آیا مسکن مهر در بیابان ساخته شد؟

به گزارش حلقه وصل، اگر آمار مرکز آمار ایران را ملاک قرار دهیم و فرض کنیم، هر خانواده در ایران به طور میانگین ۳.۳ نفر جمعیت دارد، طرح مسکن مهر با در نظر گرفتن ساخت ۴.۳ میلیون واحد مسکونی صاحب‌خانه کردن بیشتر از ۱۴ میلیون نفر معادل نزدیک به ۲۰ درصد جمعیت کشور را هدف قرار داده بود.

متاسفانه این طرح عظیم در چنگال بی‌کفایتی مسئولان دولت گذشته در کنار فضای رسانه‌ای منفی هدایت شده ایجاد شده با مشکلات زیادی روبرو شد و بخشی از اهداف در نظر گرفته شد، برای اجرای این پروژه به دلایل مذکور محقق نشده است.

بیشتر بخوانید: برنامه وزارت راه و شهرسازی برای بازار رهن و اجاره مسکن اعلام شد

در حال حاضر پرتکرارترین تصویر مخابره شده از مسکن مهر واحدهای مستقر در شهرهای جدید است. این در حالی است که فضای رسانه کشور به واسطه تخریب‌های گسترده صورت گرفته در ارتباط با این اَبَر پروژه، تصویری از ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار مسکن روستایی و یک میلیون ۳۰۰ هزار واحد مسکونی شهری خود مالکی که به وسیله مردم تنها با تسهیلات مهیا شده در طرح مسکن مهر ساخته شد، وجود ندارد.

علت منحصر کردن پروژه مسکن مهر به شهرهای جدید زمانی مشخص می‌شود که بدانیم کلید واژه تخریب این طرح شامل «ساخت مسکن در بیابان» تنها در نادیده گرفتن ابعاد این طرح عظیم قابل بیان است.

با توجه به نکات ذکر شده واکاوی دقیق واحدهای مسکن مهر واقع در شهرهای جدید می‌تواند مشخص کند، چه تعداد از واحدهای مسکونی مسکن مهر با چه کیفیتی در شهرهای جدید کشور واقع شد. شهرهایی که البته بر اساس نقل مستقیم علی نیکزاد، وزیر اسبق راه و شهرسازی مکان‌یابی متعلق به دولت‌های گذشته بوده است.

*چند مسکن مهر در شهرهای جدید کشور ساخته شد؟

به استناد به روزترین صورت مالی شرکت عمران شهرهای جدید کشور منتهی به اسفند ماه سال ۱۳۹۹، ۱۹ شهر جدید بر اساس مکان‌یابی متعلق به دولت‌های گذشته در طرح مسکن مهر هدف ساخت و ساز قرار گرفت.

مجموع واحدهای ساخته شده مسکن مهر در این ۱۹ شهر جدید ۴۰۳ هزار ۹۹ واحد مسکونی است که ۹۲ درصد از آن‌ها در مدل اجاره زمین ۹۹ ساله و ۸ درصد باقی‌مانده به صورت خود مالکی ساخته شده است.

بر اساس آمار مذکور، ۲۳۲ هزار ۴۰۲ مسکن معادل ۶۰ درصد از کل مسکن مهرهای ساخته شده در شهر جدید در شهرهای پرند، پردیس، هشتگرد و اندیشه اطراف پایتخت ساخته شده است.

بر این اساس ۳ شهر جدید، ایوان‌کی، رامشار و علوی کمتر از ۱۰۰۰ واحد مسکونی در خود جای داده است که از این شهرها، شهر جدید علوی با ۱۰۰ واحد مسکونی کمترین میزان مسکن مهر را در میان شهرهای جدید به خود اختصاص داده است.

*منابع مالی ساخت مسکن مهر در شهرهای جدید چقدر بود؟

با توجه به تعداد مسکن‌های در نظر گرفته شده در شهرهای جدید و همچنین استفاده واحدهای مسکونی مذکور از خط اعتباری بزرگترین پروژه عمرانی پس از انقلاب برای پرداخت تسهیلات تا اسفند ماه سال ۱۳۹۹، ۱۱ هزار ۶۴۲ میلیارد تومان از تامین مالی مورد نظر در طرح مسکن مهر توسط نظام بانکی در قالب تسهیلات ساخت مسکن به پروژه‌ها تزریق شده است.

علاوه بر این در حال حاضر ۶ هزار ۵۸۰ میلیارد تومان نیز از محل آورده مردمی صرف ساخت و ساز پروژه‎‌های مسکن مهر واقع در شهرهای جدید شده است. مسئله‌ای که در صورت کارآمدی دولت تدبیر و امید می‌توانست بسیار کمتر از رقم عنوان شده باشد و تاخیر در پروژه زمینه ایجاد تورم و به دنبال آن افزایش سهم آورده مردم در طرح نباشد.

نکته مهم نهفته در آورده مردمی، موضوعی است که هرگز در راستا به آن اشاره نمی‌شود. بر این مبنا در شرایطی که مسکن مهرهای واقع در شهر جدید از تسهیلات بانکی ۱۱ هزار ۶۴۲ میلیارد تومانی استفاده کرده است، اما زمینه هدایت نقدینگی در دست مردم معادل ۵۶ درصد از سهیلات بانکی به حوزه تولید کشور را فراهم کرده و به همین میزان زمینه کنترل تورم را به طور مستقیم به وجود آورده است.

بر این اساس از مجموع منابع تسهیلات و آورده مردمی ۱۸ هزار و ۲۲۳ میلیارد تومان به پروژه‌های ساخت مسکن در شهرهای جدید تزریق شده و ۱۷ هزار ۷۹۵ میلیارد تومان نیز در قالب بخش‌های مجزا بر اساس پیشرفت کاری به سازندگان پروژه پرداخت شده است.

*هزینه ساخت هر واحد مسکن مهر در شهرهای جدید به طور متوسط ۴۴ میلیون تومان

بر اساس آمار بیشترین پرداخت صورت گرفته در شهرهای جدید متعلق به پردیس است که در این شهر جدید ۵ هزار ۹۴۳ میلیارد تومان به سازندگان پرداخت شده است. به عبارت دیگر در شهر جدید پردیس تاکنون به ازای هر واحد مسکونی ۷۱.۵ میلیون تومان به حساب سازندگان مسکن مهر واریز شده است.

این آمار به طور میانگین برای هر واحد مسکونی شهر جدید در کشور ۴۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود. این آمار در شهر جدید امیرکبیر در بیشترین حال به ۸۶ میلیون ۸۰۰ هزار تومان به ازای هر واحد مسکونی رسیده است و در کمترین آمار نیز در شیرین شهر به ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ازای هر واحد مسکونی ثبت شده است.

*۹ درصد از واحدهای مسکن مهر در شهرهای جدید ساخته شد

با توجه به جزئیات آماری به ثبت رسیده در مسکن مهرهای واقع در شهرهای جدید کشور، مشخص می‌شود که بخش بسیار جزئی از خانه‌های این اَّبَر پروژه در این شهرها ساخته شده است. در این رابطه حمید احمدی، کارشناس حوزه اعتقاد مسکن اعتقاد دارد:« بر اساس آمار تنها ۹ درصد از واحدهای ساخته شده در مسکن مهر در شهرهای جدید ساخته شده است.»

بر این محدود کردن تصویر طرح عظیم مسکن مهر تنها به واحدهای مسکونی واقع در شهرهای جدید زمینه نادیده گرفتن بیشتر از ۹۱ درصد از حجم طرح را مهیا می‌کند و به طور قطع این تصویر بدون در برگرفتن واحدهای مسکونی روستایی و واحدها مسکونی خود مالکی شهری در قلب روستاها و شهرهای کشور تصویری ناقص است و تنها به دلیل اظهارنظرهای غیر کارشناسی مطرح شده است.

نکته مهم اینکه بخش قابل ملاحظه‌ای از واحدهی ساخته شده در شهرهای جدید  از جمله در شهر جدید امیرکبیر (اراک)، یکی از بهترین پروژه‌های مسکن مهر به حساب می‌آید و ارائه این گزاره که همه واحدهای مسکونی واقع در شهرهای جدید کیفیت لازم را ندارند، به طور ۱۰۰ درصدی واژه غلطی است.