آینده شما در دستان من است.»

این ویدئو در اینستاگرام منتشر شد، شبکه‌ای که مالک آن شرکت فیس‌بوک است. صرف نظر از اینکه ویدئوی فوق حرف‌های پنهان امثال زاکر برگ را بیان کرده‌اما به هر حال او در واقع چنین سخنانی نگفته و این دستکاری‌ها با استفاده از یکی از شاخه‌های پرکاربرد هوش مصنوعی، به نام «یادگیری ماشینی» انجام می‌شود. به‌خصوص یکی از تکنیک‌های یادگیری ماشینی به نام «یادگیری عمقی» برای این کار استفاده شده که اطلاعات خام تصاویر و ویدئوها را دریافت کرده و لایه لایه به آن «عمق می‌دهد» تا این‌که محتوایی متفاوت اما به‌ظاهر شبیه واقعیت پیدا کند. برای همین به این نوع دستکاری «جعل عمقی» (Deepfake) می‌گویند.

این یک کشف جدید نیست، بلکه در واقع نوعی رونمایی از آن توسط شبکه‌های رسانه‌ای رسمی و معتبر مانند آسوشیتدپرس، واشینگتن پست و همچنین سایت دانشگاه کالیفرنیا به شمار می‌آید که این گزارش براساس اطلاعات آنها تنظیم شده است. رویکردی تازه که تا چندی پیش انکار می‌شد.

۱۷ سال پیش در سال ۲۰۰۲ فیلمی به نام «سیمونه» ساخته «اندرو نیکول» اکران شد که به عمد مورد توجه چندانی قرار نگرفت. در فیلم مذکور، فیلمسازی (با بازی آل پاچینو) که بازیگر اول فیلم در حال تولیدش ، پروژه را ترک کرده، بوسیله دستگاه عجیب و غریبی، بازیگر دیگری به‌صورت مجازی پدید آورده و آن را به جای بازیگر قبلی در فیلم می‌گنجاند. بازیگر مجازی با هدایت کارگردان حتی درتمام مراسم و کنفرانس‌ها و برنامه‌های حاشیه‌ای فیلم از طریق ویدئو کنفرانس شرکت می‌کند و هر آنچه او می‌خواهد می‌گوید و انجام می‌دهد تا اینکه به‌عنوان یک فوق ستاره در دنیا و رسانه هایش جا می‌افتد تا حدی که وقتی فیلمساز به خاطر خسته شدن از دستگاه عجیب و غریبش آن را به دریا افکنده تا بازیگر مجازی فوق نابود شود، او را به جرم قتل بازیگر یاد شده دستگیر و محاکمه می‌کنند!

در آن زمان و در پایان همان فیلم، تصویر برخی شخصیت‌های حقیقی به نمایش درآمد که گویا به‌طور مجازی توسط رسانه‌ها بوجود آمده بودند که یکی از آنها تصویر «بن لادن» بود که هویت و بود و نبودش هیچگاه به روشنی مشخص نشد، چنانچه بن‌لادن نیز همچون «سیمونه» فقط از طریق رسانه با مردم سخن می‌گفت و بعد نیز تنها از طریق همین رسانه‌ها مرگش اعلام شد و جسد نامشخصی به‌عنوان جسد بن لادن معرفی گردید. امثال داعش نیز بیشتر از طریق همین رسانه‌ها ابراز وجود کرده و می‌کنند و سال‌های گذشته افشاء شد که چگونه هالیوود و کارشناسانش، فیلم‌ها و ویدئوهای جنایات داعش را با پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها ساخته و در سراسر دنیا نمایش می‌دادند.