به گزارش حلقه وصل به نقل از خبرگزاری «تاس»، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بر این عقیده است که قابل پیش‌بینی بودن و ثبات، مهمترین عوامل در عرصه مسائل بین المللی است، ولی در سال ۲۰۲۱ که چند روز بیشتر به پایان آن نمانده، جهان دقیقاً با کمبود این دو عامل روبرو بود: ایالات متحده به تهدید روسیه به اعمال تحریم‌های بیشتر ادامه می‌دهد، در اروپا و آسیا بحران انرژی تشدید شده، در افغانستان جنبش تندروی طالبان به قدرت رسیده، اوضاع پیرامون اوکراین تشدید شده، در منطقه قفقاز جنوبی بار دیگر صدای تیراندازی به گوش می‌رسد و همه این مشکلات در حالی است که اپیدمی ویروس کرونا نیز همچنان همه جهانیان را اسیر خود کرده است.
در چنین شرایطی، دو بازیگر کلیدی در عرصه بین المللی کنار رفتند: دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بازنده شد و جو بایدن جای او در کاخ سفید را گرفت و آنگلا مرکل هم از سمت صدر اعظمی آلمان برکنار شده و جای خود را به اولاف شولتس داد. خبرگزاری تاس بررسی کرده که ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۲۱ با چه چالش‌هایی مواجه بود.
روابط روسیه و آمریکا بیش از پیش پیچیده و غیرقابل پیش بینی شده است
بعد از روی کار آمدن دولت بایدن، رئیس جمهوری روسیه امیدوار بود که بتواند روابطی باثبات با ایالات متحده برقرار کند، ولی جو بایدن در مصاحبه‌ای از پوتین بعنوان قاتل نام برد. پوتین بعداً گفت که همتای آمریکایی وی در این باره به او توضیحاتی داده است. روسای جمهوری دو کشور در ماه جولای در ژنو با یکدیگر دیدار کرده و درباره کار مشترک برای تقویت ثبات راهبردی به توافق رسیدند.
علاوه بر این ملاقات حضوری، پوتین و بایدن در طول سال چندین بار با یکدیگر مکالمه تلفنی داشتند و در ماه دسامبر (آذر ماه) نیز طی یک کنفرانس ویدئویی با یکدیگر گفتگو کردند. آنها دوست یکدیگر نیستند، ولی توانسته‌اند با یکدیگر ارتباطی محترمانه، سازنده و کاری برقرار کنند تا در سایه آن مسائل دوجانبه و بین‌المللی بررسی شود.
البته دولت آمریکا اخیراً بار دیگر از آمادگی خود برای اعمال تحریم‌های جدید علیه مسکو، در صورت حمله نظامیان روسی به خاک اوکراین خبر داده و پوتین نیز به نوبه خود ضمن تأکید بر سیاست صلح جویانه روسیه و عدم تمایل مسکو برای شرکت در هیچ درگیری و مناقشه‌ای، یادآور شده که تحریم‌ها حتی برای خود ایالات متحده نتیجه مثبتی به همراه نخواهد داشت و بی‌فایده است.
رئیس جمهوری روسیه در اواخر سال جاری از ضرورت دریافت تضمین‌های امنیتی برای این کشور، به‌خصوص به دلیل ادامه گسترش ناتو به سمت شرق صحبت کرد. وی یادآور شد که کشورهای غربی میخائیل گورباچف را فریب داده و وعده‌های شفاهی خود درباره عدم عضویت جمهوری‌های به جای مانده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را زیر پا گذاشته‌اند.
فدراسیون روسیه عملاً ادامه گسترش ناتو را خط قرمز خود نامیده و پیش‌نویس توافقنامه‌ای را به آمریکا و ناتو درباره تضمین‌های امنیتی در تمامی منطقه اورآسیا ارائه داد. مذاکرات درباره این سند که برخی رسانه‌ها آن را دکترین پوتین نامیده‌اند، قرار است در اوایل سال ۲۰۲۲ و در ماه ژانویه آغاز شود.
پوتین در این خصوص گفته: «علائمی وجود دارد که شرکای غربی ما آماده کار به روی این موضوع هستند. البته این خطر هم وجود دارد که آنها تلاش کنند این پیشنهادات را به باتلاق بکشانند.»
در مسکو گفته شده که دورنمای مذاکرات آتی پوتین و بایدن که دو طرف به انجام آن امیدوارند، به واکنش آمریکا و متحدانش به این ابتکارعمل روسیه بستگی خواهد داشت.
غرب تلاش می‌کند اوکراین را به عرصه عملیاتی علیه روسیه تبدیل کند
رئیس جمهوری روسیه در اوایل پاییز اعلام کرده بود: «دیر یا زود و هرچه زودتر، بهتر- باید عرصه‌ای برای از سر گیری روابط ما با اوکراین بوجود آید. البته هنوز چنین شرایطی فراهم نیست. اوکراین همچنان توسط یک اقلیت ناسیونالیست دارای تمایلات تند و تهاجمی اداره می‌شود که به مردم این کشور اجازه نمی‌دهند قدرت حاکمه‌ای که منافع واقعی آنها را تأمین کند، بوجود آورند.»
پوتین چند روز قبل یادآور شد: «ما شاهد تهاجم خزنده ناتو به اوکراین هستیم و ناتو به پشت در خانه ما (روسیه) رسیده است. آنها (غربی‌ها) باید درک کنند که ما جایی برای عقب نشینی نداریم.»
در ماه جولای (اوایل تابستان) رئیس جمهوری روسیه در مقاله‌ای که به دو زبان روسی و اوکراینی منتشر شد، بطور مفصل به موضوع اوکراین پرداخت. وی به این واقعیت اشاره کرد که غرب تلاش می‌کند تا این کشور را به عرصه‌ای علیه روسیه تبدیل کند و روسیه هرگز با این مسئله کنار نخواهد آمد. پوتین یادآور شده بود که این ملت اوکراین نیست که رابطه‌ای غیردوستانه با روسیه دارند، بلکه رهبران کنونی آن تمایلات شدید ضدروسی دارند. مردم روسیه و اوکراین، یک ملت واحد هستند.
آلمان، سرنوشت خط لوله گاز جریان شمالی-۲ و بحران انرژی
ولادیمیر پوتین در اواخر تابستان برای آخرین بار میزبان آنگلا مرکل صدر اعظم سابق آلمان بود و از او بعنوان میهمانی همیشه خواستنی یاد کرد. مرکل از معدود سیاستمداران در عرصه جهانی است که پوتین به وی تو خطاب می‌کند. رئیس جمهوری روسیه خانم مرکل را سیاستمداری باتجربه، باصراحت و قابل اعتماد نامیده و اعتراف کرده که دلش برای او تنگ خواهد شد.
در مسکو امیدوارند که خط مشی آلمان در داشتن روابطی واقع بینانه با روسیه در دوره صدراعظمی اولاف شولتس هم ادامه پیدا کند. و یکی از شاخص‌های آن، روند اوضاع پیرامون خط لوله جریان شمالی-۲ است که به گفته پوتین، طرحی کاملاً اقتصادی و بدون انگیزه‌های سیاسی است. این در حالی است که در واشنگتن، کی‌یف و ورشو، نظری کاملاً مغایر با این دارند. آمریکایی‌ها می‌گویند که راه اندازی این خط لوله گاز، تهدیدی برای امنیت انرژی اوکراین است، در حالی‌که پوتین این ادعا را دروغ می‌داند و کارشناسان نیز یادآور شده‌اند که در این قضیه آمریکا صرفاً به دنبال منافع اقتصادی خویش است.
این در حالی است که در فصل پاییز، اوضاع پیچیده شده و کشورهای اروپایی و حتی آسیایی با بحران انرژی مواجه شدند. به عقیده رئیس جمهوری روسیه، رشد شدید قیمت گاز، نتیجه اقدامات عجولانه دولت‌های اروپایی است. او از کشورهای غربی خواست تا عقل سلیم داشته باشند و سعی نکنند روسیه را مقصر این وضعیت جلوه دهند و طرف روسی همواره به تمامی تعهدات مربوط به تأمین گاز سایر کشورها عمل کرده است. پوتین حتی دستور داد تا ارسال گاز به اروپا افزایش پیدا کند.
سیاست فعال پوتین در راستای حل و فصل قطعی مشکلات در منطقه قره باغ
رئیس جمهوری روسیه در سال ۲۰۲۱ ، دقیقاً مانند سال قبل از آن، نه تنها درگیر مسائل مربوط به غرب بود، بلکه بلافاصله پس از تعطیلات سال نو (میلادی) به منظور حل و فصل مناقشه نظامی در منطقه قره باغ کوهستانی با الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان دیدار کرد. وی آنها را متقاعد کرد تا با استفاده از خرد و اراده سیاسی خود، خونریزی در این منطقه را متوقف کنند. البته اوضاع در برخی مناطق قره باغ در مجاورت مرزهای آذربایجان و ارمنستان در پاییز سال جاری دوباره با تبادل تیراندازی‌های دو طرف مواجه شد که حتی قربانیانی هم داشت. در ماه نوامبر پوتین، علی‌اف و پاشینیان بار دیگر نشستی سه‌جانبه داشتند و بعد از چند ساعت گفتگو، بالاخره طرفین در خصوص رعایت کامل آتش‌بس، تبادل افراد بازداشت شده و آغاز کار مشترک برای از سرگیری ارتباطات حمل و نقلی در منطقه قفقاز جنوبی توافق کردند. پوتین در پایان این دیدار، تندیس‌هایی از برگ زیتون به رئیس جمهوری آذربایجان و نخست وزیر ارمنستان تقدیم کرد که نمادی از صلح و برکت است و بدین ترتیب، آرزومندی خود برای برقراری آرامش در منطقه را نشان داد.
پوتین حضور نظامی ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان را داستانی تلخ نامید
در تابستان سال ۲۰۲۱ و در شرایطی که نظامیان آمریکایی و دیگر کشورهای عضو ناتو از افغانستان خارج شده و قدرت در این کشور بدست جنبش تندروی طالبان افتاد، تماس‌های رئیس جمهوری روسیه با همتایانش در جمهوری‌های منطقه آسیای مرکزی بشدت افزایش یافت، برای اینکه همگی آنها نگران تهدیدات امنیتی احتمالی از جانب افغانستان بودند.
پوتین در این رابطه گفته بود: «نیازی نیست عجله به خرج داده و دولت به قدرت رسیده طالبان را به رسمیت شناخت. البته باید با آنها کار کرد تا روند اوضاع در افغانستان باثبات شده و وضعیت زندگی مردم افغان بهبود یابد.» به عقیده وی، ضروری است تا رهبران جدید افغانستان را بر اساس اقدامات واقعی آنها مورد ارزیابی قرار داد و آنها باید بتوانند وضعیت این کشور را بهتر کنند. پوتین از عملیات نظامی ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان بعنوان یک داستان بسیار غم‌انگیز و فرصتی از دست رفته یاد کرده است.
در چنین شرایطی، مرزهای روسیه و بلاروس، امن‌ترین منطقه بوده و رئیس جمهوری روسیه در طول سال بارها بصورت حضوری (در مسکو، سن‌پترزبورگ و بندر سوچی) و در تماس‌های تلفنی مرتب با الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهوری بلاروس گفتگو کرده و طرفین در اواخر پاییز در خصوص توسعه روابط آتی دو کشور متحد و ۲۸ برنامه مشترک در عرصه‌های مختلف توافق کرده‌اند. پوتین معتقد است که مسکو و مینسک، در مسیری کاملاً درست گام بر می‌دارند.
روسیه در حال توسعه روابط خود با کشورهای جنوب شرق آسیا است
در سال ۲۰۲۱ همکاری‌های روسیه با کشورهای منطقه جنوب و شرق آسیا توسعه خوبی پیدا کرد. رئیس جمهوری روسیه در اواخر پاییز شخصاً به دهلی نو عزیمت کرد که این دومین سفر خارجی وی در کل طول سال ۲۰۲۱ بود. مذاکرات وی با نخست وزیر هند، ۳ ساعت و نیم بطول انجامید و در پایان طرفین بیانیه مشترکی در زمینه توسعه همکاری‌های دوجانبه در عرصه‌های مختلف امضاء کرده و بر تقویت روابط دوستانه بین دو کشور و مواضع بسیار نزدیک روسیه و هند در مسائل بین المللی نیز تأکید کردند.
ولادیمیر پوتین که در طول سال بطور مرتب با رئیس جمهوری چین در ارتباط بود، در همین ماه جاری (دسامبر) با شی جین پینگ کنفرانس ویدئویی طولانی داشت و دو طرف بارد یگر توسعه روابط قابل اعتماد، راهبردی و متحدانه بین مسکو و پکن و هماهنگی کامل در عرصه سیاست خارجی را مورد تأیید قرار دادند.
رئیس جمهوری روسیه در یکی از سخنرانی‌های خود بطور کلی وضعیت جهان در سال ۲۰۲۱ را دوره‌ای بسیار حساس و در حال تغییرات شدید و اساسی دانست که همه مردم جهان در حال تجربه آن هستند و معتقد است که بحران کنونی دو جنبه: خطر و فرصت را در خود جای داده است.
خبرگزاری تاس همچنین یادآور شده که ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۲۱ در عرصه سیاست داخلی روسیه نیز چالش‌های خاص خود را داشته که مهمترین آنها، مبارزه با اپیدمی ویروس کرونا و مسئله واکسیناسیون شهروندان روس و همچنین مقابله با فقر و مشکل درآمد پایین بخش قابل توجهی از مردم این کشور است.
رئیس جمهوری روسیه بطور روزانه روند اوضاع داخلی این کشور را زیر نظر داشته و در صورت ضرورت، تذکرات لازم را در نشست‌های دوجانبه یا با اعضای دولت، به مقامات مسئول می‌دهد. پوتین هفته‌ای یکبار نیز با اعضای دائم شورای امنیت روسیه نشست داشته و در جریان آن مسائل مختلف بررسی و تصمیمات لازم گرفته می‌شود.