بشار اسد به بغداد می‌رود

به گزارش حلقه وصل، عراق یک هفته مملوء از دیدارهای مسئولان کشورهای همسایه مانند جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی و قطر را پشت سر گذاشت.

«عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق در جریان دیدار با مهمانان خود، با تأکید بر «هویت عربی» عراق، ترجیح داد که به جای «محور ایران» از واژه «حامیان آزادسازی» استفاده کند؛ نامگذاری‌هایی که از تلاش وی برای ایجاد توازن در روابط منطقه‌ای و بین‌المللی بغداد حکایت دارد.

به گزارش الاخبار و به نقل از کسانی که با عبدالمهدی دیدار کردند، این توازن مانع از آن نخواهد شد که بر اساس اصلِ «سرنوشت یکسان»، بغداد «روابط برجسته‌ای» با دمشق برقرار نکند.

بنا بر این گزارش، بشار اسد رئیس جمهور سوریه به زودی (طی دو ماه آتی) به عراق سفر خواهد کرد. به همین دلیل، کسانی که با عبدالمهدی دیدار کردند، به نقل از وی گفتند که عراق در مرحله آتی، نقش راهبردی ایفا خواهد کرد؛ زیرا که «ما فقط بازیگر یا تأثیرگذار نخواهیم بود، بلکه نقش نزدیک کننده و [ارائه دهنده] راهکار... بین ایران و عربستان را ایفا خواهیم کرد».

در این گزارش آمده است، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، نتایج سفر «حسن روحانی» به عراق را اینگونه خلاصه کرد: این سفر «مسائل مربوط به روابط بین دو کشور از چند دهه [قبل] را حل کرد: مانند ویزای رایگان برای زوار، لایروبی اروند رود و ایجاد خط آهن شلمچه-بصره».

«ثامر السبهان»  وزیر مشاور دولت سعودی در امور کشورهای عربی خلیج فارس که سفیر پیشین ریاض در بغداد بود، دومین مهمان عراق بود. یک منبع امنیتی به روزنامه الاخبار گفت که این مسئول سعودی در تلاش بود که بداند اهداف سفر روحانی به بغداد چه بوده است، ولی طرف عراقی به او گفته است که «در امور داخلی ما و روابطمان با همسایگانمان دخالت نکنید... زیرا ما خواستار روابط برجسته با همه همسایگان خود هستیم».

هیأت قطر نیز وارد بغداد شد و باعث شد که در خصوص سبقت گرفتن این دو کشور حاشیه خلیج فارس به سوی عراق که با یکدیگر رقیب هستند، سؤالاتی را به وجود آورد. ظاهرا دوحه در پی جا پایی برای خود در عراق است و مهمترین سرمایه‌گذاری‌های قطر نیز در توسعه شبکه ارتباطات، بازسازی، تأمین مالی طرحها و اکتشاف گاز خواهد بود.

 منابع آگاه به الاخبار گفتند که هشیاری دیر هنگام کشورهای حاشیه خلیج فارس برای حضور یافتن در فرآیند سیاسی عراق –با توجه به رقابت سعودی-قطری- موجب «سردرگمی» خواهد شد. کانونهای تصمیم‌ساز عراق اما تمایل دارند که با دوحه وارد تعامل شوند و نسبت به اقدامات ریاض و ابوظبی نگران هستند.

رخدادهای خونبار سال‌های 2007 و 2017 که عربستان سعودی مسئول آن بود و همچنین نبود هیچ اثری از «شورای هماهنگی سعودی-عراقی» که تابستان 2017 تأسیس شد، باعث شده که نگرانی مسئولان عراق افزایش پیدا کند. این شورا که برای رقابت با تهران پایه‌ریزی شد، تا کنون شکست خورده و هیچ طرح و پروژه مشترکی بین ریاض و بغداد اجرایی نشده است.

برخی از منابع دولتی نیز به الاخبار گفتند که امارات عربی متحده، هیچ جدیتی در تعامل با عراق ندارد؛ مسئله‌ای که با راهبرد «محمد بن زاید» ولی‌عهد ابوظبی همخوانی دارد. در واقع وی در تلاش است که «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی را جلو بیاندازد تا در صورت شکست، وی را مقصر جلوه دهد و از هر گونه موفقیتی نیز بهره‌برداری کند.

برخی دیگر از منابع دولتی عراق اما این نگرانی در قبال تحرکات کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را بی‌اساس می‌دانند و در توجیه مدعی خود مسائل زیر را مطرح می‌کنند: نخست؛ تمایل کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برای بیشترین میزان سرمایه‌گذاری در «عراق پسا داعش»، دوم؛ تلاش آنان برای رقابت با ایران از طریق سر دادن شعار «عمق عربی» عراق و سوم؛ ترس آنان از اینکه نقش خود را در عراق از دست دهد. لذا در تلاشند که از تعامل با عراق بهره‌برداری کرده و «استوارنامه» جدید خود را به دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ارائه دهند؛ شخصی که در تلاش است از داخل عراق، ایران را تحت نظر داشته باشد.