آمریکا: شعار دیپلماسی سر می‌دهیم، ولی تحریم هم می‌کنیم

به گزارش حلقه وصل، چهارم مرداد ماه بود که «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یادداشتی در فایننشال تایمز از پیشنهادی که روی میز گذاشته خبر داد و نوشت: «بعد از ۱۵ ماه مذاکرات فشرده و سازنده در وین و تعاملات بی‌شمار با طرف‌های برجام و آمریکا من به این جمع‌بندی رسیده‌ام که فضای برای مصالحه‌های مهم اضافی به پایان رسیده است. من اکنون روی میز متنی گذاشته‌ام که در آن، رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای برای احیای برجام به تفصیل شرح داده شده‌ است.این متن، بهترین توافقی است که من به عنوان تسهیل‌کننده مذاکرات آن را ممکن می‌بینم. توافق بی‌نقصی نیست اما در آن به همه عناصر ضروری پرداخته شده و در بردارنده مصالحه‌های سخت حاصل‌شده توسط همه طرف‌ها است.»

همان روز علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در توئیتی در این خصوص نوشت:‌ در طول هفته گذشته، تبادل نظرهای جدی و سازنده‌ای با طرف‌های مقابل پیرامون مذاکرات وین انجام شده است. هماهنگ کننده ایده‌های خود را برای جمع بندی مذاکرات ارائه کرده است. ما نیز ایده‌هایی برای جمع بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد. وی همچنین نهم مرداد ماه در توئیت دیگری با بیان این‌که ایده‌های پیشنهادی شکلی و محتوایی خود را به طرف‌های مقابل ارائه دادیم و به صورت نزدیک با شرکای برجامی خود به ویژه هماهنگ کننده به منظور ارائه فرصتی دیگر به آمریکا برای نشان دادن حسن نیت و مسؤولیت پذیری خود کار می‌کنیم، اعلام کرد: آماده جمع بندی مذاکرات در مدت زمان کوتاهی هستیم، اگر طرف مقابل نیز آماده اقدام مشابه باشد.

«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم بعد از پیشنهاد بورل اعلام کرد که در حال بررسی این پیش‌نویس هستند و افزود: « یک طرح کلی از آنچه ما معتقدیم توافق خوبی روی میز است، از ماه مارس وجود دارد که ما آماده پذیرش آن بوده‌ایم و می‌دانیم که این متن جدیدی که آقای بورل به آن اشاره کرد، مبنا و اساس آن پیش‌نویسی است که از ماه مارس روی میز بوده است». وی همچنین گفت: «ما در حال مطالعه تغییراتی هستیم که توسط اتحادیه اروپا پیشنهاد شده است. ما در کوتاه‌مدت به آنها پاسخ خواهیم داد و امیدواریم که ایران بالاخره و در نهایت تصمیم بگیرد فرصتی را که مدتی است پیش رویش بوده است، مغتنم بشمارد».

پرایس همچنین اعلام کرد: «ما (طرح جایگزین) داریم. مدتی است که درباره این موضوع در حال کار با شرکا و متحدانمان هستیم.»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین هفتم مرداد ماه نیز در این باره گفت: «با شرکای اروپایی خود در ارتباط مستقیم هستیم و در حال بررسی این پیشنهاد هستیم و بازخورد آن را نیز مستقیماً به آن‌ها اطلاع می‌دهیم». وی افزود: «صراحتاً گفته‌ایم که برای بازگشت به پایبندی به برجام آماده هستیم و تأکید کرده‌ایم و این پیام را به صورت غیر مستقیم به ایرانی‌ها رسانده‌ایم».

در این خصوص نیز ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه دهم مردادماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت که ایران پیشنهاد بورل را بررسی کرده و از احتمال دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها در آینده نزدیک خبر داد و افزود: طی روزهای اخیر پیام‌های مختلفی رد و بدل شد. آقای بورل در این زمینه متنی را پیشنهاد داده مبتنی بر مذاکرات گذشته و طرف‌ها این را دریافت کردند و ایران هم این پیشنهادات را دریافت کرده است. طرف ایرانی متن و پیشنهادات را به دقت بررسی کرده و نقطه نظرات خودش را ارائه داده است. بعد از تبادل پیام‌ها در روزها و هفته اخیر که رخ داد و بررسی‌هایی که روی متون پیشنهادی انجام شد، این احتمال وجود دارد در آینده نزدیک بتوانیم در خصوص تعیین زمان مذاکرات هم به نتیجه‌ای برسیم و احتمالا شاهد دور جدیدی از مذاکرات باشیم.

حال در این میان و در حالی که دولت بایدن خود را طرفدار دیپلماسی و مذاکره نشان می‌دهد و عنوان می‌کند که به دنبال بازگشت به برجام است، وزارت خزانه داری آمریکا روز دوشنبه دهم مرداد ماه ۶ شرکت و یک کشتی را به بهانه ارتباط با ایران در فهرست تحریم‌ها قرار داد. دستیار وزیر خزانه‌داری آمریکا بعد از معرفی این تحریم‌ها مدعی شد که آمریکا به دیپلماسی با ایران متعهد است و گفت: «ایالات متحده همچنان به پیگیری مسیر دیپلماسی برای دستیابی به بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک پایبند است.تا زمانی که ایران آماده بازگشت به اجرای کامل تعهداتش شود ما به اجرای تحریم‌ها در زمینه فروش غیرقانونی نفت و محصولات پتروشیمی ایران ادامه خواهیم داد.»

البته اعمال این تحریم‌ها واکنش ایران را به همراه داشت. ناصرکنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه (+) در واکنش به این تحریم‌ها اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران اولا در برابر اصرار کاخ سفید به تداوم اعمال تحریم‌ها، واکنش قاطع، محکم و فوری نشان خواهد داد و ثانیا همه تدابیر لازم برای خنثی کردن آثار سوء احتمالی این قبیل تحریم‌ها بر تجارت و اقتصاد کشور را به کار خواهد گرفت.

این تحریم‌ها در حالی اعمال شد که  جو بایدن روز دوشنبه دهم مرداد ماه در بخشی از بیانیه خود به مناسبت دهمین کنفرانس بازبینی معاهده منع اشاعه هسته‌ای عنوان کرده بود: «ایالات متحده مصمم است از طریق قدرت الگویی خود رهبری کند. ما از طریق دیپلماسی- با هماهنگی شریکان و متحدانمان در منطقه طرحی برای بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام تدوین کرده‌ایم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.»

پیش از آن نیز «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات استراتژیک در شورای امنیت ملی کاخ سفید در بامداد پنجشنبه پنجم مرداد ماه در نشستی خبری در کاخ سفید گفته بود: «ما همچنان متعهد هستیم که ببینیم ایران هرگز به توانمندی‌های نظامی اتمی دست نمی‌یابد. رئیس جمهور [بایدن] باور دارد که دیپلماسی بهترین راه رو به جلو برای گرفتن نتیجه است».

گفتنی است ناصر کنعانی روز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درباره مطلب منتشر شده در روزنامه وال استریت ژورنال مبنی بر این‌که جو بایدن به دنبال فشار به ایران با تحریم صادرات نفت است، گفت: جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌کند که اگر اراده سیاسی مثبتی از سوی دولت آمریکا برای بازگشت به توافق وجود دارد باید به شروط و مقدمات آن هم ملتزم باشد. یافته مشخصی در خصوص این خبر ندارم، ولی هر اقدام غیرمنطقی و غیرمعقولانه در ارتباط با ایجاد موانع جدید در روند فعالیت‌های تجاری و اقتصادی ایران، ایجاد یک مانع جدید بر روند بازگشت همه طرف‌ها به توافق است و متناسب با هر اقدام دولت آمریکا اقدامات خود را تنظیم می‌کنیم.

وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگری بیان کرد: معتقدیم مذاکره در سایه تهدید امکانپذیر نیست و معمول نیست یک طرف تهدید و دعوت به مذاکره کند. آمریکا می‌داند ایران در سایه تهدید مذاکره نخواهد کرد و تهدید نتیجه بخش نخواهد بود. 

 این دومین بار است که آمریکا ظرف هفته‌های اخیر اقدام به تحریم ایران می‌کند. ۱۵ تیر ماه نیز وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۳ شرکت و ۲ نفت‌کش مرتبط با تجارت نفت ایران را در فهرست تحریم‌ها قرار داد.

دولت کنونی آمریکا با این عملکرد خودشان و اعمال تحریم‌ها نشان داد که دیپلماسی که به کرات از آن دم می‌زند، چیزی نیست جز یک شوخی و عزم جدی در این زمینه ندارد و دقیقا پا جای پای اسلاف خود به ویژه دونالد ترامپ گذاشته‌ است. البته مقامات آمریکایی می‌دانند که تحریم و تهدید علیه ملت ایران کارساز نبوده و آنها از این طریق نتوانسته‌اند به اهداف خود نائل شوند.

این تناقض در گفتار و رفتار آمریکایی‌ها در حالی است که جمهوری اسلامی ایران همواره بر دیپلماسی و مذاکره تأکید کرده و نه تنها از برجام خارج نشده بلکه عضو متعهد این توافق بوده است و در همین خصوص نیز دولت سیزدهم مذاکرات برای رفع تحریم‌ها را ادامه داد و بارها بر حصول توافق خوبی،‌ قوی و پایدار تأکید کرده است و در آخرین موضع گیری در این زمینه نیز حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه دهم مرداد ماه بیان کرد: برای ما بسیار مهم است خطوط قرمز ما در توافقی که پیش رو خواهد بود به صورت کامل مورد توجه قرار بگیرد. مایلم یک بار دیگر تأکید کنم که ما برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار جدی هستیم و اگر طرف آمریکایی به صورت مشخص واقع بینانه برخورد کند و انعطاف لازم را در مذاکرات احتمالی پیش رو داشته باشد، دست یافتن به توافق دور از دسترس نخواهد بود.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین ۲۸ تیر ماه نیز پس از گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل اعلام کرد: به آقای بورل صراحتا گفتم آمریکا باید زیاده خواهی و تردید را کنار بگذارد. راه حل تکراری نتیجه تکراری را به دنبال خواهد داشت و آمریکایی‌ها با اهرم فشار به نتیجه نخواهند رسید.