چالدران هدف طرح محرومیت زدایی بنیاد مستضعفان

به گزارش حلقه وصل، بنیاد مستضعفان تلاش کرده است، محرومیت‌زدایی با محوریت ایجاد اشتغال برای مناطق کم‌برخوردار را در دستور کار قرار دهد.

طرح موفق شهر قلعه‌گنج نماد طرح‌های پیشرفت و آبادانی در کشور است که توسط بنیاد مستضعفان در قلعه‌گنج استان کرمان اجرا شد؛ این پروژه به عنوان نمادی از اقتصادی مقاومتی است که با محوریت درون‌نگر بودن، در کنار اشتغال‌زایی برای همه مردم منطقه، به رفع محرومیت آن منطقه انجامید.

طرح پیشرفت و آبادانی مناطق کم برخوردار بنیاد مستضعفان با استفاده از مشاوره استادان دانشگاهی و مدیران جوان و انقلابی به دنبال ایجاد مدلی برای افزایش درآمد جامعه روستایی، حمایت از کارآفرینان جهت توسعه اقتصاد محلی و کاهش فشار بر منابع طبیعی و الگو سازی برای پیشرفت همه جانبه و آبادانی کشور با تکیه بر مردم طراحی و اجرا می‌شود.

توانمندسازی جوامع محلی از طریق ایجاد بستری مناسب برای مشارکت جمعی در قالب گروه‌های اعتبار و پس‌انداز، افزایش دسترسی روستاییان کم‌درآمد به تسهیلات اعتباری، ارتقاء مهارت‌های فردی و اجتماعی روستاییان از طریق هدایت پس‌انداز‌های غیرمولد خانوار‌های روستایی به سرمایه‌های مولد کارآمد، افزایش درآمد خانوار‌های کم‌درآمد از طریق پرداخت وام‌های کوچک برای فعالیت‌های درآمدزا، برنامه‌ریزی جهت اجرای پروژه‌هایی که مبتنی بر ظرفیت، امکانات و شرایط منطقه باشد و همچنین توسعه اشتغال و تثبیت مشاغل دارای بحران مالی انجام می‌شود.

طبق اعلام مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی بنیاد مستضعفان، طرح پیشرفت و آبادانی منطقه‌ای‌ براساس رهنمود‌های مقام معظم رهبری در ۱۴ منطقه کم برخوردار کشور اجرا می‌شود.

این طرح با اهدافی نظیر رفع محرومیت و توانمندسازی اقتصادی و فرهنگی، توانمندسازی اجتماعی مردم و تکیه بر قابلیت‌ها و توانمندی‌های بومی و طبیعی مناطق بر اساس پژوهش‌های میدانی و الگوی انجام شده در قلعه گنج توسط بنیاد علوی در حال اجرا است.

* قلعه گنج الگوی اولیه موفق بنیاد مستضعفان

اولین بار این طرح در قلعه گنج انجام شد و شامل بخش‌هایی، چون حمایت از تولید مردم محور، ارتقاء حوزه سلامت روستایی، ارتقا سطح آموزش و زیرساخت‌های آموزشی، طرح‌های اشتغال زایی و توانمند سازی، طرح‌های زیرساختی و آبادانی و بهبود خدمات و برنامه‌های فرهنگی بود.

سپس این مدل با در نظر گرفتن ویژگی‌های بومی و اقلیمی مناطق مختلف در برخی دیگر از مناطق کم برخوردار کشور از جمله لنده در چهار محال بختیاری، چالدران در آذربایجان غربی، ملکشاهی در ایلام، سروآباد دراستان کردستان، باخرز در خراسان شمالی، گرمی در اردبیل، قصر قند و زهک در سیستان و بلوچستان، بخش احمدی و جزیره لارک در هرمزگان و سرپل ذهاب در کرمانشاه حال انجام است. 

در مجموع تا کنون در شهرستان قلعه گنج ۱۱۶ پروژه در قالب طرح پیشرفت و آبادانی در حال انجام است که برخی از آن‌ها عبارتند از: طرح بیابان زدایی و احیا منابع طبیعی، تشکیل صندوق‌های خرد اعتباری، تشکیل گروه‌های توسعه از اهالی روستا‌هایی است.

در این راستا در طرح بیابان زدایی و احیا منابع طبیعی کنترل کانون بحرانی فرسایش بادی در محدوده ۳۰ هزار هکتاری در سه منطقه از شهرستان قلعه گنج (آهوان، ریگ‌متین و صولان) با اعتبار ۲.۴ میلیارد ریال به‌منظور انجام اقدامات مقابله با بیابان‌زدایی و کنترل کانون‌های بحرانی فرسایش بادی، با جلب اعتماد و اطمینان و مشارکت جوامع روستایی در فعالیت‌های توسعه‌ای و با حمایت بنیاد با نظارت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و به همت مردم منطقه، همراه با اشتغال‌زایی برای آن‌ها انجام‌شده است.

در بخش تشکیل صندوق‌های خرد اعتباری بستری مناسب برای مشارکت جمعی در قالب گروه‌های اعتبار و پس‌انداز، افزایش دسترسی روستاییان کم‌درآمد به تسهیلات اعتباری، ارتقاء مهارت‌های فردی و اجتماعی روستاییان از طریق هدایت پس‌انداز‌های غیرمولد خانوار‌های روستایی به سرمایه‌های مولد کارآمد، افزایش درآمد خانوار‌های کم‌درآمد از طریق پرداخت وام‌های کوچک برای فعالیت‌های درآمدزا، برنامه‌ریزی جهت اجرای پروژه‌هایی که مبتنی بر ظرفیت، امکانات و شرایط منطقه باشد و همچنین توسعه اشتغال و تثبیت مشاغل دارای بحران مالی فراهم شده است. 

این طرح تاکنون در ۱۴۴ روستا و در قالب ۱۵۳۱ گروه با پس انداز اهالی و مساعدت ۵۰ درصدی معادل آورده‌های نقدی روستاییان توسط بنیاد مستضعفان انجام شده و از محل این صندوق بیش از ۱۹ میلیارد تومان به اهالی قلعه گنج برای راه اندازی کسب و کار‌های کوچک وام داده شده است.

برای دست یابی به اهداف توانمندسازی و معیشت پایدار در شهرستان قلعه گنج، توجه به مشارکت محلی و تقویت معیشت روستایی حائز اهمیت است.

از طرفی لازم است تا محور فعالیت‌های مشارکتی جوامع محلی بر پایه ایجاد تشکیلات سازمان‌یافته صورت پذیرد. بدین‌منظور، در هر دهستان یک شرکت تعاونی فراگیر ملی تشکیل شد و در مجموع ۵ تعاونی در ۵ دهستان شهرستان قلعه گنج با تعداد اعضای ۳۶۰۱ نفر در دهستان‌های قلعه گنج، چاه دادخدا، سرخ قلعه، رمشک و مارز تشکیل شد.

در بخش سلامت کمک به تجهیز بیمارستان ۳۲ تختخوابی قلعه گنج، اجرای ارتقای سلامت مادران باردار و شیرده برای ۱۱۰۰ مادر باردار، احداث مرکز سلامت شبانه روزی، تجهیز ۱۸ باب خانه بهداشت و مشارکت در ساخت ۱۰۰ سرویس بهداشتی در دستور کار قرار گرفت. 

دربخش آموزشی اقدام به توزیع جوایز نقدی و غیر نقدی در میان دانش آموزان، رفع بی‌سوادی جمعیت زیر ۴۰ سال و طرح ارتقاء تحصیلی دانش‌آموزان مورد توجه قرار گرفت. 

طرح ارتقاء تحصیلی دانش‌آموزان در قالب برگزاری آزمون‌های آزمایشی، کلاس‌های تقویتی، توزیع نرم افزار‌های آموزشی، توزیع کتب کمک آموزشی، برگزاری ۶ مرحله آزمون آزمایشی کنکور برای پایه دوازده و پیش دانشگاهی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی نرم‌افزار به تعداد ۴۰ نرم‌افزار در مدارس شهرستان قلعه گنج و توزیع بیش از ۱۳ هزار کتاب آموزشی و کمک آموزشی در مقاطع مختلف تحصیلی شهرستان پیگیری شد. 

در راستای طرح تجهیز مدارس شهرستان قلعه گنج تعداد ۲۴۷ مدرسه جهت تجهیز شناسایی و اولویت دهی شد که با اعتبار ۲۳ میلیارد ریال در حال انجام است. همچنین تاکنون ۲۰۱ مدرسه در ۵ دهستان شهرستان قلعه گنج تجهیز شده است. 

همچنین در راستای تقویت بخش اشتغال شهرستان قلعه گنج اعطای تسهیلات اشتغال زایی ۲۵۰ میلیارد ریالی توسط بانک سینا در دستور کار قرار گرفت. در این طرح برای برای هر طرح ارائه شده سقف تسهیلات ۵۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شد. ۵ درصد سود تسهیلات این طرح توسط بنیاد علوی و ۵ درصد نیز توسط معاونت توسعه مناطق محروم نهاد ریاست جمهوری تأمین می‌شود.

از دیگر اقدامات انجام شده در شهرستان قلعه گنج می‌توان به احداث کارخانه رب گوجه‌فرنگی، احداث کارخانه روغن‌کشی از کنجد، کارخانه آبمیوه، احداث مجتمع دامپروری، احداث گلخانه، توسعه کشت گیاهان دارویی، احداث کارخانه فرآوری شیر و لبنیات و برگزاری دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای اشاره کرد. 

در بخش طرح‌های زیر ساختی نیز احداث هتل کپری، احداث ۲۵ دهنه پل شهری، ساخت بوستان رمشک و کمک به تجهیز بوستان‌های روستایی، احداث پارک شادی، طرح شبکه ارتباطی پهن‌باند شهرستان قلعه گنج، احداث ساختمان نیروی انتظامی، احداث نیروگاه خورشیدی و احداث ایستگاه آتش نشانی از سایر اقدامات انجام شده است. این اقدامات در قالب یک شهرک صنعتیِ دارای زیرساختِ مناسب و به منظور جذابیت لازم برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و تقویت صنایع تبدیلی شهرستان فراهم شد. 

در بخش ورزشی نیز اقداماتی، چون زیرسازی و احداث زمین‌های ورزشی از جمله فوتسال و والیبال، تعمیر سالن‌های ورزشی و خرید تجهیزات در دستور کار قرار گرفت. ماحصل این اقدامات را می‌توان در اعزام تیم شهید حیدری قلعه گنج به مسابقات بین‌المللی نروی کاپ نروژ و اعزام تیم نوجوانان و جوانان ووشوکار شهرستان به مسابقات کشوری اصفهان در سال ۹۷ مشاهده کرد. همچنین با حمایت‌های صورت گرفته تیم فوتبال شهدای قلعه گنج توانست پس از ۴ سال در لیگ برتر استان کرمان شرکت کند. 

یکی دیگر از اقدامات بنیاد مستضعفان تقویت زیرساخت‌های فرهنگی شهرستان قلعه گنج است. از آنجایی که مسجد نقش قابل توجهی در تقویت زیرساخت‌های فرهنگی دارد، لذا تجهیز مساجد شهرستان قلعه گنج در دستور کار قرار گرفت. با بررسی میدانی مساجد موجود، اولویت دهی ۲۴۰ مسجد جهت تجهیز در دستور کار قرار گرفت که با اعتبار ۲۰ میلیارد ریال در بخش‌های تامین آب، برق، تجهیز وضوخانه و سرویس‌های بهداشتی و تاسیسات و فرش کف مساجد در حال انجام می‌باشد و تاکنون ۲۱۷ مسجد از ۵ دهستان شهرستان قلعه گنج تجهیز شده است. 

کمک به تکمیل و تجهیز مجتمع فرهنگی هنری شهرستان قلعه گنج، کمک به احداث یک باب مسجد در روستای شمزان، اجرای مراسم یادواره ۱۱۰ شهید شهرستان قلعه گنج، برگزاری جشن‌های دهه فجر و ماه مبارک رمضان و برگزاری مراسم عزاداری محرم از دیگر اقدامات فرهنگی انجام شده توسط بنیاد مستضعفان در شهرستان قلعه گنج است.

* پیاده سازی الگو در سایر نقاط محروم کشور

هم زمان با پیاده‌سازی موفق الگوی پیشرفت و آبادانی مناطق محروم در شهرستان قلعه گنج به عنوان اولین نمونه و همچنین نظر به تأثیرات مثبت این طرح در شاخصه‌های معیشتی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و سلامت جامعه هدف، پیشنهاداتی درباره اجرای این طرح در سایر شهرستان‌های محروم کشور مطرح شد.

برخی مسئولان ارشد دولتی از قول مقام معظم رهبری نقل قول کردند که مسئولان قلعه گنج را ببینند و آن را برای توسعه سایر نقاط کشور الگو قرار دهند. 

اجرای الگوی قلعه گنج در سایر نقاط کشور با مشکلاتی نیز همراه بود و انتخاب هر شهری ممکن بود، با انتقاداتی مواجه شود، لذا تصمیم گرفته شد تعمیم الگوی قلعه گنج از یک ساز و کار مشخص پیروی کند.

کارشناسان بنیاد مستضعفان در انتخاب گزینه‌های خود برای اجرای طرح آبادانی و پیشرفت با استفاده از مجموعه‌ای از مطالعات و لحاظ کردن مجموعه‌ای از شاخص‌ها، از جمله شاخص‌های معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، وزارت کشور و وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی به ۱۵ شاخص اصلی و ۴۲ شاخص فرعی رسیدند.

بر اساس مطالعات مشاور و با استناد به شاخص‌های مراجع ذی‌صلاح تمام شهرستان‌های محروم با نگاه به محرومیت و ظرفیت سنجی منطقه مورد مطالعه قرار گرفت و اولویت‌بندی شدند.

در شهرستان چالدران اقدامات مطالعاتی اولیه شامل مطالعه ظرفیت‌های منطقه، پایش روستا‌های شهرستان چالدران، انتخاب دانشگاه شهید رجایی به‌عنوان مجری و مشاور طرح توان افزایی جوامع محلی و همچنین دانشگاه خوارزمی به عنوان مشاور جامع مطالعاتی این شهرستان جهت استخراج پتانسیل‌های موجود شهرستان و تقویت آن‌ها جهت کمک به ارتقای شاخص‌های شهرستان، برنامه‌ریزی دوره آموزش فنی و حرفه ای، طراحی ساختار شبکه‌های اجتماعی در ۲۱ منطقه، ساماندهی کمیته‌های کسب‌وکار و تحویل سامانه الکترونیکی مدیریت صندوق‌های آبادانی انجام شده است. 

همچنین در مرحله اجرا نیز اقداماتی، چون امضای تفاهم‌نامه چهارجانبه بین بنیاد علوی، بانک سینا، صندوق توسعه روستایی ریاست جمهوری و استانداری آذربایجان غربی انجام شده است.

تاکنون ۲۴۵ پروژه در قالب طرح‌های اشتغالزایی با بودجه‌ای بالغ بر ۱۴۳ میلیارد و ۸۶۰ میلیون ریال به مراحل تصویب رسیده است که می‌تواند برای ۳۱۷ نفر فرصت اشتغال فراهم کند.

از جمله اقدامات عملیاتی در حال اجرا می‌توان به تشکیل ۱۷۶ گروه توسعه در قالب ۲۲ صندوق آبادانی و پیشرفت روستایی ذیل طرح توان افزایی جوامع محلی تشکیل شده است که مبلغ جمع آوری شده توسط مردم بیش از ۸ میلیارد ریال و مبلغ کمک اهدای بنیاد علوی بازوی اجرای بنیاد مستضعفان در طرح‌های محرومیت زدایی به این صندوق مبلغ بیش از ۷ میلیارد و ۷۴۷ میلیون ریال است که از محل اعتبارات این صندوق تا کنون به ۵۷۰ طرح بیش از ۱۴ میلیارد و ۶۹۷ میلیون ریال تسهیلات پرداخت شده است.

این طرح‌ها بیشتر در حوزه‌های پرورش دام، تولید محصولات گلخانه‌ای و کارگاه‌های تولید مانتو شلوار یا خدمات خودرو هستند. همچنین به جهت کنترل پروژه‌های تعریف شده مطابق با طرح توجیهی ارائه شده و رسیدن به سرانجام مطلوب به‌صورت مرتب و دوره و میانگین یک بازدید در هر ماه از سوی کارشناسان بنیاد علوی صورت می‌گیرد.

یکی دیگر از اقدامات انجام شده در این شهرستان راه‌اندازی ناحیه صنعتی روستایی است. بنیاد مستضعفان قصد دارد، با برطرف کردن برخی موانع موجود از جمله نبودن زیر ساخت مناسب و کمک به رفع معارض زمین تنها ناحیه صنعتی شهرستان چالدران ناحیه صنعتی روستایی چالدران را راه اندازی کند.

برگزاری دوره‌های آموزشی فنی و حرفه ای، برنامه تغییر الگوی کشت، ارتقا شاخص‌های آبیاری تحت‌فشار، ارتقا شاخص‌های مکانیزاسیون، کمک به تأثیر نژاد‌های برتر دام منطقه، کمک به گسترش تولید عسل و صنایع تبدیلی عسل، کمک به توسعه گردشگری و مراکز بوم‌گردی و سنددار کردن املاک مردم از جمله سایر اقدامات بنیاد مستضعفان در این منطقه است.

تشکیل ۲۰ صندوق خرد روستایی در لنده 

شهرستان لنده یکی دیگر از مراکز هدف طرح پیشرفت و آبادانی است که بر اساس تحلیل شاخص‌های موجود انتخاب شد. در این شهرستان مطالعات اولیه انجام شد و دانشگاه خوارزمی به عنوان مشاور و مجری طرح توان افزایی جوامع محلی و یک شرکت مهندسی – مشاور به عنوان مجری طرح جامع مطالعات شهرستان انتخاب شد.

اقدامات انجام شده تا پایان اردیبهشت ۱۳۹۸ منجر به تشکیل ۱۵۵ گروه توسعه روستایی در ۲۰ صندوق در ۲۰ روستای هدف تشکیل شد که بیش ازمبلغ ۴ میلیارد و ۵۰۱ میلیون ریال توسط مردم و بیش از مبلغ ۴ میلیارد و ۳۱۷ میلیون ریال توسط بنیاد علوی به این صندوق واریز شد که از محل این اعتبارات تعداد ۴۵۹ وام توان افزایی برای کسب و کار‌های خرد روستایی به مبلغ ۹ میلیارد و ۳۷۰ میلیون ریال در حوزه کشاورزی، خدمات و صنعت به متقاضیان پرداخت شده است.

همچنین تا کنون ۳۸ پروژه در قالب طرح‌های اشتغالزایی با بودجه‌ای بالغ بر ۴۷ میلیارد و ۲۰۸ میلیون ریال به مراحل تصویب پرداخت تسهیلات و انعقاد قرار داد رسیده است.

همچنین ذیل تفاهم نامه بنیاد علوی با وزارت بهداشت، احداث مرکز جامع درمان بستر ۱۰ تختخوابی در شهرستان لنده کلنگ زنی شد. از دیگر فعالیت‌های حوزه بهداشت می‌توان به اعزام ۳۰ نفر دندان‌پزشک در قالب گروه جهادی برای درمان رایگان ۳۰۰۰ نفر از اعضای کمیته امداد و سازمان بهزیستی در شهرستان لنده نام برد. 

در راستای ارتقا زیرساخت آموزشی شهرستان و کیفیت کسب دانش تاکنون اهدا و تامین ۲۵ دستگاه کامپیوتر برای هنرستان ها، تقدیر از ۱۳۵۵ نفر از دانش آموزان برتر در شهرستان در مقاطع مختلف تحصیلی، اهداء ۱۲۱۲ دست لباس بین تمامی دانش آموزان روستایی شهرستان لنده در دستور کار قرار گرفته است. 

معرفی پنج روستا‌های مستعد در حوزه فوتبال جهت ساخت زمین چمن مصنوعی، مشارکت در تجهیز تمامی سالن‌های ورزشی به کولرگازی، ساخت فضا‌های جانبی جدید برای سالن‌های ورزشی شهرستان لنده اعم از نوسازی سکو‌های تماشاچی، رختکن و سرویس‌های بهداشتی، رنگ آمیزی داخل و خارج و نوسازی سقف سالن‌ها از جمله اقدامات انجام شده در حوزه ورزشی است.

حضور بنیاد در ملکشاهی از سال گذشته

طرح پیشرفت و آبادانی شهرستان ملکشاهی نیز در اواخر سال ۱۳۹۷ آغاز شد و در حال حاضر مراحل مطالعات و آماده‌سازی را طی می‌نماید. در مدت کوتاه گذشته از آغاز طرح، علاوه بر اقداماتی نظیر مطالعات اولیه و ترسیم نقشه راه، انتخاب و استقرار تیم اجرایی، انتخاب یک شرکت مهندسی - مشاور به عنوان مجری طرح جامع مطالعاتی و همچنین جهاد دانشگاهی به عنوان مجری و مشاور طرح توان افزایی جوامع محلی این شهرستان و استقرار مشاوران توان افزایی و مطالعاتی در منطقه، برگزاری جلسات با مسئولان محلی و منطقه ای، و تهیه پیش نویس تفاهم‌های لازم، اقدامات عملیاتی نیز در هفت بخش صورت گرفته است.

از جمله اقدامات عملیاتی در حال اجرا می‌توان به تشکیل ۸۱ گروه توسعه روستایی در قالب ۱۱ صندوق آبادانی و پیشرفت روستایی ذیل طرح توان افزایی جوامع محلی با جامعه آماری ۵۸۳۳ نفر، تشکیل کارگروه اشتغالزایی روستایی بانک سینا به مبلغ ۱۳۵ میلیارد ریال و اشتغالزایی ۱۵۰ نفر، تولید اولیه چاقوی آشپزخانه و تلاش برای برندسازی آن، تحویل ۲۵۰ تن سیمان برای بازسازی و بهسازی پل‌های تخریب شده در سیل اخیر، شروع به کار تجهیز ۱۰ مسجد، توزیع سبد غذایی برای مادران باردار و شیرده شهرستان و توزیع حدود ۲ هزار سبد غذایی با مشارکت کمیته امداد امام خمینی (ره) و تفاهم نامه سه جانبه و شروع به کار بیمارستان ۲۲ تختخوابی شهدای ملکشاهی می‌توان اشاره کرد.

انتخاب سایر مناطق برای اجرای طرح 

طرح آبادانی و پیشرفت با شعار محوری «کار با مردم برای مردم» در برخی دیگر از مناطق کم برخودار کشور در دستور کار سال جاری بنیاد مستضعفان قرار گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به شهرستان مراوه تپه در استان گلستان، شهرستان کوهرنگ در استان چهار محال و بختیاری، شهرستان کوهدشت در استان لرستان، شهرستان باخرز در استان خراسان شمالی و شهرستان شادگان در استان خوزستان اشاره کرد.

منبع: فارس