«متی کوچاوی» کیست؟/ سوگلی امارات و پدرخوانده ابزارهای جاسوسی اسرائیل +فیلم و عکس

سرویس جهان حلقه وصل - پیشینه‌ی روابط دوجانبه‌ی امارات و اسرائیل را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد؛ پیش از عقد توافقنامه‌های آبرامز، و پس از امضای این توافقنامه‌ها. در عین حال، روابط میان امارات و رژیم صهیونیستی در هیچ‌یک از این دو دوره، هرگز محدود و پنهان نبوده است؛ بلکه در گذار از دوره‌ی اول به دوره‌ی دوم، صرفاً شکل این روابط از غیررسمی به رسمی و دیپلماتیک تغییر کرده است. نکته‌ی مهم دیگر این است که این روابط، به‌ویژه زمانی که غیررسمی بودند، با اتکا بر روابط شخصی و توانمندی‌های فردیِ مجموعه‌ای از عوامل امنیتی-اطلاعاتیِ اسرائیلی شکل گرفت و توسعه یافت که حلقه وصل طی یک مجموعه گزارش درصدد معرفی آن‌هاست.

لازم به ذکر است افرادی که در این گزارش‌ها معرفی می‌شوند لزوماً و صرفاً در تعاملات میان امارات و اسرائیل ایفای نقش نکرده‌اند، بلکه به طور کلی افرادی هستند که به نوعی در توزیع محصولات و راهکارهای فناورانه‌ای دخالت دارند که با اتکا بر دانش علمی و فنیِ مراکز و سازمان‌های اسرائیلی یا مرتبط با اسرائیل تولید شده‌اند. در این مجموعه، به طور خاص، روی افرادی تمرکز شده است که در حوزه‌ی سایبری فعال هستند و نیازمندی‌های رژیم‌های استبدادی منطقه‌ی خلیج فارس و البته دیگر دولت‌های مرتبط با اسرائیل را برآورده می‌کنند.

اشاره به امارات از این جهت است که رژیم سلطنتی خاندان آل‌نهیان در ابوظبی، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ی تجهیزات و راهکارهای سایبری اسرائیلی است و عمده‌ی چهره‌های فناور اسرائیلی که در بخش سایبری نیز فعالیت دارند، به نوعی به این رژیم مرتبط هستند. همچنین می‌توان گفت بازیگران سایبری اسرائیلی اصالتاً بسیاری از راهکارهای نوین خود را به منظور رفع نیازمندی‌های امارات در عرصه‌ی جاسوسی از شهروندان و همسایگان خود، طراحی کرده و سپس با اتکا بر همین محصولات یا راهکارهای نوین، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های متعددی را تشکیل داده‌اند. به عبارت دیگر، امارات برای این افراد به منزله‌ی بوته‌ی آزمایشی بود تا در آن به خلق محصولات جدیدی دست بزنند که متعاقباً در بازارهای جهانی نیز به فروش رسیده‌اند.

«دیوید میدان» یکی دیگر از عوامل نفوذ اسرائیل در امارات و برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه در حوزه‌ی جاسوسی و اطلاعاتی است؛ نفوذ «میدان» در کشورهای منطقه آن‌قدر پررنگ بود که برخی او را «وزیر خارجه‌ی واقعی نتانیاهو» توصیف می‌کردند (+)

در مجموع، افرادی که در عرصه‌ی سیاسی و صحنه‌ی بین‌الملل زمانی دشمن تلقی می‌شدند و شاید همچنان به مثابه‌ی بازیگرانی نسبتاً ناهمگن تلقی گردند، از ابتدای شکل گرفتن رژیم صهیونیستی تا کنون، در عرصه‌ی فناوری، تعاملاتی گسترده داشته و دارند. افرادی که در این مجموعه معرفی می‌شوند، در توسعه‌ی این روابط در عرصه‌ی سایبری دخالت دارند و بنیانگذاران و مدیران شرکت‌های فناوری سایبری هستند که هم خود و هم کارمندانشان ریشه در تشکیلات امنیتی-نظامی اسرائیل دارند.

«متی کوچاوی» کیست؟

متی کوچاوی[۱]، متولد ۱۹۶۲، بنیانگذار و مدیرعامل کمپانی «اِی‌جی‌تی اینترنشنال[۲]»، که می‌توان او را پدرخوانده‌ی ابزارهای جاسوسی در منطقه‌ی خلیج فارس دانست، کارآفرین سریالی اسرائیلی است که نیمی از سال را در فلسطین اشغالی و نیمه‌ی دیگر آن را در نیویورک سپری می‌کند و یکی از پیشگامان عرصه‌ی امنیت سایبری در دنیا تلقی می‌گردد. این افسر سابق تشکیلات اطلاعاتی ارتش اسرائیل، که فارغ‌التحصیل دانشگاه حیفاست، از این جهت پیشگام است که در زمره‌ی افرادی قرار می‌گیرد که پس از تغییر و تحولات عرصه‌ی امنیتی-اطلاعاتی آمریکا در روزهای پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، اولین کمپانی‌های مرتبط با امنیت و اطلاعات سایبری را در این کشور تأسیس کردند. طی سال‌های شکل‌گیری نظم نوین امنیتی-اطلاعاتی در مقیاس جهانی، کوچاوی تمرکز خود را متوجه حوزه‌ی‌ای کرد که در طول دو دهه پس از حادثه ۱۱ سپتامبر با سرعتی باورنکردنی توسعه یافت و اکنون به یکی از میادین بزرگ زدوخورد میان بازیگران کوچک و بزرگ عرصه‌ی جهانی تبدیل شده است: فضای سایبری.

«متی کوچاوی» (چپ) در کنار «بیل کلینتون» (وسط)، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در برنامه‌ی گفت‌وگوی زنده‌ی شبکه‌ی «سی‌ان‌بی‌سی» با موضوع امنیت سایبری و تغییر و تحولات فناورانه پس از ۱۱ سپتامبر و خاورمیانه‌ی پسابن‌لادن (+)

بررسی فعالیت‌ها و نحوه‌ی عملکرد کوچاوی به‌خوبی نشان می‌دهد که او مسیر مشخص و ازپیش‌برنامه‌ریزی‌شده‌ای را طی کرده و اکنون در نقطه‌ای قرار دارد که از همان ابتدا به آن می‌اندیشیده است. در سال‌های آغازین اجرای دکترین «نظم نوین جهانی»، با ورود به عرصه‌ی امنیت، آن هم در بخش سایبری، تعریف نوینی از امنیت سایبری ارائه کرد. هرچند این حوزه در آن‌ سال‌ها روزهای نخستین خود را سپری می‌کرد و هنوز با آن‌چه که امروز به عنوان «امنیت سایبری» می‌شناسیم، تفاوت زیادی داشت، اما کوچاوی به‌خوبی می‌دانست چرا و چگونه به این عرصه شکل ببخشد.

کوچاوی طی بیست سال اخیر در عرصه‌ی فناوری‌های نوین بسیار خبرساز بوده و یکی از پیشگامان در بخش‌های هوش مصنوعی، اینترنت‌ اشیا، و راهکارهای مورد نیاز شهرهای هوشمند محسوب می‌شود. سال ۲۰۰۷، ای‌جی‌تی اینترنشنال را بنیانگذاری کرد و با بازیگران دولتی و خصوصی فراوانی قرارداد بست تا به آن‌ها کمک کند چالش‌ها و تهدیدات موجود در فضاهای پیچیده‌ی سایبری را پیش‌بینی کنند، برای مقابله با آن آماده شوند، و در صورت لزوم آن‌ها را مدیریت کنند. این خدمات در طیف وسیعی از صنایع زیرساختی ارائه می‌شود؛ از جمله در بخش مدیریت شهری، مدیریت امور بهداشتی و درمانی، فضای سایبری، و امنیت غذایی[۳]. کوچاوی از جمله‌ی اولین اسرائیلی‌هایی است که در امارات ریشه دواند و سال‌ها پیش از عادی‌سازی روابط میان این کشور و اسرائیل، قراردادهای بزرگی را با امارات در عرصه‌ی امنیت سایبری و فیزیکی منعقد کرد.

کوچاوی در عرصه‌ی رسانه‌ای نیز فعالیت‌های چشم‌گیری داشته است. سال ۲۰۱۳، کمپانی وُکاتیو[۴] را در نیویورک بنیانگذاری نمود. وکاتیو یک وب‌سایت خبری مبتنی بر محتوای ویدیویی است که در آن با استفاده از فناوری استخراجِ داده از فضای «عمقِ وب[۵]» (محتوایی که با جست‌وجوی ساده‌ی اینترنتی امکان دسترسی به آن وجود ندارد، شامل محتوای انجمن‌های اینترنتی، پایگاه‌های داده، اسناد، مدارک عمومی، شبکه‌های اجتماعی، اتاق‌های گفت‌وگو، فروشگاه‌های اینترنتی و غیره) موضوع گزارش پیدا می‌شود و بر اساس آن‌ها محتوای دست اول تولید می‌گردد. وکاتیو نرم‌افزارهای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ای را به کار می‌گیرد که معمولاً مورد استفاده‌ی دولت‌ها هستند و از فناوری‌هایی استفاده می‌کند که کاربرد جاسوسی نیز دارد. در واقع، وکاتیو رویکرد جدیدی را به خبرنگاری بخشیده و به نوعی با استفاده از شیوه‌های جاسوسی دولتی، اقدام به تولید محتوای رسانه‌ای می‌کند[۶].

همچنین کوچاوی یک مجموعه مستند تلویزیونی به نام نِتِ تیره[۷] تولید کرده است که به بررسی وجوه مخفی و تاریک فناوری و اینترنت می‌پردازد؛ از جمله گروگان‌گیری سایبری، هکِ بیولوژیک، جنگ دیجیتال، فرقه‌های آنلاین، اعتیاد به پورنوگرافی، و فعالیت‌های جنسی آنلاین[۸].

«متی کوچاوی» (چپ) مستندبرنامه‌ی «نِتِ تیره» را با استفاده از فناوری شرکت «وکاتیو» تولید کرده است؛ هم مستند نت تیره و هم وکاتیو متعلق به خود کوچاوی هستند (+)

سال ۲۰۱۹ کوچاوی به همراه دخترش مایا کوچاوی[۹] پروژه‌ی «تاریخی» داستان‌های ایوا را راه‌اندازی کرد؛ یک «مستند تعاملی» بر اساس دفترچه‌ی خاطرات ایوا هیمن[۱۰]، که گفته می‌شود یک دختربچه‌ی سیزده‌ساله‌ی یهودی مجارستانی است که در جریان هولوکاست به قتل رسیده. نظریه‌ی پشت این مستند این بود که «اگر یک دختر در هولوکاست اینستاگرام داشت چه می‌شد[۱۱].» این «مستند» در قالب یک صفحه‌ی اینستاگرام به نام «داستان‌های ایوا[۱۲]» منتشر شده که  شماری عکس و ویدیوی کوتاه، بر اساس همان دفترچه‌ی خاطرات، در آن منتشر شده است. محتوای این صفحه‌ی اینستاگرامی ۲ می ۲۰۱۹ (۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸) مصادف با «روز بزرگداشت هولوکاست» منتشر شد. حساب اینستاگرامی داستان‌های ایوا تا کنون ۱/۲ میلیون دنبال‌کننده را به خود جلب کرده و بیش از ۳۰۰ میلیون بار مشاهده شده است[۱۳].

«متی کوچاوی» (چپ) و دخترش «مایا کوچاوی» (راست)، پروژه‌ی بسیار موفق «داستان‌های ایوا» را برای ترویج روایت اسرائیلی-صهیونیستی از هولوکاست اجرا کردند (+)

«اگر یک دختر قربانی هولوکاست، اینستاگرام داشت چه می‌شد»؛ صفحه‌ی اینستاگرامی «داستان‌های ایوا» که به ترویج روایت اسرائیلی-صهیونیستی از هولوکاست می‌پردازد (+)

تصویر منتسب به «ایوا هیمن» دختر مجارستانی‌ای که «متی» و «مایا کوچاوی» صفحه‌ی اینستاگرامی «داستان‌های ایوا» را از روی دفترچه‌ی خاطرات او ساخته‌اند؛ ادعا می‌شود هیمن نوشتن خاطرات را از جشن تولد ۱۳ سالگی‌اش آغاز کرده است؛ آخرین جشن تولدش پیش از قتلش در جریان هولوکاست (+)

«متی کوچاوی» (وسط) و دخترش «مایا کوچاوی» (چپ) در تاریخ ۲۸ آوریل ۲۰۱۹ (۸ اردیبهشت ۹۸) در پشت صحنه‌ی تهیه‌ی صفحه‌ی اینستاگرامی «داستان‌های ایوا» در دفتر کارشان در «هرتزلیا» در فلسطین اشغالی (+)

کوچاوی همچنین استارت‌آپی با عنوان کوچ-اِی‌آی[۱۴] نیز بنا نهاده و از این طریق به عرصه‌ی ورزش نیز وارد شده است. این استارت‌آپ، اپلیکیشن پرفکت پلی[۱۵] را طراحی و ارائه کرده که با کمک پیش‌بینی رایانه‌ای و فناوری «واقعیت افزوده» به بهبود عملکرد ورزشکاران کمک می‌کند[۱۶]؛ مثلاً به کاربران امکان می‌دهد همانند بازیکنان حرفه‌ای فوتبال تمرین کنند[۱۷]. این اپلیکیشن سال ۲۰۲۰ توسط باشگاه فوتبال چلسی راه‌اندازی شد و مورد استفاده قرار گرفت[۱۸].

در مجموع می‌توان گفت کوچاوی با بنیانگذاری دو کمپانی تأثیرگذار در عرصه‌ی ابزارها و راهکارهای امنیت سایبری، همچنین در زمره‌ی نخستین بازیگران عرصه‌ی اینترنت اشیا نیز قرار گرفت؛ چراکه خط مشی وی در طراحی این ابزارها/راهکارها، ارتباط مؤثری میان دنیای سایبری و محیط فیزیکی برقرار می‌کرد. به این معنا که راهکارها/ابزارهای تولیدشده در کمپانی‌های وی با استفاده از یک شبکه‌ی حسگر و ادواتِ جمع‌آوری داده عمل می‌کردند که منجر به تولید حجم انبوهی داده می‌شوند و سپس در یک بستر پردازشی-تحلیلی تبدیل به اطلاعات امنیتی می‌شوند که اهداف مختلفی را محقق می‌سازند. در ادامه به تشریح این فرایند و کمپانی‌ها و فعالیت‌هایی می‌پردازیم که کوچاوی با این رویکرد محقق ساخت و به پدرخوانده‌ی امنیت سایبری، به‌ویژه در امارات، تبدیل شد.

بنیانگذاری کمپانی راهکارهای امنیتی ۴بعدی

کمپانی راهکارهای امنیتی ۴بعدی[۱۹] (که از این پس آن را به اختصار «۴بعدی» می‌نامیم)، سال ۲۰۰۴، در نیوجرسی ایالات متحده بنیانگذاری شد. این کمپانی در ارائه‌ی سامانه‌های مانیتورینگ و آگاهی موقعیتی[۲۰] تبحر دارد و در حال حاضر شمار قابل‌توجهی از مراکز بسیار حساس و حیاتی در سراسر جهان با اتکا بر ابزارها/راهکارهای این کمپانی، صیانت می‌شوند. ۴بعدی همچنین در بهبود، ارتقا و یکپارچه‌سازی سامانه‌های حفاظتی موجود نیز تخصص دارد و بر اساس نیازمندی‌های مشتریان خود دست به طراحی و تولید سامانه‌های جدید می‌زند. فرودگاه‌ها، پالایشگاه‌های نفتی، پتروشیمی‌ها، مرزها، خطوط ریلی و پایانه‌ها، بنادر دریایی و تأسیسات شهری، مهم‌ترین مشتریان این کمپانی هستند[۲۱].

«متی کوچاوی» را می‌توان «پدرخوانده‌ی ابزارهای جاسوسی اسرائیل و فناوری سایبری امارات» دانست (+)

آن‌چه این کمپانی را به یک بازیگر خاص تبدیل می‌کند، خط‌مشی آن در تولید فناوری‌های امنیتی و تحلیل داده است. تمرکز ۴بعدی روی هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، و ترکیب این دو در قالب بسترهای مجهز به هوش مصنوعی و اتصال به یک شبکه‌ی حسگر و جمع‌آوری داده، آن را قادر ساخته تا ابزارهای بسیار خاصی را برای مدیریت و کنترل محیطی و همچنین تحلیل و فهم جریان‌های داده، تولید کند. در این‌جا به طور مختصر ساختار این کمپانی توصیف شده است. ساختار سازمانی ۴بعدی متشکل از سه بخش زیر است:

◄ شبکه‌ی ادوات اینترنت اشیا، مجهز به هوش مصنوعی

◄ اتاق نمایش

◄ اتاق آزمایشگاه

محصولات و راهکارهای تولیدشده در هر یک از این سه بخش با فعالیت دیگر بخش‌ها مرتبط بوده و با یک‌دیگر هم‌افزایی دارند. در مجموع، بسترهای مجهز به هوش مصنوعی که یک شبکه‌ی اینترنت اشیا را تشکیل می‌دهند، ظرفیت‌های لازم برای پردازش شناختی و حسی را فراهم می‌سازند که درک محیط‌های فیزیکی پیچیده را میسر می‌کند. به این ترتیب، ابزارهای تولیدشده در ۴بعدی تمام آن‌چه را که برای حس کردن، تعامل، درک و تحلیل دنیای فیزیکی از طریق حسگر لازم است، فراهم می‌آورند.

کوچاوی با ایجاد این کمپانی روی یک حوزه‌ی بسیار راهبردی در بخش امنیتی متمرکز شده است. جمع‌آوری داده از طریق شبکه‌ی اینترنت اشیا با استفاده از یک بستر مجهز به هوش مصنوعی، تقریباً مورداستفاده‌ی تمام زیرساخت‌های حیاتی یک کشور است. تمام بخش‌های زیر از ابزارها/راهکارهای تولید شده در ۴بعدی استفاده می‌کنند:

◄ کنترل ترافیک (هوایی، ریلی، زمینی)

◄ مدیریت رفت‌وآمد عمومی

◄ کنترل و حراست مرزی

◄ حفاظت محیط‌های بسته (اداری، صنعتی، تجاری، بانکی و...)

◄ مدیریت و حفاظت از صحت فرآیندهای کاری در صنایع زیرساختی

به طور کلی، تمام صنایعی که از اینترنت اشیا بهره می‌برند می‌توانند مشتری بسترهای تخصصی مجهز به هوش مصنوعی ۴بعدی باشند. همچنین لازم به ذکر است که تیم مدیریتی این کمپانی متشکل از دو تن از کهنه‌سربازان عرصه‌ی اطلاعاتی امنیتی آمریکاست: توماس بترو[۲۲] و جان گیل[۲۳]. این دو در تعمیق روابط میان کوچاوی و جامعه‌ی اطلاعاتی و امنیتی آمریکا نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند و به عبارتی می‌توان آن‌ها را یکی از راه‌های ارتباطی میان کوچاوی و جامعه‌ی اطلاعاتی آمریکا تلقی کرد.

«متی کوچاوی» در اسرائیل در اواسط ماه فوریه‌ی سال ۲۰۱۴؛ کوچاوی نه‌تنها در فعالیت‌های جاسوسی و اطلاعاتی نقش دارد، بلکه برای پیشبرد منافع اسرائیل، دستی بر آتش فرهنگ و رسانه نیز دارد (+)

تولد اِی‌جی‌تی اینترنشنال در دل ۴بعدی

یکی از بخش‌های اصلی کمپانی راهکارهای امنیتی ۴بعدی، اتاق آزمایشگاه آن است که، سال ۲۰۰۷، به یک کمپانی مستقل به عنوان اِی‌جی‌تی اینترنشنال[۲۴] تبدیل شد. این کمپانی در زوریخ سوئیس ثبت شده است. شبکه‌ی زیرمجموعه‌ی ای‌جی‌تی، نزدیک به ۲۰۰۰ کارمند را در سراسر جهان، از جمله اسرائیل، آلمان و آمریکا، به خدمت گرفته و سالانه بیش از ۷ میلیارد دلار از فروش محصولات و خدمات خود درآمد کسب می‌کند. این کمپانی با بهره‌گیری از آزمایشگاه‌های مختلف خود که در عرصه‌ی پیش‌بینی رایانه‌ای، معناشناسی و استدلال، تشخیص حرکت و احساسات، تخصص دارند محصولات خود را با اتکا بر هوش مصنوعی تولید می‌کند[۲۵].

بیش از ۱۰۰ دکتر و مهندس متخصص در عرصه‌ی یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی، و البته اینترنت اشیا، در این مجموعه مشغول به کار هستند تا داده‌های جمع‌آوری شده از حسگرها را پردازش و تحلیل کنند و از این طریق، محیط‌های فیزیکی پیچیده را قابل‌فهم سازند. به عبارت دیگر، ای‌جی‌تی آن‌چه را که ۴بعدی طراحی و تولید می‌کند، تکمیل کرده و توسعه می‌بخشد. همچنین ای‌جی‌تی عامل اصلی فعالیت‌های کوچاوی در عرصه‌ی بین‌المللی، به‌ویژه در منطقه‌ی خاورمیانه، و به طور خاص در امارات، است. کسب و کار ۶ میلیارد دلاری کوچاوی در امارات روی شانه‌های ای‌جی‌تی اداره می‌شود. این کمپانی راهکارها/ابزارهای مجهز به هوش مصنوعی را برای تحلیل و پردازش داده‌هایی ارائه می‌کند که با استفاده از شبکه‌های اینترنت اشیاء موجود یا طراحی شده توسط ای‌جی‌تی، جمع‌آوری شده‌اند.

ای‌جی‌تی و اجرای جامع‌ترین سامانه‌ی امنیتی یکپارچه‌ی دنیا در امارات

یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این کمپانی که سبب شد تا کوچاوی به چهره‌ای برجسته و خاص در حوزه‌ی امنیت سایبری در دنیا تبدیل شود، پروژه‌ی حراست مرزی ای‌جی‌تی در امارات بود. کوچاوی از طریق این کمپانی، محصولی را به امارات فروخت که در زمان خود جامع‌ترین سامانه‌ی امنیتی یکپارچه در دنیا بود. بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷، ای‌جی‌تی، هزار دوربین، حسگر و رادار را در مرزهای بین‌المللی ۶۲۰ کیلومتری امارات و سرتاسر ابوظبی نصب کرد. بستر هوش مصنوعی ای‌جی‌تی با نام رمزی ویزدِم[۲۶] (به معنای خِرَد) تصاویر و داده‌های دریافت‌شده از این ابزارها را تحلیل می‌کند.

«اِی‌جی‌تی اینترنشنال» یکی از شرکت‌هایی است که «کوچاوی» آن‌ها را تأسیس کرده است؛ «ای‌جی‌تی» مخفف عبارت «فناوری‌های جهانی آسیا»ست (+)

هرچند ای‌جی‌تی در زوریخ مستقر است و فعالیت‌هایش از آمریکا هدایت می‌شود، اما باید توجه داشت که مغز متفکر همه‌ی این اقدامات در اسرائیل و ذیل یکی دیگر از کمپانی‌های کوچاوی، به نام لاجیک‌اینداستریز[۲۷]، قرار گرفته است که متعاقباً به صورت مختصر به آن خواهیم پرداخت.

شیوه‌ی اجرای پروژه‌ی اماراتی نیز حامل پیام‌های فراوانی در مورد کوچاوی و نحوه‌ی فعالیت او در عرصه‌ی جهانی به‌ویژه در منطقه‌ی خلیج فارس است. در زمان اوج اجرای این پروژه، یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ سفیدرنگ مرتباً از فرودگاه بین‌المللی بن‌گوریون در تل‌آویو برمی‌خواست؛ مدت کوتاهی در قبرس یا اردن برای ایجاد پوشش سیاسی به زمین می‌نشست؛ و تقریباً سه ساعت بعد در ابوظبی چندین مهندس اسرائیلی را پیاده می‌کرد که بسیاری از آن‌ها سابقه‌ی خدمت در سرویس‌های اطلاعاتی را داشتند.

این افراد همواره با یک‌دیگر جابه‌جا می‌شدند و هرگز در رستوران حضور پیدا نمی‌کردند. ردیاب و ادوات اضطراری تخصصی بخش حیاتی تجهیزاتی بود که همیشه همراه آن‌ها بود. در پنهان کردن ملیت و نام‌های عبریشان به بهترین شکل ممکن عمل می‌کردند. به جای اسرائیل می‌گفتند کشور سی[۲۸]، و به جای متی کوچاوی، مختصراً می‌گفتند ام‌کی[۲۹].

بیش‌ترِ اعرابی که با ای‌جی‌تی همکاری کردند، آن را یک شرکت سوئیسی می‌پنداشتند و همین سبب شده بود تا به‌رغم برخی تنش‌های گاه‌وبی‌گاه، روابط دوستانه‌ی نزدیکی با کوچاوی داشته باشند. عمده‌ی عوامل اماراتی که با کارشناسان تحت امر کوچاوی در ارتباط بودند، عوامل امنیتی و اطلاعاتی‌ای بودند که برخی از آن‌ها هرگز متوجه نشدند فناوری مورد استفاده‌یشان، یک فناوری کاملاً اسرائیلی است[۳۰].

«متی کوچاوی» مجموعه برنامه‌های «نِتِ تاریک» را درباره‌ی زوایای مخفی و تاریک اینترنت و فضای سایبری ساخته، اما چه‌بسا خود او هم اتفاقاً مصداق یکی از بازیگران همین فضا باشد (+)

ماه دسامبر سال ۲۰۱۴، ارزشمندی و کارآمدی این فناوری اسرائیلی آشکار شد؛ زمانی که یک زن، یک معلم مدرسه‌ی آمریکایی را با ضربات چاقو در سرویس بهداشتی یک فروشگاه در ابوظبی کشت. این زن سپس به خانه‌ی یک دکتر مصری-آمریکایی رفت و یک بمب کار گذاشت، که متعاقباً خنثی شد. شبکه‌ی ای‌جی‌تی با پردازش ویدیو و تصاویر ثابت ضبط‌شده از صحنه‌های مربوطه، فرد مظنون را ظرف مدت یک روز شناسایی کرد. این زن بلافاصله دستگیر، محاکمه، و هفت ماه بعد اعدام شد. همین سبب شد تا بستری مناسب برای انتقال این فناوری اسرائیلی به عربستان نیز مهیا شود.

لاجیک‌اینداستریز: مهندسان تشکیلات امنیتی در خدمت ساخت جاسوس‌افزار

لاجیک‌اینتداستریز، سال ۲۰۰۶، توسط کوچاوی بنیانگذاری شد و ظاهراً، سال ۲۰۱۵، تمام کارمندان و مهندسانش را به بخش‌های مختلف ای‌جی‌تی تزریق کرد و خودش منحل شد. تقریباً تمام مهندسان و کارمندان آن از میان افسران و عوامل سرویس‌های امنیتی-اطلاعاتی اسرائیل (اعم از موساد، آمان، یگان ۸۲۰۰ و شین‌بت) انتخاب و جذب شده بودند و متعاقباً به ای‌جی‌تی منتقل شدند[۳۱].

اما آن‌چه که در رابطه با این کمپانی اهمیت دارد، پروژه‌ی مهم و بسیار جنجالی‌ای است که تحت عنوان چشم شاهین[۳۲] اجرا شد. این کمپانی، سال ۲۰۰۸، مبلغ ۸۱۶ میلیون دلار بودجه از صندوق ذخیره‌ی ارزی ابوظبی دریافت نمود تا برای صیانت از خطوط نفت و گاز امارات، سامانه‌های امنیتی نصب کند. این پروژه، همگام با اجرای پروژه‌ی دیگر کوچاوی اجرا شد: پروژه‌ی امنیت مرزی ای‌جی‌تی. همان‌طور که پیش از این نیز ذکر شد، این دو پروژه در کنار یک‌دیگر حجم انبوهی حسگر، رادار و دوربین در سراسر ابوظبی نصب کردند و لذا حجم انبوهی داده و اطلاعات تولید شده بود که باید به نحو شایسته‌ای از آن‌ها استفاده می‌شد.

پس از ماجرای قتل آن معلم آمریکایی، ماه دسامبر سال ۲۰۱۴، یک قرارداد محرمانه میان «یک عامل اطلاعاتی سابق اسرائیل» یعنی کوچاوی، و ابوظبی امضا شد. این قرارداد با عنوان چشم شاهین، رصد و جاسوسی از تمام شهروندان امارات را میسر می‌ساخت. به این ترتیب، تحرک و جابه‌جایی تمام ساکنین ابوظبی زیر ذره‌بین قرار گرفت. ابزار تحلیلی لازم برای پردازش و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از طرق مذکور، توسط لاجیک‌اینداستریز طراحی شد، و دو کمپانی محلی سامانه‌های یکپارچه‌ی پیشرفته[۳۳] به ریاست خلفان آل‌شمسی و راهکارهای فنی پیشرفته[۳۴] به ریاست محمد زیاد آل‌نبولسی آن را در اجرای پروژه همراهی کردند. در هر حال، لاجیک‌اینداستریز دو ماه پس از اجرای این پروژه، منحل گردید.

(ساعتگرد از بالا) «متی کوچاوی» مدیرعامل «فناوری‌های جهانی آسیا» (یا همان «اِی‌جی‌تی اینترنشنال»)، «محمد زیاد آل‌نبلوسی» شریک مدیریتی «راهکارهای فنی پیشرفته»، و «خلفان آل‌شمسی» مدیرعامل «سامانه‌های یکپارچه‌ی پیشرفته»، عوامل دست‌اندر کار قرارداد پروژه‌ی «چشم شاهین» در امارات (+)

در مجموع، کوچاوی با استفاده از فرصتی که اجرای این چند پروژه در اختیار او قرار داد، روابط خود را در امارات عمق بخشید و اکنون به یکی از بازیگران غیرقابل‌چشم‌پوشی امنیت فیزیکی و سایبری امارات تبدیل شده است. لازم به ذکر است که تمام این تحولات، سال‌ها پیش از عادی‌سازی روابط میان امارات و اسرائیل رخ داده و از این روست که کوچاوی یکی از اولین اسرائیلی‌هایی محسوب می‌شود که در منطقه‌ی خلیج فارس، و به طور خاص در امارات، ریشه دواند و جایگاه مستحکمی را برای خود ایجاد کرد.

ردپای کوچاوی در عربستان

سال ۲۰۱۴، همزمان با اجرای پروژه‌ی اماراتی، ای‌جی‌تی و ۴بعدی با همکاری یک‌دیگر یک سامانه‌ی مدیریت ازدحام را با مشارکت موبایلی[۳۵]، کمپانی تأمین‌کننده‌ی خدمات تلفن همراه، مستقر در سعودی، در جایی بنا کردند که تا پیش از این غیرمسلمانان جسارت ورود به آن را نداشتند: مکه. با توجه به آن‌که بیش از ۳ میلیون نفر هر ساله برای برگزاری مراسم پنج روزه‌ی حج وارد این شهر می‌شوند، وزارت حج عربستان تعدادی مناقصه را برای کنترل دسترسی به محدوده‌ی این شهر برگزار کرد. هرچند ظرفیت حاجیان سعودی مشخص است، اما سعودی‌ها حجاجی را که به این شهر مقدس وارد می‌شوند، رد نمی‌کنند. بنابراین سیل حرکت حجاج باید خیلی پیش از آن‌که اتوبوس‌هایشان از سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا به غرب عربستان برسند، کنترل شود.

مهندسان ۴بعدی در نیوجرسی سامانه‌ای را طراحی کردند که هر حاجیِ مُجازی را ملزم می‌سازد یک دست‌بند الکترونیک به دست کند تا حضورش در اتوبوس‌های حج ثبت شود. این اتوبوس با استفاده از سامانه‌ی همراه موبایلی به یک رایانه‌ی مرکزی اطلاع می‌دهد که چه تعداد مسافر در هر اتوبوس قرار دارد: هم دارندگان دست‌بند و هم کسانی که فاقد دست‌بند هستند. یک چراغ قرمز روی هر اتوبوسی که مسافر غیرمجاز به همراه دارد روشن می‌شود و پلیس می‌تواند خیلی پیش از آن‌که به مکه برسند آن‌ها را خارج کند. در غیر این صورت، دروازه‌های خودکار موجود در ایست بازرسی الکترونیک نیز مانع آن‌ها خواهد شد. مقامات سعودی همچنین توانستند از ابزار ۴بعدی همانند یک سامانه‌ی کنترل ترافیک هوایی استفاده کنند و روند ورود اتوبوس‌ها را به نحوی تنظیم کنند که تراکم به حداقل ممکن برسد.

سامانه‌ای که ای‌جی‌تی و ۴بعدی طراحی کردند بیش‌ترین امتیاز را در میان سه نمونه‌ی اولیه‌ی ارائه‌شده در مناقصه‌ها به خود اختصاص داد. با این حال، ظاهراً این پروژه به آن‌ها واگذار نشد. چند ماه بعد، چند مهندس در دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد عربستان، ایده‌ی کاملاً مشابهی را در یک ژورنال دانشگاهی سعودی منتشر کردند و یک سال بعد وزارت حج برای اولین بار از آن دست‌بندها استفاده و پلیس اعلام کرد که قریب به ۲۰۰,۰۰۰ حاجی فاقد مجوز را بازگردانده است.

سخن پایانی

فعالیت‌های متی کوچاوی در عرصه‌ی امنیت و اطلاعات سایبری، محدود به مواردی نیست که تا این‌جا توصیف شد. او در عرصه‌ی اطلاعات منبع‌باز نیز فعالیت می‌کند و در این عرصه، شرکتی به نام دیجیتال‌کلوز[۳۶] را در سال ۲۰۱۰ در زوریخ بنیانگذاری کرد. این کمپانی متکی بر دیگر فعالیت‌های او در عرصه‌ی جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها شکل گرفته و همچنین برخی از فعالیت‌های دیگر او را کامل می‌کند. اهمیت دیجیتال‌کلوز از این جهت است که عرصه‌ی اطلاعات منابع‌باز در حال گسترش است و اکنون به یک صنعت بسیار پرسود تبدیل شده و حتی توجه بسیاری از سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. تأمین اطلاعات و تبدیل آن به اطلاعات امنیتی با اتکا بر راهکارهای نوین در این کمپانی به قدری پیشرفته و خلاقانه صورت گرفت که سال ۲۰۱۸، سلبرایت[۳۷]، کمپانی برجسته‌ی اطلاعات سایبری اسرائیل، آن را خریداری و در خود ادغام کرد.

«متی کوچاوی» یکی از مهم‌ترین بازیگزان عرصه‌ی جاسوسی و اطلاعاتی اسرائیل است که مأموریت برقراری روابط نزدیک عملیاتی با کشورهای منطقه را به عهده دارد؛ به عبارت دیگر، می‌توان کوچاوی را «پدرخوانده‌ی ابزارهای جاسوسی اسرائیل» توصیف کرد (+)

کوچاوی چهره‌ی تأثیرگذاری در عرصه‌ی امنیت، به‌ویژه امنیت سایبری، است. وی همچنین با استفاده از راهکارها/ابزارهایی که در کمپانی‌های متعدد خود تولید می‌کند، سازمان‌های امنیتی-اطلاعاتی منطقه‌ی خلیج فارس را به ابزارهای جاسوسی قدرتمندی مجهز ساخته است. این ابزارها کاربران خود را قادر به انجام اقداماتی می‌سازند که هرگز پیش از این توان و ظرفیت انجام آن را در اختیار نداشتند. با توجه به تحولات سریع و عمیقی که فناوری‌های نوین اطلاعاتی در جوامع امروزی رقم می‌زنند، شناخت بازیگرانی همچون متی کوچاوی بسیار اهمیت دارد. تمام راهکارها و ابزارهایی که در ساختار تحت امر کوچاوی تولید می‌شوند، در خدمت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعاتی هستند که بخشی از آن‌ها به حریم خصوصی افراد مربوط می‌شود. بنابراین این ابزارها به طور کلی ابزارهای جاسوسی تلقی می‌شوند و کوچاوی باید به عنوان «پدرخوانده‌ی ابزارهای جاسوسی اسرائیل» در منطقه‌ی خلیج فارس تلقی شود.