برای اولین بار مهم‌ترین اسناد قیام مسجد گوهرشاد منتشر می‌شود

معاونت اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ایام سالگرد قیام خونین مسجد گوهرشاد، از مهمترین اسنادِ موجود این واقعه تاریخی رونمایی می‌کند.

به گزارش حلقه وصل، مهمترین اسنادِ قیام خونین مسجد گوهرشاد موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با سخنرانی قاسم تبریزی کارشناس و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران رونمایی می‌شود. برنامۀ «گوهریاد» روز چهارشنبه ۲۹ تیرماه،‌ ساعت ۱۱:۳۰ در تالار فرهنگ مرکز همایش‌های این سازمان برگزار خواهد شد.

قیام خونین در گوهرشادِ امام رضا(ع)

قیام مسجد گوهرشاد یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران در پی اجباری شدن استفاده مردان از کلاه شاپو است. رضاخان با تقلید از غرب و تصور اینکه پیشرفت‌های غرب به دلیل تغییرات ظاهری است، سعی در تغییر ظاهر و پوشش مردان و زنان ایرانی داشت.

برخی از اسنادِ موجود در این مجموعه همچون پرونده قضایی فتح الله پاکروان (استاندار وقت خراسان) در اوایل عصر پهلوی دوم، گزارش‌های واصله از اقصی نقاط ایران درباره اجرای قانون کشف حجاب و عواقب ناشی از آن، مکاتبه‌های محرمانه در مورد عدم خروج بانوان از منازل خود به دلیل مبارزه با کشف حجاب، گزارش‌های عدم پیشرفت قانون کشف حجاب در برخی مناطق ایران و بخش‌نامه به تمام وزارتخانه‌ها و ادارات مستقل مبنی بر الزام مأموران دولتی جهت شرکت در مجالس و اجتماعات به اتفاق همسران خود به منظور پیشرفت در امر کشف حجاب، برای نخستین بار در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. نمایش برخی از این اسناد، در روشن شدن ابعاد این قیام مهم تاریخی موثر خواهد بود.

رهبر این قیام یکی از علما به‌نام «محمدتقی بهلول» بود که از روز ۱۸ تیر سال ۱۳۱۴ و به نشانه اعتراض، در مسجد گوهرشادِ حرم مطهر رضوی بست نشسته و در سخنرانی‌های خود، مردم را نسبت به عواقب این اقدام رژیم پهلوی آگاه می‌کرد. سرانجام کشف حجاب در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به شکل قانون درآمد، اما پس از سقوط حکومت رضاخان، این قانون جزو اولین قوانینی بود که منسوخ شد و با مخالفت عمومی مردم، برای همیشه کنار رفت.

برای مطالعه بیشتر

علاقه‌مندان برای مطالعه تفصیلی‌تر درباره قانون کشف حجاب رضاخانی و تحولاتی که این قانون در جامعه آن زمان ایران به‌وجود آورد می‌توانند به آثاری نظیر «گمشدگی» نوشته مصطفی جمشیدی، «زن روز» به خامه الهام یوسفی، «تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد» به همت انتشارات مرکز بررسی اسناد تاریخی، «کشف حجاب از سوی رضاخان» با مشارکت مرکزبررسی‌اسنادتاریخی و... رجوع کنند.