«حجاب»، هویت فرهنگی، ملی و دینی

به گزارش حلقه وصل، رویا صالح‌پور کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی؛ انسان فطرتی خداجو، خداخواه و خواهان رشد و کمال دارد.با کسب شناختی نسبی از پروردگار عالم آوای عبودیت سر می‌دهد، و از روی میل و اشتیاق در برابر اوامر الهی سرتسلیم فرود می‌آورد. البته به شرط آنکه مورد تعلیم و تربیت قرار گیرد.

پوشیدگی زن یکی از احکام ضروری اسلام است که اگر به سبکی زیبا، منطقی، جامع و قلمی شیوا و رسا به آن پرداخته شود از آن استقبال می‌کنند و از برکات فراوان حجاب بهره‌مند می‌شوند و از آفت‌های متعدد و زیانبار بی‌حجابی مصون می‌مانند.

شناخت سیمای زن، حقیقت حجاب و فلسفه و آثار آن از جمله پایه‌های مستحکم پوشش دینی است. وقتی خانمی به پاسخ درونی خود که چرا باید پوشیده باشم نایل شود پایه‌های حجاب دینی در درون او شکل می‌گیرد و این آگاهی به عمل او معنا و ارزش می‌بخشد و دوام آن را نیز تضمین خواهد کرد.

شناخت آثار حجاب بخش دیگری از آگاهی‌های ضروری را تشکیل می‌دهد انسان تا به آثار مثبت کاری پی نبرده باشد به انجام آن راغب نخواهد بود  اما با آگاهی از آثار مثبت آن با علاقه به دنبال تحقق آن حرکت می‌کند.

بدون شک حجاب دینی زن را از آفات و بیماری‌های بسیاری بیمه می‌کند و می‌تواند طراوت و جمال او را پایدار سازد. زحمت حجاب حق بیمه‌ای است که زن برای تامین سلامت خود می‌پردازد زیرا حجاب پرده‌ای است که از ورود تیرهای نگاه، سخنان بیهوده و اصطلاحات علف‌های هرز جامعه به درون محیط امن جلوگیری می‌کند.

فلسفه حجاب

فلسفه حجاب از مسایل مهمی است که آگاهی از آن می‌تواند یکی از پایه‌های تحقق فرهنگ پوشش اسلامی گردد و به آن عمق و معنا بخشد زیرا به این سوال مهم بانوان که "چرا باید با حجاب باشیم" پاسخ می‌دهد.

مقام انسانی زن از منظر قرآن

با بررسی در آیات قرآن روشن می‌شود که اسلام زن را در مرتبه واقعی خود قرار داده است به قسمی که نه او را بنده‌ای بی‌اراده و از هر حیث، فرمانگزار شوهر می‌داند و نه آزادی بی‌حساب و بی‌حد برای او قائل است قرآن در بیش از 10 سوره در مورد زن بحث می‌کند و حتی دو سوره را بنام آنها نامگذاری کرده است.

یکی سوره النساء الکبری که مشهور به سوره نساء یعنی زنان است و دیگری سوره النساء الصغری که مشهور به سوره‌ طلاق است.

1 – در سوره نخست رسما اعلان کرده است که زن و مرد هر دو بطور تساوی منشاء ازدیاد و شرکت نسل‌های پس از خود هستند و هرگونه اجتماعی که ساخته شود از آن هردو خواهد بود.

2 -  زن در برابر اعمال و کردارش مستقلا مورد مواخذه و پاداش قرار داده است.

3 – اسلام مقام و پایه را تا آنجا بالا می‌برد که رسما اعلان می‌کند: "زن متاع و کالا نیست که چون دوران پیشین به ارث برده شود و صداقش را سرپرست یا خویشانش برای خود بگیرند و خود را صاحب اختیار و همه کاره او بدانند".

اسلام رسما می‌گوید: زن دارای شخصیت انسانی آزاد است.

در داستان‌های تاریخی قرآن، به زنانی برگزیده و ممتاز برمی‌خوریم که در فراست و هوشی سرشار، و در توانایی بر درک حقایق بسیار دشوار، و در حل مسائل و رویدادهای اجتماعی و سیاسی بدان پایه و منزلت رسیده بودند که حتی بزرگترین مغزهای متفکر آن روزگار نمی‌توانستند کوچکترین ایراد و اشکالی به پیشنهادات و نظراتشان وارد آورند و حتی ادعا کرد که در مسائل اجتماعی و سیاسی، مافوق و برتری نداشتند از آن جمله بلقیس ملکه سباء، ساره زن ابراهیم، یوکاوند "مادر موسی"، مادر مریم، مریم، آسیه، سمیه نخستین زن شهید در اسلام، خدیجه، فاطمه، زینب و...

بنابراین لزوم پوشیدگی زن از چهار دلیل قرآن و روایات، سیره، عقل برخوردار است که هر کدام به تنهایی برای اثبات ضرورت حجاب بانوان کافی است.

قرآن کریم با اشاره به این فلسفه حجاب در سوره احزاب، آیه 95 فرموده است. "یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المومنین یدنین علیهن من جلابیهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یوذین"

"ای پیامبر! به زنان و دخترانت و زن‌های مومنان بگو خود را با مقنعه بلند ( چادر)  بپوشانند که این پوشش برای آنکه به عفت شناخته شوند بهتراست تا از تعرض هوسرانان، آزار نبینند."

فلسفه انحصار پوشش بانوان

حدود پوشش زنان به ویژگی‌های جسمانی آنها مربوط می‌شود. فلسفه تعیین پوشش دینی بانوان از آثار تکوینی وجود آنها نشات می‌گیرد. زنان مسلمان نیز با درک روشن آثار وجودی خود، پوشش اسلامی را با معرفت پذیرفته‌اند و آن را نگهبان ارزش‌ها، تقوا، عفت، حیا، نجابت، وقار، پاکی، شرافت، فضیلت، صلابت، سلامت و متانت خود می‌دانند لذا پایه‌های حجاب بر موارد ذیل استوار است.

الف -ایمان به خدا و آخرت: که از مهم‌ترین پایه‌های حجاب به شمار می‌رود. ب-آگاهی ج -تقوا

حدود پوشش

«ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن» سوره نور آیه 31

"زنان باید با سرانداز خود گردن و سینه خودشان را بپوشانند".

این بخش از آیه به تنها وجوب حجاب را بیان نمی‌کند بلکه حدود آن را نیز معین می‌سازد.

آنچه می‌تواند به این فرمان الهی جامه عمل بپوشاند مقنعه یا روسری بلندی است که علاوه بر پوشش کامل سر بر روی گردن و سینه افتد و نتیجه اینکه زنان و دختران مکلف باید موی سر و بدن خود را به استثنای صورت و دو کف دست با لباسی که جلب توجه نکند از نامحرم بپوشانند.

پوشیدگی زن آثار مثبتی نظیر آرامش درونی، امنیت، مصونیت زن و جامعه از مفاسد اجتماعی، رشد و پرورش استعدادهای زن، تحکیم خانواده، سلامت نسل، صیانت ارزش والای زن، موفقیت‌های معنوی و اطاعت از پروردگار را به همراه دارد و از زیان‌هایی نظیر تزلزل خانواده، سقوط ارزش‌های زن، اسارت روح و غضب پروردگار پیشگیری می‌کند.

مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب

ز افسون فرنگی بی‌خبر             فتنه‌ها در آستین او گر

از فریب او دگر خواهی         اشترانش را زحوض خود بران

                                                                              ( اقبال لاهوری)

حجاب‌ستیزی از اهداف مهم تهاجم فرهنگی غرب است. پوشش دینی همواره مورد هدف تیرهای زهرآگین فرهنگی دشمنان اسلام بوده است.

آنها همواره در برداشتن خاکریز حجاب جدیت کامل داشته‌اند زیرا پوشش دینی حفاظ بزرگی در برابر تهاجم فرهنگی است اگر توسط آنها قلعه بزرگ مستحکم حجاب زن مسلمان فتح گردد راه بردگی جامعه اسلامی هموار می‌گردد.

علم و عمل به ضروریات اسلام از اولویت ویژه‌ای برخوردارند از جمله آنها پوشش دینی است که باید بطور اساسی و جامع معارف مربوط به سطوح مختلف ترویج شود تا فرهنگ پوشش دینی با معرفت لازم به مرحله عمل آگاهانه درآید و با آموزش های عمل لازم و مداوم همراه گردیده تا فرهنگ حجاب با معرفت لازم عجین شود.

زن از دیدگاه اسلام دارای شخصیتی شایسته و رسالت و موقعیتی الهی دارد که می‌تواند مدارج کمال را طی کرده و به مراتب عالی انسانیت بار یابد و مصداق تحقق فلسفه خلقت یعنی خلیفه خدا گردد وجود زن زینت بخش آفرینش انسان است و افق او تجلی‌گاه رحمت. دامن زن مدرسه بشر است و کمال مرد بدون او ممکن نیست.

اصلاح جامعه در گروه تقوای زن و محیط خانواده کلاس و درس اوست و بر همین اساس زن مربی بشر است و می‌تواند با تربیت فرزندی امتی را رهایی بخشد. پوشش دینی یک فرهنگ است و از همین رو تحقق آن نیازمند حرکت‌های فرهنگی سازنده است.

پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی که در سال 1357 تحقق یافت مرهون حرکت گسترده زنانی بود که با برخورداری از پوشش اسلامی چون زره‌ای محکم بر تن کرده بودند و به میدان مبارزه آمده بودند.

امید است با استعانت از حضرت حق و ضمن ترویج فریضه امربه معروف و نهی از منکر، آموزش عملی احکام دینی در مدارس، تشویق با ارائه و انتخاب لباس و وضع ظاهری مناسب، فرهنگ‌پروری در رسانه‌های جمعی صورت گیرد و با این روش‌ها اصلاح ساختار حجاب در کشور نهادینه شود.