سرچشمه موشک‌های ایران کجاست

به گزارش حلقه وصل: بامداد ۲۳ خرداد، رژیم صهیونیستی حمله‌ای گسترده انجام داد که منجر به شهادت چندین فرمانده و نیروهای نظامی و غیرنظامی ایران شد و تأسیسات نظامی را هدف قرار داد.

سپاه پاسداران همان شب اعلام کرد عملیات «وعده صادق ۳» با رمز «یا علی بن ابی‌طالب (ع)» آغاز شده است. این عملیات در ۲۲ مرحله و به مدت ۱۲ روز ادامه یافت و بیش از ۲۶ هدف راهبردی در سرزمین‌های اشغالی با موشک‌ها و پهپادهای ایران هدف قرار گرفت.

توانمندی ایران در حوزه موشکی باعث انهدام گسترده اهداف نظامی در اسرائیل شد، به طوری که جان مرشایمر، کارشناس و دانشمند آمریکایی علوم سیاسی، تأکید کرد که «موشک‌های بالستیک ایران بخش‌های مهم اسرائیل را زیر آتش گرفتند و اسرائیل از ما خواست تا فتیله جنگ را خاموش کنیم.»

چرا ایران به سوی استفاده از موشک رفت
قبل از انقلاب اسلامی، ایران تنها موشک هاوک را به صورت پدافندی در اختیار داشت و دانش ساخت موشک‌های پیشرفته وجود نداشت. 

پس از پیروزی انقلاب، تنها دو سال بعد، ارتش بعث عراق با حمایت قدرت‌های جهانی به ایران حمله کرد تا بخش‌هایی از خاک کشور را جدا کند. 

رژیم صدام علاوه بر هدف قرار دادن نیروهای نظامی، غیرنظامیان را نیز با جنگنده‌ها و موشک‌های اسکاد بی و اسکاد سی بمباران می‌کرد. ایران در مقابل این حملات عمدتاً بدون دفاع موشکی بود.

در طول جنگ، رژیم صدام علاوه بر هدف قرار دادن نیروهای نظامی، غیرنظامیان را نیز با استفاده از جنگنده‌ها و موشک‌های دوربرد اسکاد بی و اسکاد سی مورد حمله قرار می‌داد. در آن زمان، ایران غالباً در مقابل این حملات بی‌دفاع بود و موشک مناسبی برای دفاع نداشت.

در همین شرایط، جوانان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وارد عمل شدند تا بتوانند موشک‌های بومی را طراحی و تولید کنند. اما دانش لازم برای ساخت این موشک‌ها هنوز در ایران وجود نداشت و لازم بود تجهیزات و فناوری از کشورهای دیگر تأمین شود. به همین دلیل، مسئولان دفاعی کشور به سراغ چند کشور دوست مانند لیبی و سوریه رفتند تا موشک‌های مورد نیاز را تهیه کنند.

سردار علی بلالی، مشاور فرمانده نیروی هوافضای سپاه، می‌گوید: «با شدت گرفتن حملات عراق و انتقال جنگ به شهرهای بی‌دفاع، ما مجبور شدیم به سمت سلاحی برویم که بتواند بازدارندگی ایجاد کند. تعداد محدود هواپیما و پدافند هوایی قوی عراق باعث شد استفاده از موشک‌های زمین به زمین در دستور کار قرار گیرد.»

رهبر انقلاب در سال ۱۳۶۳ به لیبی و سوریه سفر کرد و در نتیجه این سفرها، ایران موفق شد سامانه‌های موشکی را وارد کند و نیروهای خود را برای آموزش به سوریه اعزام کند.

ایران مجهز به موشک شد
ایران از طریق مذاکره با معمر قذافی، رئیس‌جمهور وقت لیبی، ۱۰ فروند موشک اسکاد بی دریافت کرد. وزیر وقت سپاه پاسداران و مسئول این مذاکرات، سردار محسن رفیق‌دوست، روایت می‌کند: «در روزهایی که عراق تهران را موشک‌باران می‌کرد، من و آقای صفوی به دیدار قذافی رفتیم و او ۱۰ موشک به ما داد؛ شرط داشت که یکی از این موشک‌ها به سمت عربستان شلیک شود که من پذیرفتم. سپس دو بار دیگر نیز ۱۰ موشک رایگان دریافت کردیم و قول اجرای شرط را دادم، هرچند ما با عربستان در جنگ نبودیم.»

پس از مدتی، لیبی به دلیل فشارهای بین‌المللی سکوهای پرتاب و موشک‌ها را از کار انداخت و قطعات حساس را مخفیانه خارج کرد. در این شرایط، ایران مجبور شد موشک‌های خود را از کره شمالی خریداری کند و در نهایت به تولید داخلی روی آورد.

یک خرابکاری که شد جرقه نخستین شلیک به قلب صدام
سردار علی بلالی با اشاره به خرابکاری متخصصان اهل لیبی در برنامه موشکی ایران به خبرنگار فارس می‌گوید که لیبیایی‌ها برای پاسخ به فشار‌های بین‌المللی و درخواست اعراب وصدام و قول شرف به آن‌ها، که دیگر موشکی از ایران به سمت عراق شلیک نخواهد شد، سکو‌های پرتاب و موشک‌ها را از کار انداختند و تعدادی از قطعات حساس و مهم را برای اطمینان عدم شلیک، به‌طور مخفیانه از موشک و سکو جدا کرده و با خود به مکان مطمئنی در سفارتشان بردند. 

وی ادامه می‌دهد: در آذرماه ۶۵ آخرین موشک توسط لیبی شلیک شده بود و این سال شدیدترین حملات جنگ شهر‌ها را از سوی صدام شاهد هستیم. شهر‌های ما بمباران می‌شد و هیچ موشکی از طرف ایران شلیک نمی‌شد!

پیشکسوت عرصه موشکی افزود: خرابکاری‌های لیبیایی‌ها را در مدت ۱۷ روز به کمک مهندسان وزارت سپاه که شهید مقدم برای مهندسی معکوس بکار گرفته بود برطرف کردیم و با لطف و عنایت خدا در تاریخ ۲۱ دی‌ماه سال ۱۳۶۵ با برطرف کردن کلیه اشکالات ایجاد شده در ساعت ۶:۲۰ صبح پس از دعا وتوسل به خدا و ائمه معصومین (ع) اولین موشک بدست فرزندان ایران زمین به هدفی نظامی که مرکز نیروی هوایی عراق در بغداد بود شلیک شد. 

وی ادامه داد: همان مرکزی که در بمباران شهر‌های ما ترکتازی می‌کرد و به این باور رسیده بودند که از ایران هیچ موشکی به اهداف عراقی شلیک نخواهد شد. الحمدلله کار پرتاب موشک اسکاد به‌صورت مستقل به دست پاسداران انقلاب اسلامی افتاد و پای کار موشکی ماندیم و نقطه عطف موشکی در نیرو‌های مسلح را خلق کردیم.

مغز متفکر موشکی ایران کیست
شهید حسن طهرانی‌مقدم ۶ آبان ماه سال ۱۳۳۸ در یک خانواده پر جمعیت مذهبی و در محله سرچشمه تهران چشم به جهان گشود. او در دوران کودکی به همراه خانواده اش به علت شغل پدرش که خیاط بود به محله‌های شکوفه و بهارستان رفت و دوران ابتدایی و هنرستان خود را در این دو محله سپری کرد.

او در سال ۱۳۵۶ دیپلم خود را گرفت و سپس در رشته برش قطعات صنعتی در مدرسه عالی تکنیکیوم نفیسی ادامه تحصیل داد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۸ در رشته مهندسی صنایع دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی پذیرفته شد و مدرک گرفت. در تیرماه ۱۳۵۹، در سن ۲۱ سالگی به سپاه پاسداران پیوست و به عنوان مسئول اطلاعات منطقه ۳ سپاه شمال منصوب شد و تا پایان مهر همان سال در این سمت باقی ماند.

شهید طهرانی مقدم از پیشگامان تشکیل توپخانه سپاه بود که با استفاده از توپ‌های غنیمتی ارتش عراق در سال ۱۳۵۹، توپخانه سپاه را پایه‌گذاری کرد و بعدها این واحد در لشکر امام حسین (ع) اصفهان فعالیت و در سال ۱۳۶۱ به یگان رسمی توپخانه سپاه تبدیل شد.

شهید حاج حسن طهرانی مقدم در آبان‌ماه سال ۱۳۶۲ فرماندهی موشکی سپاه را تأسیس کرد. 

اولین موشک ایران در ۲۱ اسفندماه ۱۳۶۳ به سمت کرکوک شلیک شد. دومین موشک نیز در بامداد ۲۳ اسفندماه ۱۳۶۴ به ساختمان بانک رافدین بغداد اصابت کرد. موشک بعدی باشگاه افسران ارتش عراق را هدف قرار داد و حدود ۲۰۰ فرمانده عراقی را به هلاکت رساند.

پس از صدور فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل نیروهای سه‌گانه سپاه، شهید طهرانی مقدم در سال ۱۳۶۴ فرمانده موشکی نیروی هوایی سپاه شد.

نخستین موشک‌های ساخت ایران وارد شدند
شهید حاج حسن طهرانی مقدم نخستین موشک ایرانی را در سال ۱۳۶۶ با نام «نازعات» طراحی و با موفقیت شلیک کرد. این دستاورد، نقطه آغاز توسعه توانمندی موشکی کشور بود. در ادامه همین مسیر، یگان موشکی در سال ۱۳۷۷ موفق به ساخت و آزمایش موشک دوربرد و قدرتمند «شهاب ۳» شد.

سردار عباس خانی آرانی، از فرماندهان توپخانه و موشکی نیروی زمینی سپاه، درباره این موفقیت چنین می‌گوید: «درست است که وزارت دفاع به عنوان پشتیبان نیروهای مسلح در پروژه ساخت موشک شهاب ۳ نقش داشت، اما بخش عمده تحقیقات و طراحی آن توسط شهید طهرانی مقدم انجام شده بود.

بنابر گفته وی، «او اعتقاد داشت که نباید منتظر بمانیم تا دیگران ابزار دفاعی را بسازند و سپس به ما تحویل دهند. به باور او، اگر نیروهای مسلح ما به درک درستی از نوع تهدیدات برسند، باید خودشان نیز برای تولید ابزار مورد نیاز گام بردارند؛ چرا که متخصصان داخلی کشور از توانمندی علمی و عملی بسیار بالایی برخوردارند.»

وقتی نور امید در دل حاج حسن روشن بود
سردار علی بلالی، از فرماندهان یگان موشکی سپاه می‌گوید: «شهید حسن طهرانی مقدم بسیار صبور، مقاوم و اهل پشتکار بود و در راه رسیدن به هدف، هیچ مانعی را به رسمیت نمی‌شناخت؛ همیشه با عزم راسخ از موانع عبور می‌کرد. روحیه‌ای شاد، پر احساس و سخت‌کوش داشت.

زمانی که کار موشکی بیشتر در دست لیبیایی‌ها بود و ما احساس می‌کردیم نقش مؤثری در جنگ نداریم، به حسن‌آقا اعتراض می‌کردیم که چرا ما را از جبهه دور کرده‌ای و به یگان موشکی آورده‌ای در حالی که کار اصلی در دست دیگران است! حتی می‌گفتیم می‌خواهیم برگردیم به خط مقدم. اما او با آرامش می‌گفت: «بچه‌ها، حوصله کنید، منتظر بمانید؛ بگذارید این کار پا بگیرد، همه چیز درست می‌شود.»

در واقع، ما داشتیم پشت حسن‌آقا را خالی می‌کردیم و دلیل‌مان هم این بود که احساس بی‌تأثیری می‌کردیم، اما انگار او چیز دیگری را دیده بود؛ گویی به او نشان داده بودند که قرار است به چه نقطه‌ای برسیم. به همین دلیل بود که مدام به ما می‌گفت «کمی صبر کنید، تا کار به دست خودمان بیفتد.»

امروز، من خدا را شکر می‌کنم که آن روزها اطاعت‌پذیر بودیم و ماندیم، و اکنون شاهد ثمره آن مجاهدت‌ها هستیم.

تنوع موشک‌های ایران؛ از شهاب و قدر و قیام تا خرمشهر و سجیل و فتاح
این دستاوردها زمینه‌ساز تقویت قدرت بازدارندگی نظامی ایران در سطح منطقه و جهان و به تبع آن افزایش امنیت و اقتدار ملی کشور شد؛ موفقیت‌هایی که مرهون تلاش‌ها و ابتکارات علمی و دانش‌بنیان سردار شهید حسن طهرانی مقدم و امثال او است.

موشک‌های مختلف ایران در انواع بالستیک، هایپرسونیک و کروز هستند که مهم‌ترین آن‌ها شهاب‌ها (شهاب ۱، ۲ و ۳) با بردهای مختلف، موشک‌های خرمشهر و ذوالفقار با بردهای متوسط و کوتاه، فاتح ۱۱۰ و فاتح ۳۱۳ به عنوان موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و کروز با دقت بالا، همچنین قیام به عنوان موشک بالستیک برد متوسط و قدیر به عنوان موشک کروز دریایی با برد متوسط بخشی از دستاوردهای موشکی ایران هستند.

دست بلند ایران در انتقام از دشمنان؛ از رافدین تا وعده‌های صادق و بشارت فتح
توانمندی موشکی ایران نقش کلیدی و بازدارنده‌ای در انتقام‌گیری و دفاع از کشور در مقابل دشمنان دارد. این توانمندی باعث شده است که هرگونه تجاوز یا حمله احتمالی به ایران با پاسخ قاطع و سنگین مواجه شود، به گونه‌ای که دشمنان از اقدام نظامی علیه ایران دچار تردید و واهمه شوند.

موشک‌های ایرانی با برد و دقت بالا این امکان را فراهم می‌کنند که نقاط حساس و استراتژیک دشمنان در کوتاه‌ترین زمان هدف قرار گیرند و انتقام سختی برای حملات و اقدامات خصمانه آن‌ها گرفته شود. به همین دلیل، قدرت موشکی ایران یکی از عوامل مهم حفظ امنیت ملی، تقویت بازدارندگی و تضمین حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور است.

جدیدترین نمونه آن، عملیات «وعده صادق ۳» است که ایران توانست مهم‌ترین نقاط اسرائیل را زیر آتش سنگین موشک‌های خود قرار داد. البته عملیات «بشارت فتح» در شلیک به مرکز عملیات سنتکام در پایگاه العدید قطر نیز دستاورد مهم دیگری است که موشک‌های ایرانی آن را به ارمغان آوردند.

هر موشک یک هشدار قاطع به دشمنان و بدخواهان ایران
قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران، امروز به عنوان یک هشدار قاطع و صریح در برابر دشمنان این سرزمین عمل می‌کند؛ پیامی روشن و بدون ابهام به هر قدرتی که بخواهد دست از پا خطا کند. 

این توان بازدارنده، نه‌تنها ثمره سال‌ها تلاش علمی، مهندسی و جهادی فرزندان این مرز و بوم است، بلکه پشتوانه‌ای استوار برای امنیت ملی و پاسخی کوبنده به هرگونه تهدید احتمالی محسوب می‌شود. 

جمهوری اسلامی ایران با اتکا به این قدرت، اعلام کرده است که در برابر تجاوز، نه تنها سکوت نمی‌کند، بلکه توان دفاعی‌اش را با دقت و قاطعیت به کار خواهد بست.