ترکیب جدید نمایندگان پارلمان عراق بعد از استعفای دسته جمعی نمایندگان صدر

 به گزارش حلقه وصل، طبق حکم رسمی دادگاه عالی قانون اساسی عراق (صادره در سال ۲۰۱۴)، متن قانون انتخابات پارلمان عراق (مصوب ۲۰۲۰) و تاکید رئیس پارلمان عراق در روزهای گذشته، صندلی نمایندگانی که استعفا داده باشند به صورت خودکار به کاندیدایی می‌رسد که در حوزه انتخاباتی، بالاترین رأی را کسب کرده اما از راهیابی به پارلمان بازمانده باشد.

به عبارت دیگر، اگر در یک حوزه انتخاباتی با ۴ کرسی پارلمان، اگر یکی از نمایندگان (مرد) استعفا دهد، به طور خودکار کاندیدای قرار گرفته در رتبه پنجم از همان حوزه انتخاباتی به پارلمان راه می‌یابد. در همین دوره فعلی پارلمان نیز آقای «اسعد العیدانی» استاندار بصره که از حوزه انتخابی اول (دائرة الاولی) کاندیدا شده بود، در روز افتتاحیه از حضور در پارلمان استعفا داد و به صورت خودکار نفر ششم، آقای «علاء الحیدری» جایگزین گردید و به پارلمان راه یافت. از این حوزه انتخاباتی ۵ نفر به پارلمان راه می‌یافتند و نفر ششم به صورت خودکار جایگزین نماینده مستعفی گردید.

قاعده فوق تنها یک تبصره مهم دارد که نتیجه قانون انتخابات مصوب ۲۰۲۰ است. طبق قانون انتخابات، از هر یک از حوزه‌ها یا دوائر انتخاباتی، باید حداقل یک زن وارد پارلمان شود که اصطلاحا این سهمیه را «کوتا» می‌خوانند. به عبارت دیگر، فرض بگیرید در حوزه انتخاباتی الف، ۵ نماینده به پارلمان راه پیدا می‌کنند. در زمان شمارش آراء می‌بینند که ۷ نفر که حائز بالاترین آراء شده‌اند، مرد می‌باشند و کاندیدای هشتم زن می‌باشد. در این حالت، ۴ کاندیدای نخست به پارلمان راه می‌یابند؛ اما به جای کاندیدای پنجم، نفر هشتم به پارلمان راه می‌یابد تا سهمیه حداقل یک نماینده زن رعایت شود. البته تبصره «کوتا» یا حداقل یک زن از هر حوزه انتخاباتی، عامل محدود کننده زنان نیست و اگر در رتبه‌های نخست، دو یا چند زن قرار بگیرند، همه آن‌ها به پارلمان راه می‌بایند. مثلا در همان حوزه انتخاباتی، اگر ۳ نفر از ۵ کاندیدای حائز بالاترین آراء، دارای جنسیت مؤنث باشند، همه این زنان به پارلمان راه می‌یابند!

جانشین نمایندگان مستعفی وابسته به جریان صدر، چه کسانی می‌شوند؟

با توجه به توضیحات فوق، می‌توان اسامی نمایندگان جدید و جایگزین نمایندگان مستعفی را بر اساس لیست رسمی آراء منتشره از سوی دولت عراق مشاهده کرد. کمیساریای عالی انتخابات عراق، لیست آراء کلیه کاندیداها را به تفکیک حوزه‌های انتخاباتی منتشر کرده و با رجوع به سایت می‌توان اسامی نمایندگان جایگزین شده را مشاهده کرد.

بر همین اساس، ابتدا باید لیست نمایندگان جریان صدر را استخراج کرد. بر پایه انتخابات اخیر، ۷۳ نماینده وابسته به جریان صدر در پارلمان حضور داشتند که توزیع استانی‌ آن‌ها به شرح ذیل است:

حال به تفکیک هر استان، اسامی نمایندگان راه یافته به پارلمان را استخراج و با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

بغداد

چهار استان بابل، واسط، نجف و کربلا

برای پرهیز از طولانی شدن جداول، ۹ استان باقیمانده را به این صورت تقسیم می‌کنیم که در همین راستا چهار استان مرکزی یا بخش شمالی جنوبی کشور یعنی بابل (حله)، واسط (کوت) و استان‌های زیارتی نجف و کربلا را در این دسته قرار می‌دهیم.

استان‌های قادسیه، ذی قار، میسان، بصره و مثنی

و بالاخره پنج استان باقیمانده و جنوبی قادسیه (به مرکزیت «دیوانیه»)، ذی قار (به مرکزیت «ناصریه»)، میسان (به مرکزیت «عماره»)، بصره و مثنی در این دسته قرار می‌گیرند.

به این ترتیب با ترکیب اسامی و لیست‌های فوق می‌توان ترکیب کلی نمایندگان جدید راه یافته به پارلمان را بر اساس جهت‌گیری حزبی یا لیست انتخاباتی بیان کرد.

نمایندگان جایگزین (جدید) به کدام حزب تعلق دارند؟

بعد از اعلام خبر موافقت محمد الحلبوسی رئیس پارلمان عراق با استعفای نمایندگان جریان صدر، برخی رسانه‌ها مدعی شدند ترکیب جایگزین به این صورت است که تعداد نمایندگان فتح، دولة القانون، قوی الدولة، امتداد و اشراقه افزایش محسوسی می‌یابد و به ۴۴، ۴۱، ۱۵، ۱۶ و ۷ کرسی پارلمان می‌رسد!

اما جداول فوق نشان می‌دهد که این آمار – علیرغم شهرت و بازتاب گسترده در رسانه‌ها – اشتباه بوده و ترکیب نمایندگان جایگزین بدین صورت است:

به این ترتیب اگر لیست فوق را با تعداد نمایندگان پیشین پارلمان مقایسه کنیم، تعداد نمایندگان مستقل و هم‌چنین نمایندگان وابسته به احزاب و لیست‌های انتخاباتی دولة القانون، فتح، قوی الدولة، حقوق، اشراقه و امتداد به شرح ذیل خواهد بود: