به گزارش حلقه وصل: مجید شاهحسینی، رئیس فرهنگستان هنر، در نخستین همایش ملی هنر در منظر اندیشه اسلامی و اندیشمندان مسلمان که در فرهنگستان هنر برگزار شد، بر ضرورت یونانزدایی از هنر ایرانی اسلامی تأکید کرد. او هنر اسلامی را ابزاری برای ترویج فضایل، درمان رذایل و راهی برای بازتاب ایمان و توحید دانست.
وی با تأکید بر تمایز هنر اسلامی از سایر مکاتب هنری گفت: «هنر اسلامی با نگرش به جهان بهعنوان محصول یک تجلی الهی شکل میگیرد و هنرمند مسلمان در تلاش برای کشف و انعکاس جنبههای مختلف این تجلی است. در مقابل، هنر با نگرش یونانی، بهویژه پس از رنسانس، گاهی به شرک و مادیگرایی منجر میشود. ازاینرو، یونانزدایی از ساحت هنر ایرانی اسلامی یک ضرورت است.»
رئالیسم شهودی در هنر ایرانی اسلامی
شاهحسینی با اشاره به تفاوتهای بنیادین میان هنر ایرانی اسلامی و هنر یونانی اظهار کرد: «هنر ایرانی اسلامی جنسی از رئالیسم شهودی دارد، که نمونه بارز آن در راهپیمایی اربعین مشهود است. میلیونها نفر در یک مسیر معنوی حرکت میکنند و جهانی خلق میشود که میتوان آن را رئالیسم شهودی نامید. منشأ این تخیل در هنر ایرانی اسلامی، خیال رحمانی و وحی است، در حالی که هنر یونانی از این مفاهیم بیبهره است.»
وی افزود: «در هنر ایرانی اسلامی، فضایل ترویج و رذایل درمان میشوند، اما در هنر برگرفته از میراث یونانی، گاه این رویکرد معکوس است. این تفاوت، بهویژه در عمق معنوی و تربیتی هنر ایرانی اسلامی قابل مشاهده است.»
پیوند هنر ایرانی اسلامی با منطق رضوی
رئیس فرهنگستان هنر در ادامه با اشاره به جایگاه امام رضا (ع) در شکلگیری هنر ایرانی اسلامی گفت: «اگر ایران امروز بهعنوان یک کشور باقی مانده است، این ماندگاری از برکت سفر امام رضا (ع) به مشهد است. این رویداد تاریخی، نقطه آغاز ظهور هنرمندان مسلمان شیعه بود که در دوره صفویان به اوج خود رسید. هنر ایرانی اسلامی بدون درک منطق رضوی قابل بررسی نیست.»
شاهحسینی در پایان تأکید کرد: «هنر اسلامی نهتنها بازتاب ایمان و توحید است، بلکه بهعنوان یک ابزار معرفتی و تربیتی، جامعه را به سمت معنویت و فضایل هدایت میکند.»