تأثیرگذاری «طوفان الاقصی» بر آینده غرب آسیا

به گزارش حلقه وصل: برخی برآوردها نشان می دهد رویدادهای هفتم اکتبر 2023 میلادی به تغییرات اساسی در آینده منطقه غرب آسیا منجر خواهد شد. از این نظر که محبوبیت بسیاری از روایت‌های مربوط به وضعیت برخی از ارتش‌ها در منطقه مانند روایت ارتش شکست‌ناپذیر رژیم صهیونیستی را کاهش می‌دهد.

عملیات «طوفان الاقصی» همچنین باعث محدود کردن اثربخشی توافقات عادی‌سازی روابط که به وسیله برخی کشورهای عربی با تل‌آویو منعقد شده است، می‌شود. علاوه بر این، برخی کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا و متحدانش در اروپا بررسی‌های سیستماتیکی را در زمینه حمایت بیش‌ازحد خود از رژیم صهیونیستی انجام داده‌ و به سمت یافتن راه‌حل واقعی برای موضوع فلسطین، به‌ویژه با توجه به راه‌حل دو دولتی حرکت کرده اند.

انتظار می‌رود عملیات «طوفان الاقصی» به کاهش نفوذ رژیم صهیونیستی در منطقه‌ منجر شود و قدرت حضور ایران در غرب آسیا و موفق نبودن واشنگتن در ترویج رویکردهای امنیتی و سیاسی خود را در مرحله پس از جنگ ثابت کند؛ بنابراین کشورهای منطقه به سمت تنوع بخشی به سیاست خارجی خود به‌ویژه با قدرت‌های بزرگ جدید در منطقه مانند روسیه و چین حرکت می‌کنند.

شاهد آن این است قبل از پایان جنگ غزه و شکل گیری ویژگی‌های جدیدی که جنگ تحمیل می‌کند، برخی قدرت‌های منطقه‌ای درباره آنچه می‌توان آن را سناریوی روز بعد نامید، صحبت کردند. انتظار ظهور ویژگی‌های جدید غرب آسیایی متفاوت به دلیل توازن راهبردی جدید ناشی از جنگ وجود دارد که می‌توان به شرح زیر توضیح داد:

نخست، کاهش نفوذ رژیم صهیونیستی در منطقه: مسلم است حوادث هفتم اکتبر به کاهش نفوذ منطقه‌ای رژیم صهیونیستی در غرب آسیا به‌ویژه پس از ناکامی در مقابله با این عملیات در سطح امنیتی منجر خواهد شد و موفقیت جنبش حماس در بازی با عنصر غافلگیری بسیاری از روایت‌هایی را که تل‌آویو در دوره قبل از آن تبلیغ می‌کرد، از بین برد.

علاوه بر این، حملات وحشیانه کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به غیرنظامیان غزه بسیاری از ویژگی‌های آپارتایدی را که این رژیم بر آن استوار است، آشکار کرد و افکار عمومی جهان را به سمت حمایت از غزه در مواجهه با تل‌آویو سوق داد. می‌توان گفت، نتیجه جنگ در نوار غزه میان رژیم صهیونیستی و حماس هر چه باشد، نافی این نیست که وجهه رژیم صهیونیستی به‌شدت تنزل ‌یافته است.

به‌موازات آن، جنگ غزه و نبرد در کرانه باختری به طور اجتناب‌ناپذیری بر آینده جنبش راست افراطی در داخل رژیم صهیونیستی تأثیر منفی خواهد گذاشت.

دوم، تقویت حضور منطقه‌ای ایران و ترکیه: مشخص است دو کشور تلاش می‌کنند با محکوم کردن اقدامات جنایت‌کارانه تل‌آویو علیه غیرنظامیان در نوار غزه، بر روند تعاملات رژیم صهیونیستی تأثیر بگذارند. در همین راستا آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان از نخستین سفر خود به پادشاهی عربستان در 11 نوامبر 2023 میلادی برای دیدار با سران کشورهای عربی و اسلامی استفاده کرد.

اظهارات رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه علیه رژیم صهیونیستی و تلاش هاکان فیدان، وزیر امور خارجه دولت اردوغان برای هماهنگی در این زمینه با همتایان خود از کشورهای عربی و اسلامی نیز نشان‌دهنده تمایل شدید ترکیه برای بهره‌برداری از عملیات «طوفان الاقصی» برای تقویت نقش منطقه‌ای آنکاراست.

ایران در این روند اثرگذاری بالایی دارد، به‌ویژه اینکه حامی اصلی گروه‌های مقاومتی است که از حماس در جنگ با رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند. از این منظر، به نظر می آید پیامدهای منطقه‌ای جنگ غزه مطابق با محاسبات ایران پیش خواهد رفت که مهم‌ترین آن‌ها اینکه ثابت کرده است کشورمان نقش گسترده‌ای در منطقه دارد.

تعداد قابل‌توجهی از کشورهای غربی به تهران پیام دادند کشورمان گروه‌های مقاومت را مهار کند تا دامنه جنگ در منطقه گسترش نیابد که این موضوع نقش منطقه‌ای ایران را در دوره بعد از جنگ افزایش می‌دهد.

سوم، کاهش نقش آمریکا در منطقه: گرچه انتظار می‌رود آمریکا نیروها و تجهیزات نظامی اش را که برای حمایت از رژیم صهیونیستی و بازدارندگی مخالفانش به منطقه فرستاده است، در دوره پس از پایان جنگ حفظ کند، ولی این موضوع نمی‌تواند به جبران کاهش نقش آمریکا به‌طورکلی در منطقه کمک کند؛ موضوعی که با جنگ فعلی در نوار غزه آشکار شد. به‌ویژه پس‌از آنکه متحد اصلی واشنگتن در منطقه، رژیم صهیونیستی در مدیریت عملیات نظامی خود در نوار غزه ناکام ماند.

اتکای کشورهای منطقه به‌ویژه حاشیه جنوبی خلیج‌فارس به چتر امنیتی و دفاعی آمریکا در منطقه بی‌معنا شده است. از این منظر، کاهش نقش آمریکا در منطقه ممکن است با نقش برجسته برخی دیگر از قدرت‌های بزرگ که در این زمینه مؤثرتر هستند، همراه باشد. چین که با نقش نسبتاً بی‌طرف خود، تلاش می‌کند کشورهای منطقه را به اتخاذ رویکردهای امنیتی تشویق کند ثبات را افزایش و نرخ ناآرامی‌ها را کاهش داده است.

این موضوع در میانجی گری چین برای ازسرگیری روابط ایران و عربستان مشارکت آنها در سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی منطقه مشهود بود. درنهایت نمی‌توان گفت نبرد جاری در غزه پیامدهای نهایی را در منطقه تحمیل کرده است، زیرا صحبت درباره شکل منطقه در مرحله پس از جنگ هنوز زود است. در واقع، این تصورات ممکن است در مراحل بعدی تغییر کند، به‌ویژه اینکه جنگ هنوز پایان نیافته است.