طرح کتابگردی را چطور احیا کنیم؟

به گزارش حلقه وصل: فردا 24 آبان ماه همزمان با روز کتاب و کتابخوانی طرح کتابگردی که از جمله برنامه‌های اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در هفته کتاب است،‌ برگزار می‌شود،‌ قرار است احمد مسجدجامعی مبتکر این طرح،‌ اعضای هیئت مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به همراه تعدادی از  چهره‌های فرهنگی کشور ساعت 8 صبح با حضور در کتابفروشی گویا در خیابان کریم‌خان کتابگردی سی و دومین هفته کتاب را رقم بزنند.

بازدید مسجد جامعی و دیگر چهر‌های فرهنگی از کتابفروشی‌های دیگر خیابان کریم خان ادامه خواهد یافت و تا بعدازظهر تعدادی از کتابفروشی‌های خیابان انقلاب نیز در این طرح بازدید می‌شوند.سید‌عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در برنامه عصر روز پنجشنبه 24 آبان ماه خود،‌ کتابگردی را گنجانده و قرار است وی نیز از برخی کتابفروشی‌ها بازدید کند.

 هدف این برنامه‌ «افزایش کتاب‌خوانی» و در پی آن، «گسترش فرهنگ و دانش و رواداری» است. مسجدجامعی به واسطه سابقه حضور در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بسیاری از اهالی قلم و نشر آشناست و سابقه رفاقت دیرین با آنها دارد. او پای ثابت برنامه‌‌های هفته کتاب و بازدید از نمایشگاه کتاب تهران است‌، در دوره‌های ابتدایی این ایده بسیاری از مسئولان فرهنگی کشور سعی کردند تا در این روز در هر نقطه‌ای از کشور که حضور دارند، سری به کتابفروشی‌های محلی بزنند.

این طرح که در سال‌های اولیه توانست توجهات را به کتابفروشی‌ها جلب کند،‌ طبیعتا در ادامه راه تبدیل به رویکردی تکراری شد که برخی نیز از آن با عنوان نمایشی یاد کردند،‌ هرچند توجه به کتابفروشی‌ها ولو یک روز در سال از سوی مسئولان می‌تواند قابل قدردانی باشد‌، اما اینکه هر سال همان کتابفروشی‌ها انتخاب شوند و تنها از کتابفروشی‌های خیابان کریم خان و انقلاب که دو راسته اصلی کتابفروشی در کشور هستند،‌ بازدید شود،‌ نمی‌تواند دردی از مشکلات صنعت نشر دوا کند. کما اینکه در سال‌های پایانی دهه 90 مسئولانی که این رویداد را طرح‌ریزی می‌کردند،‌ نیز به این نکته واقف شده و تلاش‌هایی برای بازدید از کتابفروشی‌های کمتر شناخته شده پایتخت نیز انجام شد.که امیدواریم در سال‌های آینده با جدیت بیشتری دنبال شود.

بر کسی پوشیده نیست که امروزه کتابفروشی‌های خرد، محلی و کوچک،‌ کتابفروشی‌های تازه تاسیس،‌ کتابفروشی‌های در آستانه تعطیلی شهرستان‌ها و... بیش از کتابفروشی‌های مطرح خیابان کریم خان و انقلاب نیازمند توجه هستند‌، اگر بازدید از کتابفروشی‌ها در طرح‌های کتابگردی چرخشی شده و شامل حال کتابفروشی‌های کوچک،‌ محلی و تازه‌تاسیس نیز شود،‌ آن زمان می‌توان گفت که طرح کتابگردی تقریبا از رویکرد تکراری دور شده و می تواند نتیجه‌ای برای این قشر داشته باشد.

مسئولان اتحادیه در پاسخ به انتقادی که این سال‌ها از عدم بازدید از کتابفروشی‌‌های پراکنده در سطح شهر مطرح می‌شود‌، از ترافیک تهران سخن می‌گویند‌، موضوعی که اگرچه غیر منطقی نیست، ولی می‌توان  با فاکتور گرفتن بازدید از کتابفروشی‌های دو راسته معروف کتابفروشی‌های تهران،‌ به آن جامه عمل پوشاند.

همراهی مسئولانی خارج از حوزه فرهنگ با کتاب‌گردی

در عین حال به نظر می‌‌رسد که حضور مسئولانی از نهادهای مرتبط با مشکلات حوزه فرهنگ از جمله شهرداری تهران،‌ قوه قضائیه و... در این طرح نیز می‌تواند خالی از لطف نباشد. آشنایی از نزدیک با مشکلات کتابفروشی‌ها به عنوان برگترین حسن این همراهی تلقی می شود. چرا که ریشه حل بسیای از مشکلات امرزو کتابفروشی‌ها از جمله دستفروشان،‌ در این نهادها قرار دارد.

کتابگردی باید بروز رسانی شود

اما طرح کتابگردی جدای از طرحی که اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به دنبال آن است،‌ در سال‌های اخیر برای مخاطبان نیز اجرا شده است،‌ کتابفروشی‌های بسیاری در سال‌های اخیر با دعوت از نویسندگان و ناشران تلاش کرده‌اند تا توجه مخاطبان را به این روز جلب کرده و کتابفروشی‌ها حداقل یک روز در سال شلوغ شوند.بنابراین باید گفت،‌ طرح کتابگردی اگر بروزرسانی شده و همگام با با دغدغه امروز صنعت نشر به ویژه کتابفروشی‌ها حرکت کند،‌ می‌تواند مثمر ثمر‌تر باشد.

احیای طرح‌های خرید فصلی از کتابفروشی‌ها

به موازات این طرح،‌ بد نیست،‌ مسئولان با همت بیشتری طرح احیای طرح‌های فصلی خرید از کتابفروشی‌ها را نیز که از طرح‌های دولت یازدهم بود و در زمان معاونت سید‌ عباس صالحی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرا میشد‌، نیز دنبال کنند،‌ این طرح که در دولت سیزدهم تعطیل و با سامانه بازار کتاب دنبال شد،‌ از جمله طرح‌هایی بود که پای مشتریان را به کتابفروشی‌های محلی‌، خرد و کوچک باز کرده بود و حال و هوای کتابفروشی‌ها را در هفته کتاب متفاوت از سایر ایام سال کرده بود،‌ هر چند این طرح نیز نیاز به برخی تغییرات و رفع نواقص داشت.