
سرویس حاشیه نگاری ـ یزدان محمدی: در تعریف روز ولنتاین در دانشنامه ویکی پدیا آمده است: «تاریخچه کامل و دقیق ولنتاین در دست نیست و آنچه از پیشینه این روز میدانیم با افسانه درآمیختهاست. روز والنتاین یا روز عشاق و یا روز عشقورزی، در فرهنگ مسیحی سده های میانه و سپس فرهنگ مدرن غربی روز ابراز عشق است. این مناسبت هر سال در روز ۱۴ فوریه (۲۵ بهمنماه و بعضی سالها ۲۶ بهمنماه) برگزار می شود. سابقه تاریخی روز ولنتاین به جشنی که به افتخار قدیس والنتین در کلیساهای کاتولیک برگزار میشد، باز میگردد. روز ولنتاین برگرفته از سنن روم باستان و مسیحیت می باشد.»
تلاش سازمانهای کلیسایی در توسعه مسیحیسازی از طریق ایجاد روز ولنتاین و افزودن شاخ و برگ و حواشی جذاب به آن، در طول این سالها به بار نشسته و امروز این جشن با ابعادی بینالمللی در نقاط جهان از جمله ایران، برگزار می شود.
سایت ضدانقلاب «رادیو فردا» طی گزارشی که برای آشنایی بیشتر مخاطبانش با "روز عشق ورزی" منتشر کرده در این زمینه می نویسد: «۱۴ فوریه، ۲۶ بهمن همه جای دنیا روز عشق است. روزی که مردم از پیر و جوان و زن و مرد به هم هدیه میدهند، همدیگر را میبوسند و به یاد هم میآورند که چقدر دوست داشتن یکدیگر خوب است و اساسی است و حیاتبخش. در خارج از ایران در کشورهای غربی و اروپایی بیان عشق، بوسه و آغوش همه جا آزاد است و پذیرفته. همه جا زوجهایی را میبینید که عشق و بوسه و عاطفهشان خیابانهای شهر را گاه زیباتر میکند.»
این سایت وابسته به ارگان سازمان سیا پس از تشریح وضعیت خیابانهای اروپا در روز عشق ورزی به سراغ قوانین جمهوری اسلامی آمده و می نویسد: «در ایران اما نمود بیرونی عشق از سوی قانون و حکومت و شرع و دین که ممنوع است و از سوی بخشهای سنتی جامعه هم چندان پذیرفته نیست. با اینحال جامعه جوان ایرانی سالهاست که ولنتاین روز عشق را پذیرفته. در این روز خرید ولنتاینی میکند، به فروشگاههای خیابان ویلا سر میزند، قلبهای سرخ و بزرگ و کوچک و شکلاتهای عاشقانه هدیه میدهد و نشان میدهد که این ممنوعیت را زیاد دوست نمیدارد.» البته رادیو فردا به این نکته اشاره نمی کند که نمود بیرونی عشق در خیابانهای کشورهای اروپایی تا چه میزان آزاد است؟!
موضوع تهاجم فرهنگی و اشاعه سبک غربی یکی از آسیبهای امروز جوامع اسلامی است. هر لحظه شاهد تکاپوهای نظام سلطه برای ترویج ارزشها و هنجارهای لیبرالیسم در سراسر جهان، بهویژه در جوامع اسلامی هستیم. بیتردید، اگر فرهنگ سکولار محور غربی در جامعهای وارد شود، زمینههای درونی شدن و استحاله فرهنگ بومی را فراهم میسازد. یکی از جنبههای این هجمه فرهنگی، ترویج مراسم و آیینهای خاص است؛ مانند آنچه امروز با عنوان جشن ولنتاین در جامعه ما رواج یافته است.
امروزه کلیسای کاتولیک به این نتیجه رسیده است که حداقل سه قدیس به نام ولنتاین وجود داشته است که همگی به قتل رسیدهاند. به همین دلیل چندین افسانه در بازگویی تاریخچه این جشن دارند: طبق یک افسانه مشهور در دوران فرمانروایی «کلودیوس دوم» در روم باستان (سده سوم میلادی)، کشیشی به نام «ولنتاین» میزیسته است. کلودیوس معتقد بود که سربازان مجرد نسبت به افراد متأهل جنگجوتر هستند، از این رو ازدواج را برای مردان جوان امپراتوری روم قدغن کرد. ولنتاین معتقد بود که این حکم ناعادلانه است؛ لذا مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران موردعلاقهشان جاری میکرد. هنگامیکه کلودیوس این امر را دریافت، ولنتاین را به مرگ محکوم کرد. افسانه دیگر میگوید شاید کشیش ولنتاین به علت نجات و فراری دادن مسیحیان از آزار و شکنجه رومیان کشته شده باشد و مطابق آخرین افسانه، کشیش ولنتاین پس از زندانی شدن توسط فرمانروا، زندانبان و خانوادهاش را مسیحی کرده و عاشق دختر زندانبان میشود و قبل از مرگ، نامهای برای آن دختر میفرستد و در آن مینویسد: «از طرف ولنتاین تو».
برخی بر این نظر هستند که روز ولنتاین، سالگرد مرگ یا خاکسپاری ولنتاین است، اما بهزعم عدهای، کلیسای کاتولیک بهمنظور مسیحیسازی و از میان بردن سنت باستانی و مشرکانه رایج در روم، این تاریخ را برگزیده است. بر اساس باورهای کنونی در غرب، در سده نوزدهم بخشی از بقایای ولنتاین قدیس کشف و به کلیسای فرانسیس مقدس در شهر گلاسکو اسکاتلند منتقل شد. این اقدام توجه عموم را به دنبال داشت، بهطوری که شهر گلاسکو به خاطر میزبانی ولنتاین قدیس، «شهر عشاق» لقب گرفت و از سال ۲۰۰۲ میلادی، این شهر در روز ولنتاین میزبان جشنوارهای به نام «فستیوال عشق» است.
واضح است که این اقدامات برای باورپذیرتر کردن و ایجاد اعتبار تاریخی برای این روز است. صرفنظر از واقعی یا افسانه بودن داستان ولنتاین قدیس، حقیقت جاری، بهرهای است که مبشران مسیحی از مطرح کردن روزی با عنوان «روز عشق» و جهانی ساختنش، در هموار ساختن مسیر تحقق منویات خود کسب کردهاند. به هر روی، تلاش سازمانهای کلیسایی در توسعه مسیحیسازی از طریق ایجاد روز ولنتاین و افزودن شاخ و برگ و حواشی جذاب به آن، در طول این سالها به بار نشسته و امروز این جشن به ابعادی بینالمللی در نقاط جهان از جمله ایران، مطرح شده است. سادهانگارانه است با وجود پیوندهای انکارناپذیر این سنت با مسیحیت، آن را صرفاً روزی برای عشق قلمداد کرد، بهویژه اینکه اقدامات و تحرکات سازمانهای تبشیری، دال بر بهرهبرداری از این روز برای تبلیغ فرهنگ غربی است.
آنچه امروز در میان جوانان ما بهعنوان هدایای روز ولنتاین رایج شده، نوعی تبلیغ خزنده نمادها و سمبلهای مسیحیت و فرهنگ غرب است که از رهگذر جذابسازی، بهصورت ناخودآگاه توجه و علاقه افراد را به ریشه و خاستگاه سنت (مسیحیت) جلب میکند.
دختران و پسران جوان در این روز بهعنوان پیروی از خردهفرهنگ کشیش یاد شده، کارتهایی با مضامین عشق و محبت عموماً به رنگ قرمز تهیه و به جنس مخالف اهدا میکنند. خرید انواع عروسک، شمع، بادبادک، ربان، تور قرمزرنگ با تصاویر خوک و خرس و فروش شکلاتهای ولنتاین نیز در این روز قابلتأمل است. به عبارتی میتوان گفت، تبلیغ رسانههای تبشیری پیرامون این روز، سرچشمه اشاعه باورهای مسیحی و میلیونها تومان صرف خرید و فروش اقلام مربوط به ولنتاین میشود؛ کالاهایی که اغلب، تولید جوامع غربی بوده و سود زیادی نصیب شرکتهای بازرگانی میکند. مهمترین اقلامی که مناسبت ولنتاین به فروش میرسد، عبارتاند از: قلب تیرخورده، تصویری از یک کودک فربه برهنه به نام پی کیو با تیر و کمانی در دست (این کودک در واقع پسر ونوس، الهه عشق و زیبایی در افسانههای روم باستان است)، کبوتر قمری و مرغ عشق، گل رز، تور، گرههای عشق، ایکس (نماد بوسه) و ربان قرمز. این نمادها، اغلب دارای ریشههای خرافی بوده و از سوی مبلغان مسیحی و فمینیستها تبلیغ و عرضه میشود.
برخی آثار و پیامدهای اشاعه ولنتاین در جامعه عبارتاند از: تشویق مصرفگرایی به سبک غربیها، ایجاد گرایش به روابط ناسالم با تفاسیر غربگرایانه، سوءاستفاده جریان انحرافی مسیحیت تبشیری و فمینیستها، انتشار فرهنگ غربی و باورهای مسیحی در جامعه، بروز آسیبهای فرهنگی در جامعه بهویژه در قشر جوان و مفهومسازی یک پدیده بیریشه در ذهن آنها، اشتغال یافتن اقشار مختلف به مباحث بیثمر و فاقد ارزش و جایگاه معنوی، تنزل شأن انسانی و الهی زنان در جامعه اسلامی و اشاعه نگاه رایج در غرب نسبت به این جنس و زمینهسازی برای پذیرش باورهای مسیحی، تبلیغ غیرمستقیم مسیحیت و تزلزل در مبانی اعتقادی.
یکی از مسائلی که پیرامون ولنتاین وجود دارد گردش مالی بسیار زیاد برای این روز است. بایک حساب ساده می توان از حداقل هزینه های خرید کادوی ولنتاین در ایران نیز مطلع شد. برخی از فعالان فرهنگی و مجازی آن را مبلغی بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومن برآورد کرده اند و برخی دیگر مبالغی بسیار بیشتر. اما نکته ای که در این میان وجود دارد این است که بعد از اتمام این روز بسیاری از افرادی که در این روز هدیه گرفته اند و هدیه داده اند بخاطر مشکلات مالی در صدد فروش خرس ها و قلب ها و بقیه هدایای این روز هستند. و اکنون بازار فروش این هدایا با قیمتی پایین تر داغ است. حال باید پرسید کسانی که برای تامین مخارج زندگی خود به این مبالغ نیازمند هستند چرا باید برای یک جشن غیر ایرانی اینهمه هزینه کنند؟