به گزارش حلقه وصل، قرعه‌کشی دور نهایی جام جهانی جمعه شب در قطر برگزار شد و تیم‌ها حریفان خود را شناختند. ایران در گروهی بسیار ویژه و هیجان‌انگیز با انگلیس، ایالات متحده و برنده پلی‌آف اروپا همگروه شد. گروهی که به اعتراف اسکوچیچ می‌توانست سخت‌تر از این باشد و از سوی سرپرست فدراسیون نرمال قلمداد شد.
در این یادداشت به بررسی سه شاخص تجربه و سابقه (تعداد حضور در دوره‌های قبل)، امتیاز فنی (امتیاز تیم‌ها در رنکینگ فیفا) و ارزش مالی (ارزش اسکواد تیم‌ها از نظر سایت معتبر ترانسفرمارکت) در گروه‌های هشت‌گانه و سنجش سختی هر گروه پرداخته‌ایم.
شاخص اول – تجربه حضور در جام جهانی
اولین شاخص بررسی شده تجربه حضور تیم‌ها در جام‌های جهانی گذشته است. بر این اساس برزیل با حضور در تمامی دوره‌های قبل باتجربه‌ترین و قطر بدون حضور در جام‌های قبلی کم‌تجربه‌ترین تیم جام هستند. از این حیث گروه اول مسابقات (قطر/اکوادور/سنگال/هلند) کم‌تجربه‌ترین و گروه G (برزیل/سوییس/صربستان/کامرون) باتجربه‌ترین گروه این تورنمنت است.
شاخص دوم – امتیاز تیم‌ها در رنکینگ فیفا
به منظور ارزیابی فنی تیم‌ها و سنجش درجه سختی هر گروه امتیاز رنکینگ فیفا را ملاک قرار دادیم که برزیل با ۱۸۳۲ امتیاز در صدر این جدول و در میان تیم‌های صعود کرده غنا با ۱۳۸۷ امتیاز ضعیف‌ترین تیم حاضر در زمان قرعه‌کشی است. از میان تیم‌هایی که همچنان شانس صعود به جام جهانی دارند تیم نیوزیلند با ۱۲۰۶ امتیاز ضعیف‌ترین تیم محسوب می‌شود.
از این نظر گروه B مسابقات گروهی که کشورمان در آن حضور دارد سخت‌ترین و گروه A آسان‌ترین گروه مسابقات لقب می‌گیرند.
شاخص سوم – ارزش مالی
با نگاهی به ارزش اسکواد تیم‌ها در سایت معتبر ترانسفرمارکت در می‌یابیم در میان ۳۷ تیم (۲۹ تیم صعود کرده و ۸ تیم دارای شانس صعود) تنوع ارزش تیم‌ها بسیار چشمگیر و زیاد است. قطر در حالی میزبان انگلیس یک میلیارد یورویی است که ارزش اسکواد تیم ملی کشورش فقط ۱۴ میلیون یورو می‌باشد.
تحلیل و بررسی گروه‌ها
گروه A: گردهمایی کم‌تجربه‌ها به کام هلند
قطر میزبان اولین حضور خود در جام جهانی را در حالی تجربه می‌کند که قطعا با سخت‌ترین گزینه‌های ممکن از پات ۲ (هلند) و پات ۳ (سنگال) همگروه شد. اکوادور تیم سوم آمریکای جنوبی نیز در این گروه قرار گرفت. مجموع حضور چهار تیم این گروه در جام جهانی ۱۵ دوره است که حتی کمتر از سابقه مکزیک با ۱۶ دوره حضور است. از این حیث این گروه کم‌تجربه‌ترین گروه جام جهانی است.
از نظر مجموع امتیازات تیم‌ها در رنکینگ فیفا نیز این گروه راحت‌ترین گروه جام جهانی است.
از نظر ارزش مالی تیم‌ها گروه اول مسابقات در رتبه هفتم گروه‌ها قرار می‌گیرد.
گروه B: گروه نرمال یا خیلی فشرده؟
به نظر می‌رسد ایران که در دوره قبل از لحاظ جغرافیایی در گروه خود در کنار تیم‌های تنگه جبل‌الطارق قرار داشت، این دوره نیز در صورت صعود ولز یا اسکاتلند بایستی در کنار کشورهای انگلیسی‌زبان مرحله گروهی را به انجام برساند. انگلیس نایب قهرمان یورو ۲۰۲۱، ایالات متحده قهرمان گلدکاپ آمریکای شمالی ۲۰۲۱ و احتمالا اوکراین یا یک تیم دیگر از بریتانیا (اسکاتلند یا ولز) هم‌گروهی‌های ایران در این دوره هستند. انگلیس که جز ۱۹۸۲ و همگروهی با کویت هیچ‌گاه با تیمی از آسیا همگروه نشده بود در بدو ورود به قطر و در روز افتتاحیه مسابقات بایستی با ایران بازی کند.
این گروه از نظر سابقه و تجربه حضور با میانگین حدود ۸ دوره حضور پنجمین گروه باتجربه مسابقات است.
از نظر امتیاز فنی گروهی که ایران در آن حاضر است سخت‌ترین گروه مسابقات است جایی که میانگین امتیاز تیم‌های حاضر در این گروه ۱۶۲۶ می‌باشد.
از نظر ارزش مالی این گروه گران‌ترین تیم جام انگلیس را در خود می‌بیند و به صورت میانگین سومین گروه گران‌قیمت جام جهانی است.
لازم به توضیح است در این گروه و گروه‌های D و E، جایی که تکلیف تیم‌های صعود کرده به دور نهایی هنوز مشخص نشده میانگین امتیازات و همچنین دیگر شاخص‌ها با این فرمول محاسبه شده‌اند:
POINTS = (ENG + IRI + USA + UEFA) / ۴
UEFA = {[ (UKR+SCO) / ۲ ] + WAL} / ۲
(به عنوان مثال تأثیر امتیاز ولز به دلیل حضور در یک مرحله بالاتر دو برابر تیم‌های اسکاتلند و اوکراین در نظر گرفته شده است).
گروه C: جنگ مسی و لوا در روز آخر
در این گروه آرژانتین و مکزیک با تجربه در کنار لهستان و عربستان قرار دارند. جدال مسی و لواندوفسکی در روز سوم از جذابیت‌های این گروه بوده و چه بسا مانند دوره قبل صعود تیم آرژانتین تا روز آخر قطعی نشده باشد که می‌تواند بر جذابیت‌های این بازی بیافزاید.
این گروه رتبه دوم با تجربه‌ها با متوسط حدود ۱۲ دوره حضور، رتبه پنجم فنی (با ۱۶۰۳ امتیاز متوسط رنکینگ فیفا) و با ارزش ۲۷۶ میلیون یورو رتبه ششم ارزش مالی گروه‌ها را در اختیار دارد.
آرژانتین و مکزیک پیش از این در جام جهانی سه بار در سال‌های ۱۹۳۰، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰ روبرو شده‌اند که آلبی‌سلسته پیروز هر سه مصاف بوده است.
گروه D: هم‌گروهی‌های سنتی – سندرم حذف مدافع عنوان قهرمانی
دانمارک و فرانسه بعد از ۱۹۹۸، ۲۰۰۲، ۲۰۱۸ برای چهارمین بار با هم همگروه شده‌اند که در سه تقابل قبلی سهم هر تیم یک برد، یک مساوی و یک باخت بوده است. این در حالی است که فرانسه در دو دوره از این سه دور به قهرمانی جام جهانی رسیده (۹۸ و ۲۰۱۸) و در سال ۲۰۰۲ در همان دور گروهی با جام خداحافظی کرده است. رکوردی منفی که اکنون فرانسه با آن مواجه است سندرم حذف مدافعین عنوان قهرمانی در همان دور گروهی است که در سال ۲۰۱۸ برای آلمان، ۲۰۱۴ برای اسپانیا، ۲۰۱۰ برای ایتالیا و ۲۰۰۲ برای فرانسه اتفاق افتاده است.
این گروه با میانگین ارزش ۳۴۸ میلیون یورو چهارمین گروه گران جام جهانی است. قطعاً احتساب ارزش تیم‌های حاضر در پلی‌آف (پرو، امارات و استرالیا) رتبه این گروه را در میان ۸ گروه پایین‌تر آورده است. تیم تونس از آفریقا نیز در این گروه حاضر است.
گروه D مسابقات همچنین از نظر امتیاز رنکینگ فیفا هم در رتبه چهارم در میان گروه‌ها قرار دارد و از نظر تجربه حضور در جام جهانی ششمین گروه بوده که نسبتاً گروهی کم‌تجربه محسوب می‌شود.
گروه E: دو قهرمان در گران‌ترین گروه
اسپانیا و آلمان دو تیم قدرتمند گروه هستند و تیم ژاپن به همراه برنده پلی‌آف اقیانوسیه- آمریکای شمالی نیز در این گروه حاضر خواهند بود. حضور اسپانیا و آلمان دو غول فوتبال که سابقه قهرمانی جام جهانی را دارند با ۴۰۶ میلیون یورو این گروه را مبدل به گران‌ترین گروه جام جهانی نموده است. گروه E مسابقات با میانگین حدود ۱۱ دوره حضور سومین گروه پرتجربه جام بوده و از لحاظ فنی و امتیازات فیفا (۱۵۶۷ امتیاز) ششمین گروه است که قطعا می‌توان اذعان داشت حضور نماینده اقیانوسیه و کاستاریکا در محاسبه امتیازات منجر به چنین رتبه‌ای شده است.
گروه F: ارزان‌ترین گروه جام
بلژیک و کرواسی از اروپا و مراکش و کانادا تیم‌های حاضر در این گروه هستند.
از نظر سابقه حضور بعد از گروه A این گروه با متوسط ۶ دوره حضور کم‌تجربه‌ترین گروه مسابقات می‌باشد. این در حالی است که از نظر امتیاز فنی گروه F مسابقات با ۱۶۲۰ امتیاز متوسط رنکینگ فیفا سومین گروه سخت جام محسوب می‌شود.
گروه F جام بیست و دوم با ۲۴۹ میلیون یورو کم‌ارزش‌ترین و ارزان‌ترین گروه در جام بیست و دوم می‌باشد.
گروه G: باتجربه‌ترین‌ها - کپی جام قبل
سه تیم برزیل، سوییس و صربستان به طور متوالی به فاصله چهار سال دوباره با هم همگروه شدند! این بار کاستاریکا در گروه آنان حاضر نیست و کامرون جایگزین شده است. از نظر تجربه این گروه با متوسط حدود ۱۳ دوره حضور باتجربه‌ترین گروه حاضر در مسابقات است. از لحاظ فنی نیز این گروه بعد از گروه ایران دارای بیشترین امتیاز در رنکینگ فیفاست (۱۶۲۴ امتیاز) و در جایگاه دوم قرار دارد. همچنین این گروه با ۳۸۴ میلیون یورو بعد از گروه اسپانیا و آلمان ارزشمندترین و گران‌قیمت‌ترین گروه جام جهانی محسوب می‌شود.
گروه H: پرتغالی‌ها – جنجالی‌ها
در قطر ۲۰۲۲ پرتغال بار دیگر با تیمی آسیایی و مربی پرتغالی همگروه شده جایی که باید در روز دوم بازی‌های گروه به مصاف پائولو بنتو و کره جنوبی برود. در همان روز اروگوئه و غنا نیز بعد از گذشت ۱۲ سال از بازی جنجالی مرحله یک چهارم در جام ۲۰۱۰ بار دیگر به مصاف هم می‌روند.
گروه آخر مسابقات با متوسط حدود ۸ دوره حضور تیم‌ها در میان دیگر گروه‌ها در رتبه چهارم باتجربه‌ها قرار دارد. امتیاز متوسط تیم‌های این گروه در رنکینگ فیفا ۱۵۵۴ است که با این امتیاز می‌توان گفت بعد از گروه A راحت‌ترین گروه مسابقات هستند.
ارزش مالی تیم‌های گروه H معادل ۳۴۵ میلیون یورو می‌باشد که جایگاه پنجم در گروه‌های هشت‌گانه را دارد.
جمع‌بندی
در ساعات اولیه پس از قرعه‌کشی عدم همگروهی ایران با برزیل/فرانسه از سید ۱ و هلند/آلمان از سید دوم، ابراز رضایت نسبی را در میان جامعه فوتبال به ویژه از سوی سرپرست فدراسیون و سرمربی تیم ملی از نظر مناسب بودن قرعه ایران در پی داشت. گذشته از اینکه گروه ما در ششمین حضورمان در جام جهانی می‌توانست خیلی سخت‌تر از این باشد، چه بسا می‌توانست به خصوص در سید ۱ و ۴ راحت‌تر هم باشد. بنابراین در نگاه اول نرمال و متوسط خواندن گروه نمی‌تواند اظهارنظری نادرست باشد.
اقبال و رضایت عمومی از همگروهی با ایالات متحده با پیش‌فرض ذهنی برد ۲۴ سال قبل در بازی قرن و انتظار کسب نتیجه مطلوب از احتمالا دو تیم قدرتمند دیگر بریتانیا ما را بر آن داشت با گردآوری برخی اطلاعات و حقایق آماری ساده و در دسترس، جایگاه گروهمان را در میان گروه‌های هشت‌گانه جام جهانی از سه منظر تجربه، امتیازات فنی و وضعیت اقتصادی بررسی نماییم.
• نتایج نشان داد در میان فعلا سی و هفت تیم حاضر در جام جهانی که ۲۹ تیم قطعی شده و وضعیت سه تیم دیگر از میان هشت تیم باقیمانده مشخص خواهد شد، تیم ما از نظر امتیاز فنی در رتبه هفدهم قرار دارد این در حالی است که گروهمان از این حیث سخت‌ترین گروه جام جهانی برآورد شده است. از نظر تجربه حضور در جام جهانی نیز در همان رتبه هفدهم قرار داریم در حالی که متوسط گروهمان ۸ حضور است. اما از نظر ارزش، تیم ایران ]با احتساب متوسط ارزش تیم‌های هنوز صعود نکرده[ در جایگاه بیست و ششم تیم‌های جام قرار دارد. این در حالی است که تیم یک میلیارد یورویی انگلیس سرگروه گروه ماست و آمریکا دیگر همگروهی ما با بازیکنانی شاغل در چلسی، منچسترسیتی، فولام، بارسلونا، یوونتوس و.... ارزشی معادل ۲۰۵ میلیون یورو دارد.
در فاصله کمتر از هشت ماه مانده تا شروع اولین جام جهانی قرن، امید می‌رود فدراسیون با برنامه‌ریزی دقیق و تدارک اردوهای آماده‌سازی و مسابقات باکیفیت در پنجره‌های باقیمانده فیفادی در ماه‌های خرداد و شهریور که مناسب برگزاری ۶ بازی تدارکاتی می‌باشد، تیم ملی کشورمان را با بیشترین آمادگی راهی جام جهانی نماید.