خیز دولت تایوان برای تکرار سناریوی اوکراین و تقابل نظامی آمریکا و چین

به گزارش حلقه وصل، از همان اواخر فوریه ۲۰۲۲ که جنگ روسیه و اوکراین آغاز شد، کاملاً احساس می‌شد که دو کانون اصلی امنیت جهانی، یکی در اروپا و دیگری در آسیا، به‌طور غیر قابل انتظاری به یکدیگر مرتبط هستند، جنگ در اوکراین به‌راستی تفکر راهبردی در مورد تایوان را تغییر داد.

برخی کارشناسان معتقدند که جنگ روسیه و اوکراین با تحریک آمریکا آغاز شد و پس از آنکه به نگرانی‌های امنیتی مسکو درقبال پیشروی‌های ناتو در نزدیکی مرزهای غربی روسیه پاسخی داده نشد، سرانجام مسکو تصمیم گرفت که خود وارد عمل شود، تصمیمی که هنوز پس از ۳ ماه نشانه‌ای از پایان درگیری مشاهده نمی‌شود.

باتوجه به اینکه بسیاری به این باور رسیده‌اند که سیاستهای واشنگتن باعث جسارت و تهور اوکراین و ورود به باتلاق کنونی بود، از سوی دیگر در هوای شرجی جنوب شرق آسیا نیز جزیره‌ای کوچک نقش مشابه اوکراین را برای آمریکا بازی می‌کند، مسئولیتی که این بار نقش مقابل وی را پکن بازی می‌کند. در دو دولت ترامپ و به‌خصوص بایدن حمایتهای آمریکا از تایوان شدت گرفت و مرور اتفاقات سالهای اخیر به‌خوبی نشان می‌دهد که آمریکا برای افزایش فشار به چین حسابی ویژه به‌روی تایوان باز کرده است.

سفر چندین هیئت سیاسی و نظامی آمریکا که آخرین مورد آن حضور ۵ عضو مجلس نمایندگان آمریکا در تایوان و گفتگو با تسای اینگ ون، رئیس و مقام‌های وزارت دفاع تایوان از جمله اقدامات تحریک‌آمیز آمریکاست و دعوت دولت بایدن از تایوان برای شرکت در نشست دموکراسی، حمایت متحدان آمریکا ازجمله لیتوانی در افتتاح سفارتخانه تایوان هم در همین راستا انجام شد.

امروز اوکراین؛ فردا تایوان؟

از زمان آغاز جنگ اوکراین تاکنون عبارت امروز اوکراین، فردا تایوان اغلب در تایوان شنیده می‌شود. هرچند رئیس این جزیره درباره متفاوت بودن شرایط اوکراین و تایوان صحبت کرد اما شرایط جغرافیایی تایوان و وجود اقیانوس به‌عنوان یک مانع طبیعی در اطراف آن به آن معنی است که آنها برای دفاع احتمالی از خود در برابر چین به حمایت آمریکا نیاز دارند.

اتفاقات اوکراین نیز ثابت کرد که فاصله زیادی بین قول و وعده و عمل وجود دارد و در همین رابطه ۷۰ درصد از شرکت‌کنندگان تایوانی در یک نظرسنجی نسبت به سیاست مقاومت در برابر چین ابراز نگرانی کردند و از تسای اینگ ون خواستند که تلاش بیشتری در راستای تثبیت روابط با پکن و جلوگیری از کشیده شدن تایوان به سرنوشتی مشابه با اوکراین انجام دهد. در یک نظرسنجی مشابه در نشریه چاینا فوکس نیز از میزان تمایل مردم برای اعزام نیروهای آمریکایی به تایوان برای کمک به آنها در جنگ احتمالی با چین کاسته شده است.

خیز تایوان برای تکرار سناریوی اوکراین

با این حال به‌نظر می‌رسد دولت و بخش سیاسی تایوان مسیر بسیار خطرناکی را پیش گرفته‌اند و به‌دنبال پیوستن به ائتلاف آمریکا علیه چین هستند. آنها در این مسیر در تلاش برای گرفتن وعده حمایت از سوی کاخ سفید هستند و با خرید تجهیزات آمریکایی قدم زدن به‌روی لبه تیغ را برگزیده‌اند، دعوت از مایک پامپئو، وزیر خارجه سابق آمریکا و انجام رزمایش‌های نظامی مشترک با این هدف در دستور کار قرار گرفته است.

دولت آمریکا نیز پس از تجربه جنگ اوکراین و مشخص شدن نقش آمریکا در وقوع این تنش که باعث نابودی زندگی میلیون‌ها نفر شد، تا اندازه‌ای نگران وجهه بین‌المللی خود است و تکرار تجربه مشابهی در تایوان می‌تواند بیش از گذشته باعث ضربه خوردن به اعتبار این کشور شود، شاید به همین دلیل است که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا پس از اظهار نظر جنجالی خود در ژاپن مبنی بر کمک آمریکا به تایوان درصورت تهاجم نظامی به چین، به‌سرعت حرف خود را پس گرفت. بایدن در تغییر موضعی سریع گفت؛ تغییری در سیاست ابهام راهبردی آمریکا در قبال تایوان ایجاد نشده است. حتی لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا نیز گفت تصور نمی‌کند بایدن تغییری در سیاست آمریکا در قبال کمک نظامی به تایوان را اعلام کرده باشد.

بااین‌حال برخی کارشناسان دیگر معتقدند باوجود تلاش مشاوران بایدن برای اصلاح صحبت‌های وی، اما آمریکا در مقایسه با اوکراین همواره علاقه بیشتری به دفاع از تایوان داشته است. اوکراین در منطقه‌ای قرار دارد که برای آمریکا از لحاظ ژئوپولیتیک اهمیت بسیار کمتری به‌نسبت تایوان دارد. بررسی‌ صحبت‌های بایدن از نکات جالبی رمزگشایی می‌کند. رئیس‌جمهور آمریکا در قبال اوکراین به‌صورت علنی اعلام کرد که قصد اعزام نیروی نظامی برای کمک به این کشور را ندارد اما در ژاپن از تعهد واشنگتن برای استقرار نظامیان آمریکایی در تایوان خبر داده بود. هرچند باتوجه به کم شدن فاصله قدرت نظامی آمریکا و چین و فاصله بسیاری که آمریکا و تایوان با یکدیگر دارند، نتیجه جنگ احتمالی می‌تواند به‌سود چین تمام شود.

احتمال دیگری که باتوجه به واقعیت میدانی اخیر در اوکراین مطرح است تلاش آمریکا برای جلوگیری از ایجاد یک دشمن علنی برای خود و حضور در دو جبهه جنگ است، البته واشنگتن برای حفظ فشار به چین می‌تواند تنش در این منطقه را حفظ کند و بدون علاقه برای دامن زدن به آن و نزدیک شدن به جنگی علنی، تهدید و احتمال جدایی تایوان از چین را همچنان زنده نگه‌دارد.

این روزها درحالی بحث درباره حمله چین به تایوان جدی شده است که تجربه اوکراین ثابت کرد وعده‌های متحدان قدیمی چندان معتبر نیست اما شاید غیرقابل مقایسه بودن اهمیت اوکراین و تایوان برای ایالات متحده باعث حضور دوباره نظامیان آمریکایی در جنگی غیرقابل پیش‌بینی پس از جنگ ویتنام شود.