شیوه شفافیت آرای نمایندگان در پارلمان اتحادیه‌ اروپا

به گزارش حلقه وصل، شفافیت آرا نمایندگان و بهبود اوضاع بهارستانی‌ها شــفافیت به‌معنــای ارائــه‌ حــق اطلاعاتــی مــردم اســت، ارائــه‌ی اطلاعــات مناســب، در زمــان و قالــب مناســب، بــا کیفیــت مناســب، در محل مناسـب و برای مخاطب مناسـب، شـفافیت را محقق می‌سـازد.

شفافیت مجلس شورای اسلامی یکی از بخش‌های مهم شفافیت حاکمیتی است. به تاسی از فرمایش حضرت امام(ره) که فرمود: «مجلس خوب همه چیز را خوب می‌‌کند و مجلس بد همه چیز را بد می‌‌کند.» می‌توان گفت شفافیت مجلس شورای اسلامی به فراگیر شدن شفافیت در سایر بخش‌های حکومت می‌انجامد و باعث بهر‌ه‌مندی کل حاکمیت از مزایای شفافیت می‌شود.

فواید و مزایای شفافیت پارلمانی

نظـارت مردمـی، نظـارت احـزاب و نهادهـای سیاسـی، نظـارت رسـانه‌ها، کاهـش فسـاد، پاسـخگو سـاختن نماینـدگان، افزایـش آگاهـی، آمـوزش و گفتگـو دربـاره‌ی خیــر همگانــی، ملی‌تــر شــدن رفتــار نماینــدگان، تصمیم‌گیــری صحیح‌تــر مــردم برای انتخابـات آینـده، ایجـاد زمینـه بـرای بهبـود عملکـرد گروه‌هـای حمایت‌گـری از جمله مزایای شفافیت پارلمانی هستند.

شفافیت پارلمانی شامل شفافیت حوزه‌های بسیاری در مجلس از جمله مذاکرات مجلس، شفافیت‌ نظام مالی مجلس، هزینه‌های انتخاباتی نمایندگان، شفافیت روند‌های اداری مجلس، شفافیت جلسات کمیسیون‌ها و ... است.

یکی از اصلی ترین و متداول‌ترین شاخص‌های شفافیت در صحن مجلس شفافیت آرا نمایندگان به طرح و لوایح مطرح شده در صحن است، زیرا که این آرا اگر در مسیر درست خود قرار داشته باشند نشان‌دهنده کارهای‌ کارشناسی و رویکرد یک نماینده در مواجهه با مسائل کشور هستند و آگاهی مردم از آراء وکلای خود در مجلس از حقوق مسلم آن‌هاست که باعث شکل‌گیری نظارت مردم بر عملکرد نمایندگان خود می‌شود.

با شفافیت آرا ، نمایندگان مجبور هستند به افکار عمومی به خاطر آرا خود پاسخگو باشند بنابراین فعالانه‌تر در رای‌گیری ها شرکت کرده و آرا خود را با دقت بیشتر و با توجه به مباحث کارشناسی و منافع ملی انتخاب می‌کنند.

یکی از مشکلات مجلس کنونی در ایران جدای از نوع رای نمایندگان به طرح‌ها و لوایح، عدم مشارکت فعالانه نمایندگان در رای‌گیری‌هاست که بارها مورد تذکر رئیس مجلس قرار‌ گرفته‌ است اما به دلیل محرمانگی فضا و نبود نظارت این مسئله همچنان ادامه دارد.

شفافیت آرا نمایندگان یک خوراک مناسب برای رسانه‌ها برای ارائه تحلیل های درست و ارزشمند از رفتار نمایندگان فراهم می‌کنند.  

ارائه این تحلیل‌ها در جامعه هم به بهبود رفتار نمایندگان کمک می‌کند و  هم دانش مردم نسبت به رفتار نمایندگان را برای انتخاب نمایندگان بهتر و صالح تر در ادوار مختلف مجلس بالا می‌برد. این موضوع  هم‌چنین باعث کاهش فساد در زمینه‌ی لابی‌گری‌ها و جلوگیری از خرید رای برخی نمایندگان توسط ذی‌نفعان بعضی طرح‌ها و لوایح مطروحه در مجلس می‌شود.

احزاب و گروه‌های سیاسی نیز در صورت شفافیت آرا می‌توانند عملکرد اعضا خود را تحلیل کرده و به فعالیت‌‌ نمایندگان عضو خود ساختار بهتری دهند که این موضوع باعث ارتقا سطح احزاب و عملکرد گروه‌های سیاسی خواهد شد.

بررسی شفافیت آرا نمایندگان در ایران و جهان

حق مردم در آگاهی از رای نمایندگان خود در مجلس در بسیاری از کشور‌های جهان مسئله‌ای عادی و پذیرفته شده‌است. در مجلس شورای اسلامی ایران نه تنها آرا نمایندگان به طور شفاف در هیچ سطحی منتشر نمی‌شود بلکه هیات رئیسه مجلس با شفافیت داوطلبانه‌ی آرا نمایندگان نیز مخالفت کرده و آن را برخلاف آیین‌نامه داخلی ‌می‌داند. این موضوع در حالی است که تجربه‌های جهانی حاکی از ضرورت این مسئله هستند و شفافیت آرا نمایندگان در بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نیز مورد تایید قرار گرفته و لازمه‌ی یک مجلس مطلوب بیان شده‌است.

در ادامه شفافیت آرا نمایندگان در پارلمان اتحادیه‌ی اروپا را به عنوان نمونه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

پارلمــان اتحادیــه‌ی اروپــا از جملــه شــفاف‌ترین نهادهــای شــورایی در ســطح جهــان است، شــفافیت و دسترســی مــردم بــه اطلاعــات در ایــن نهــاد تنهــا محـدود بـه آراء نماینـدگان نشـده و بـه دیگــر عرصه‌هــای شــفافیت پارلمانــی نظیــر مشــروح مذا کــرات کمیســیون‌ها و پخـش زنـده‌ی آن هـا و .... نیـز تسـری یافتــه اســت. بــر اســاس آیین‌نامــه‌ی داخلــی پارلمــان اروپــا، رأی‌گیــری نهایــی پیرامـون هـر طـر ح یـا لایحـه در فرآینـد قانونگــذاری، همــراه بــا اســامی نماینـدگان یک روز پس از رای‌گیری منتشـر می‌شـود.

همان طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید در سامانه https://www.votewatch.eu/ مربوط به پارلمان اتحادیه اروپا، در قسمت طرح‌ها و لوایح، نام طرح به رای گذاشته شده در پارلمان به همراه جزئیات مربوط به تعداد حضار در موقع رای گیری، تعداد آراء، تعداد رای‌های موافق و مخالف و نموداری از این اطلاعات به چشم می‌خورد.

در قسمت مربوط به آرا در این سامانه آرا نمایندگان پارلمان به هر طرح با ذکر اسامی نمایندگان، کشور مبدا آن‌ها و گروه پارلمانی که نماینده در آن عضو می‌باشد قابل دسترس است.

این اطلاعات بسیار ارزشمند هستند و به وسیله‌ی آن می‌توان رفتار و عملکرد نمایندگان را مورد بررسی قرار داد. مردم می‌توانند با استفاده از این اطلاعات نماینده‌ی خود را مورد سوال قرار دهند و از اودر مورد آرایش توضیح بخواهند. این مسئله باعث می شود نمایندگان فعالیت ‌های خودرا با دقت و جدیت بیشتری انجام دهند تا توانایی دفاع از رفتار خود ار در برابر افکار عمومی داشته باشند. این موضوع در مرور زمان بهبود عملکرد نمایندگان و در نتیجه بهبود عملکرد کل پارلمان را به همراه خواهد داشت. هم چنین احزاب نیز با استفاده از این اطلاعات به بررسی عملکرد اعضا خود و بهبود فعالیت‌های حزبی خود می‌پردازند.

علاوه بر آن، این اطلاعات در هنگام انتخابات نمایندگان پارلمان بسیار مفید بوده و مردم می‌توانند واقع بینانه تر نماینده مورد نظر خود را با تطبیق شعار‌ها و عملکرد آن‌‌ها انتخاب کنند و تشکیل مجلسی مطلوب‌تر را رقم بزنند.

امید است این موضوع یعنی شفافیت آرا نمایندگان به عنوان یک مسئله محوری در بخش شفافیت مجلس در مجلس شورای اسلامی نیز حل و فصل شود و با تغییر آیین‌نامه داخلی مجلس به شکل یک قانون دائمی در مجلس درآید تا بدین ترتیب زمینه‌ساز شفافیت در سایر بخش‌های مجلس و نهاد‌های حاکمیتی کشور شود چرا که مجلس نهاد اصلی قانون‌گذاری در کشور بوده و توان و وظیفه خط‌مشی گذاری در تمام عرصه‌ها را دارا می‌باشد.

منبع: فارس