منظومه اقتصادی رهبر انقلاب در نامگذاری سال‌ها

به گزارش حلقه وصل: تولید در منظر و هدفگذاری رهبر معظم انقلاب باعث رشد و پیشرفت اقتصادی می‌شود. تولید در بطن خود حائز ویژگی‌های مهم اقتصادی اجتماعی است که بنیادی‌ترین آن مشارکت مردمی و همچنین امیدآفرینی و خودکفایی برای رسیدن به فضای ثبات و رشد اقتصادی است.

اما باید گفت به عینه مشارکت مردم در اقتصاد خود به عنوان یکی از مهمترین شاخص‌های رشد در جهان به شمار می‌رود. شاخص رشدی که تنها رویه و بعد تئوریک و نظری ندارد بلکه در عمل نیز بسیار اثبات شده و قابل اتکاست.

شاخص پیشرفتی به نام مشارکت مردمی

موضوع مهم استفاده از ظرفیت مردم است که اگر به خوبی از آن بهره برداری شود می‌تواند به رشدی شتابان در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود. نیروی انسانی در اقتصاد بسیار مهم است. 

ماشین آلات وتجهیزات و سرمایه و کالا و بازار در این عرصه مهم است اما به سبب اینکه نیروی کار فعال به عنوان عامل و انجام دهنده کار و همچنین نیروی اثرگذار و مبتکر و حرکت دهنده شناخته می‌شود در این عرصه بسیار مهمتر از موارد دیگر است و همه این موارد با تدبیر و فکر و عملکرد نیروی انسانی به عناصری مولد تبدیل می‌شوند. 

سرمایه انسانی د‌ر اقتصاد‌ یکی از مهم‌ترین عوامل اساسی د‌ر رشد‌ اقتصاد‌ی به شمار می‌رود‌. سرمایه انسانی شامل کیفیت نیروی کار و د‌انش نهاد‌ینه شده د‌ر انسان است که باعث افزایش تولید‌ و رشد‌ اقتصاد‌ی کشورها می‌شود‌. 

البته استفاده مؤثر از نیروی انسانی د‌ر فرآیند‌ پیشرفت اقتصاد‌ی و اجتماعی، بیش از هر چیز به سطح د‌انش، تلاش و خلاقیت آن ارتباط د‌ارد‌ که این خود‌ د‌ر گرو سلامت روحی و جسمی اعضای آن جامعه است.

اقتصاد ایران از سال 1385 وارد فازی از تحولات جمعیتی تحت عنوان پنجره جمعیتی شده است. این فاز جمعیتی شامل دوره زمانی است که در آن نسبت جمعیت فعال به حداکثر رسیده و نوعی ساختار جمعیتی مطلوب برای شتاب بخشیدن به بهره‌وری و رشد اقتصادی بوجود آمده است.  

در همین راستا، رهبر معظم انقلاب با تاکید به افزایش نقش و مشارکت مردمی بیان می‌فرمایند: « خط متعادل همین است؛ سرمایه‌ مردم و مدیریت مردم اقتصاد را بر دوش بگیرد و کنترل و هدایت به عهده‌ی دولت باشد. اگر چنانچه ان‌شاءاللَّه این کار بخوبی انجام بگیرد - که البته در کوتاه‌مدت هم انجام نمی‌گیرد؛ این جزو کارهای میان‌مدت و بلندمدت است و زحمت هم دارد - واقعاً یک فرجی برای اقتصاد کشور خواهد شد.» ۱۳۸۹/۰۶/۰۸

نقش نظارتی دولت در اقتصاد

در غرب درباره نقش دولت در اقتصاد بحث‌های بسیاری مطرح شده است اما نکته اساسی در این بحث‌ها متعادل کردن اقتصاد از این نظر است؛ یعنی نقش دولت باید در راه اندازی اقتصاد و پیشرفت اقتصادی مورد توجه قرار گیرد اما متولی گری اقتصادی باید قطعا در اختیار مردم باشد و دولت در این عرصه نقش نظارتی خود را برای ثبات بخشی و متعال‌سازی اقتصاد ایفا کند.

آیت الله خامنه‌ای ذیل سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی به موضوع مردمی‌سازی اقتصاد تاکید فراوانی کرده‌اند و اقتصاد را از آن مردم و نظارت را از آن دولت دانسته‌اند و در این راستا بیان کردند: «. بایستی به معنای واقعی کلمه اقتصاد کشور بیاید روی دوش مردم و دولت [فقط] نقش ویژه‌ی دولتی خودش را ایفاء کند و متصدّی نباشد؛ این خیلی مهم است. یک وقت شما یک باری را روی دوش خودتان میگیرید، میخواهید پیاده با این مشکلات از این شهر به آن شهر ببرید، یک وقت آن را سوار یک وسیله‌ی نقلیّه‌ی فعّالی میکنید، خود شما هم رانندگی میکنید؛ این دوّمی درست است. وسیله‌ی نقلیّه‌ی فعّال، فعّالان اقتصادی کشور هستند؛ اینها را فعّال کنید، منتها به کارشان نظارت کنید، سیاست‌گذاری کنید، مراقبت کنید خطایی پیش نیاید، اشتباهی پیش نیاید، امّا بگذارید کار کنند؛ هم آنها سود میبرند، هم مردم استفاده میکنند، هم شما سود میبرید به عنوان مسئولین دولت. این هم یک مسئله است.» ۱۴۰۱/۰۱/۲۳

ایشان از مشارکت واقعی مردم در اقتصاد به عنوان عنصر و یکی از شاخصه‌های اصلی رشد و پیشرفت اقتصادی نام برده و با اشاره به ساختارهای سیاسی اقتصادی کشورهای دیگر بیان کردند: «قوی‌ترین دولتها هم قادر نیست بدون مشارکت مردم موتور اقتصاد جامعه را به راه بیندازد؛ هیچ دولتی بدون مشارکت مردم نمیتواند اقتصاد کشور را سامان بدهد. بعضی از ساز و کارهای فکری، سیاسی، اقتصادی، مثل نوعی از سوسیالیسم‌ها -البتّه نه همه‌ی انواع سوسیالیسم- این فکرها را کردند که بتوانند دولتها را متصّدی کار اقتصاد کنند [امّا] شکست خوردند. امکان ندارد و بدون مشارکت مردم هیچ دولتی نخواهد توانست اقتصاد کشور را سامان بدهد و موتور اقتصاد را [راه بیندازد]. بنابراین یکی از مسائل مهمّ ما باید این باشد که استعدادهای مردم، ابتکارهای مردم، ظرفیّتهای گوناگون مردم را وارد میدان اقتصاد کشور بکنیم.» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷

نقش اساسی تولید در پیشرفت اقتصادی

ایشان راه مشارکت مردم در اقتصاد را نیز تولید می‌دانند و از همین روست که به تولید به عنوان یکی از شاخص‌ترین اقداماتی که باید به آن میدان داد و موانع سر راه آن را برداشت، تاکید دارند.

با این اوصاف، آیت الله خامنه‌ای درباره فواید جهش تولید در کشور مطرح می‌کنند: « جهش تولید اهمّیّت دارد چون اگر واقعاً تولید را بتوانید جهش بدهید، همه‌ی شاخصهای اقتصادی مهمّ کشور تغییر پیدا میکند، تحوّل پیدا میکند؛ تولید این جوری است؛ یعنی اشتغال پایدار به وجود می‌آید، بیکاری کاهش پیدا میکند، صادرات رونق پیدا میکند، درآمد ارزی برای کشور فراهم میشود، نرخ تورّم کاهش پیدا میکند؛ علاوه‌ی بر اینها استقلال اقتصادی در کشور به وجود می‌آید و این موجب عزّت ملّی است -کشورها با استقلال اقتصادی، با توانایی‌های اقتصاد داخلی‌شان افتخار میکنند و سربلند میشوند- عزّت و امنیّت ملّی را تأمین میکند، اعتماد به نفْس ملّی را بالا میبرد و اقتصاد کشور را در مقابل تکانه‌هایی که از بیرون تحمیل میشود یا در داخل به وجود می‌آید حراست میکند و حفظ می‌کند.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰

نقش تولید، نیروی انسانی و مدیریت دولتی در منظومه اقتصادی رهبری

بر همین اساس منظومه‌ای که رهبر معظم انقلاب با نامگذاری شعارهای سال بدان اشاره دارند حاکی از چند موضوع مهم و محوری در حوزه ارتقای نیروی انسانی است. ایشان بر موضوع تولید تاکید دارند که فواید بسیاری از جمله ایجاد استحکامات و رشد اقتصادی تا اشتغالزایی و ... را رقم می‌زند و در این حوزه به رشد نیروی کار حرفه‌ای و با دانش و همچنین مشارکت مردمی اشاره می‌کنند. 

اما برای این منظور نسبت به رفع موانع تولید و رونق کسب و کار نیز مکررا از پیشرفت و گسترش بخش خصوصی و حذف قوانین و اقدامات دست و پا گیر و از همه مهمتر عدم رقابت دولت با بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف اقتصادی اکیدا توصیه کرده‌اند و برای دولت نقش هدایت‌گر و ناظر در حوزه اقتصادی را برگزیده‌اند؛ منظومه‌ای که اگر به درستی بدان عمل شود باعث ایجاد اقتصادی متعادل و با ثبات می‌شود که و مسیر شتابان رشد حرکت خواهد کرد.