تهران: کتابی که باعث آشتی سیاسیون با طنز می‌شود/ کتابی برادر کتاب دیگر شد

به گزارش حلقه وصل، مراسم بازخوانی و گفت‌وگو درباره ی کتاب «کبریت کم خطر» با حضور نویسنده اثر و جمعی از نویسندگان و شاعران طنزپرداز کشور بعد از ظهر دوشنبه 26 مرداد ماه در فرهنگ سرای سرو برگزار شد.

سعید بیابانکی شاعر کشورمان که اجرای این برنامه را نیز بر عهده داشت، با اشاره به این که کتاب «کبریت کم‌خطر» برادر دوقلویی هم دارد که زودتر از آن در حوزه شعر منتشر شده است، اظهار کرد: کتاب «قهوه قندپهلو» مجموعه برگزیده ای از شعر طنز کشورمان که توسط امید مهدی نژاد گردآوری شده است را می توان به نوعی برادر کتاب «کبریت کم‌خطر» دانست.

وی ادامه داد: کتاب «کبریت کم‌خطر» هم چون «قهوه قندپهلو» با استقبال خوبی مواجه شده است و این دو اثر، از آثار پر فروش انتشارات سوره مهر هستند. این کتاب طیف وسیعی از نویسندگان مختلف را در بر می گیرد و در آن طنزهایی از حسین شریعتمداری تا احمد شاملو مشاهده می کنید و به نوعی می توان کتاب را اثری فراجناحی دانست.

کمتر کتابی با این تنوع آثار منتشر شده است

در ادامه کامبیز درم‌بخش کاریکاتوریست و نویسنده کشور با بیان این که به تازگی کتاب را تهیه کرده و اطلاعی از این که اثری از او در کتاب چاپ شده، نداشته است، عنوان کرد: وقتی می بینید اثری از شما در کتابی منتشر شده ابتدا خوشحال می‌شوید، اما بعد به این فکر می کنید که چرا از صاحب اثری برای درج مطلبش در کتاب، سوالی نشده و اجازه گرفته نشده است. البته این چیزها در کشورمان معمول است و زیاد اتفاق می افتد.

درم‌بخش تنوع متون طنز کتاب را از نقاط قوت آن دانست و گفت: کمتر پیش می آید در کتابی شاهد این مقدار تنوع و گستردگی آثار باشیم. مردم را باید به کتاب خواندن عادت داد و این گونه کتاب ها برای آشنایی مردم با نویسندگان و آثار ادبی بسیار مفید است. البته باید توجه داشت که خنداندن مردم از گریاندن آن‌ها سخت تر است.

وی افزود: نویسندگان عادی و به عبارتی جدی زیادند، اما طنزنویسان در تمام جهان بسیار کم هستند و حتی می توان آن‌ها را نام برد. چنین موضوعی نشان می‌دهد طنزنویسی کار مشکلی است و بنابراین ارزش والایی دارد. یکی از افتخاراتم این است که کار و حرفه ام به طنز و شوخی و لطیفه نزدیک است.

وی هم چنین از پروا کارخانه طراح کاریکاتورهای کتاب «کبریت کم‌خطر» تشکر کرد و گفت: کاریکاتورهای کتاب بسیار خوب و زیبا بودند و طراح به خوبی از عهده آن بر آمده بود.

کبریت کم‌خطر باعث آشتی سیاسیون با طنز می‌شود

محمدحسین جعفریان نویسنده، مستندساز و روزنامه‌نگار نیز در ادامه گفت: جمع‌آوری آثار در هر حوزه‌ ادبی، کاری نیست که کسی اختراع کرده باشد و آقای لبش از روی آن کپی برداری کرده باشد؛ بلکه  شیوه معمولی است. انتشار آثاری هم چون کبریت کم‌خطر باعث نوعی آشتی بین سیاسیون و اهل طنز می‌شود، چرا که به آن‌ها یادآوری می کند، در تمام این سال‌ها طنز منتشر شده و آسیبی برای کسی نداشته است و باعث می‌شود ترس سیاسیون از طنز بریزد.

وی خاطرنشان کرد: بسیاری از کتاب‌های نفیسی که در طول تاریخ معاصر ادبیات داشته‌ایم، گزیده آثاری بودند که توسط شاعران و نویسندگان کشور گردآوری شده بود و به طور مثال فروغ فرخزاد گزیده ای از شعر معاصر دارد که همیشه محل رجوع من است.

جعفریان هم چنین گفت: مولف کتاب «کبریت کم‌خطر» تنها به انتشار آثار بسنده و از کار فرار نکرده است. این موضوع را می توان در توضیحاتی که در ابتدای هر اثر آورده است، دید. البته نقدی هم که به این کتاب وارد است، این است که از برخی نویسندگان احساس می‌شد آثار بهتری می‌توان برگزید.

هنر طنز نثر خاموش‌تر از شعر است

اسماعیل امینی شاعر و روزنامه‌نگار نیز با اشاره به خطرات و آسیب‌های رسانه‌های جدید، عنوان کرد: رسانه های جدید باعث می‌شوند مخاطبانشان تصور کنند تمام اطلاعاتی که در این رسانه‌ها در دسترس است، همه چیز است. زمانی برای شرکت در جشنواره شعری به افغاستان رفتم و در آنجا دیدم که اطلاعات علاقه مندان به ادبیات در افغانستان از ادبیات ایران، محدود به شاعرانی هم چون اخوان ثالث و شاملو می شود و پس از آن، تنها کسانی را می شناسند که در فضاهای مجازی سر و صدای زیادی می کنند.

وی ادامه داد: متاسفانه تا می‌گوییم طنزپرداز، چند طنزپردازی که در مطبوعات قلم می‌زنند را می شناسند و به همین جهت این که آقای لبش نثر طنز را که هنرش نسبت به شعر طنز خاموش‌تر است و فرصت ارائه خود را ندارد انتخاب کرده است، قابل تقدیر است.

امینی  با بیان این که بسیاری در فرهنگ عمومی و فرهنگ شخصی خود، نگاهی اساطیری به همه چیز دارند، گفت: کافیست با یکی از اصناف شوخی شود تا فورا شکایت کنند و ناراحت شوند و احساس کنند که به آن‌ها توهین شده است. متاسفانه در این کشور، هر شخصی خودش را به کمال و نزدیک به معصومیت می بیند و در چنین فضایی طنز جایی ندارد و تبدیل به فحاشی می شود.

وی با اشاره به سخنی از مرحوم عمران صلاحی درباره شعر طنز، گفت: عمران صلاحی می گفت همین هایی که به عنوان شعر طنز ارائه می‌کنیم، اگر پی رنگ منطقی نداشته باشد، شعر طنز خوبی نیست و آسمان و ریسمان بافتن است و خیلی به طنز کمک نمی کند.

این شاعر افزود: در روزگاری که به شدت دچار فقر مطالعه هستیم، گردآوری گزیده آثار، کار بسیار خوبی است و باعث می شود مخاطبان؛ علاقه مند به کتابخوانی شوند. البته یکی از دلایلی که مردم کمتر کتاب می خوانند، عدم اعتماد به آثار است. چرا که کتاب های بد و ضعیف نیز زیاد شده است.

امینی هم چنین گفت: پیشنهاد می‌کنم مولف کتاب «کبریت کم‌خطر» در تجدید چاپ اثر، گونه های نثرها را جدا کند و هر گونه را در بخش و یا فصلی مجزا بگنجاند.

پروا کارخانه طراح کاریکاتورهای کتاب «کبریت کم‌خطر» نیز با بیان این که امروز را به خاطر می سپارد، گفت: امروز جناب کامبیز درم‌بخش آثارم را تایید کردند و برایم بسیار ارزشمند و به یاد ماندنی است.

وی هم چنین به مشکلاتی که در طراحی کاراکترها و شخصیت‌ها داشت اشاره کرد و خاطراتی در این زمینه بیان داشت.

وظیفه نداریم برای جذب عامه مردم اثر طنز بگوییم

ناصر فیض مدیر دفتر طنز حوزه هنری نیز با بیان این که طنزپردازان امروز به سفارش مکان‌هایی که در آن برنامه برگزار می‌کنند، شعر می گویند، عنوان کرد: برای استفاده از اشعار و داستان های خوب طنز، بهتر است به کتاب‌ها رجوع شود. امروز وقت خواندن رمان برای خیلی ها وجود ندارد و به همین دلیل هم در این سال ها بیشتر نویسندگان به سمت آثار کوتاه و مینی مال رفته اند و یا در شعر کمتر قصیده می بینیم.

فیض هم چنین با تاکید بر این که شاعران و اهالی ادبیات وظیفه ندارند برای جذب عامه مردم اثر طنز خلق کنند، گفت: اگر تنها از طنز، توقع وقت خوش کردن و سرگرمی داشته باشیم، اشتباه است. امیدوارم خط کش های ادبیات و طنز، به خط کش‌های جامعه نزدیک شود، چرا که جامعه ای که در آن نقد وجود نداشته باشد، بیمار است.

«کبریت کم خطر» در هر چاپ ویراست تازه ای خواهد داشت

علیرضا لبش مولف کتاب «کبریت کم‌خطر» نیز درباره نحوه شکل گیری کتاب، گفت: آثار طنز بسیاری داشتم که در سال های گذشته و در مجلات و نشریات مختلف منتشر شده بود و تصور می کردم این آثار تا به حال جایی باز نشر  نشده اند و تصمیم گرفتم این آثار را به همراه آثار برتر طنزی که می شناسم در کتابی گردآوری کنم تا مخاطبان هم از آن استفاده کنند. البته تعداد زیاد آثار و مشغله شخصیت هایی هم چون جناب درم بخش باعث شد که نتوانم از برخی از صاحبان آثار اجازه انتشار بگیرم. تصور می کردم با مشغله ای که جناب درم‌بخش دارند، اگر برای کسب اجازه با ایشان تمام بگیرم، پاسخی دریافت نکنم.

وی ادامه داد: این کتاب در هر چاپ ویرایش تازه ای خواهد داشت و افراد و نویسندگان بیشتری به آن اضافه خواهند شد. سعی می کنم این کتاب همیشه بهترین باشد و قول می دهم تا وقتی زنده هستم نگارش و تکمیل این اثر را ادامه دهم.

لبش درباره شباهت کتاب «کبریت کم‌خطر» به «قهوه قند پهلو» گفت: این کتاب از ابتدا قرار بود برادر «قهوه قندپهلو» امید مهدی‌نژاد باشد.

این نویسنده و طنزپرداز هم چنین با اشاره به تنوع آثار در کتاب «کبریت کم‌خطر» عنوان کرد: همان قدر که آثار شریعتمداری را دوست داشتم و در کتاب گنجاندم، آثار طنز شاملو را هم دوست داشتم و در تنظیم کتاب به هیچ وجه، نگاه سیاسی و عقیدتی نداشتم. جای چنین کتاب هایی در حوزه طنز واقعا خالی است و هر کس که بیاید و کار کند خوب است.

در پایان این مراسم شاعرانی هم چون سعید طلایی، صابر قدیمی، روح الله احمدی فرامرز ریحان صفت و ... برای حضار شعر طنز خواندند. موسی بیدج شاعر و مترجم ادبیات عرب نیز در این برنامه حضور داشت.

هم چنین بیان خاطره طنز سعید صدرائیان، رئیس فرهنگ سرای سرو از مواجه اش با ناصر فیض از دیگر بخش های جالب توجه این برنامه بود.