استراتژی موفق یمن برای اتمام موشک‌های پدافندی عربستان جواب داد/ پاتریوت‌های محافظ بن سلمان بی‌فایده‌تر از قبل شدند +عکس

به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، جنگ یمن را می توان بزرگترین میدان عملی مقابله سیستم های دفاع هوایی و موشکی مشهور و پرادعای غربی در برابر موشک های بالستیک، کروز و پرنده های بدون سرنشین دانست. حملات چند سال اخیر مقاومت یمن به عمق خاک سعودی از جمله حمله معروف سال ۲۰۱۹ به تاسیسات شرکت نفتی آرامکو نشان داد که دفاع هوایی عربستان علی رغم سرمایه گذاری چشمگیر سعودی ها و حمایت مستقیم آمریکا، در برابر حملات چقدر ضعیف است.

در این میان بار اصلی دفاع هوایی از خاک سعودی ها بر عهده رادارها و موشک های آمریکایی پاتریوت بوده که حجم زیادی از آنها در سالهای گذشته به عربستان وارد شده و با نرخ بسیار بالایی نیز مصرف می شود! قبل از پرداختن به این مسئله کاهش و به نوعی تمام شدن موشک های پاتریوت در خدمت سعودی ها لازم است که نگاهی کوتاه به به جنگ اخیر و برخی نقاط مهم در ان داشته باشیم.

تبدیل شدن طوفان قاطعیت به باتلاق بزرگ سعودی ها

در سال ۲۰۱۵ و بر اساس محاسبات غلط حکام سعودی عملیاتی به اسم طوفان قاطعیت برای تجاوز گسترده به خاک یمن آغاز شد. حملات هوایی سنگین عربستان سعودی و متحدانش از جمله امارات متحده عربی به نقاط مختلف یمن، زیرساخت ها و جان بسیاری از مردم این کشور را گرفت. با توجه به برتری تکنولوژیکی و هوایی طرف متجاوز، بسیاری تصور می کردند که یمن به سرعت تصرف شود. با ادامه یافتن جنگ و آغاز حملات متقابل یمنی ها که در ابتدا با واحدهای کوچک چریکی آغاز شد و در نهایت به حملات موشکی و پهپادی امروز رسید، مشخص شد که سعودی ها دوباره روشی اشتباه را انتخاب کرده بودند!

در بحث حملات متقابل یمن به عمق خاک سعودی، در ابتدا موشک های بالستیک بودند که کار را آغاز کردند. موشکی مثل توچکا در چندین مورد محل های تجمع مزدوران سعودی و اماراتی را هدف قرار داده و اولین موارد تلفات سنگین به متجاوزان را ثبت کرد. بعد از آن بود که موشک های بالستیک برد بلندی تری مثل برکان وارد میدان شده و هدف قراردادن نقاط عمقی در عربستان را آغاز کردند. عربستانی ها در آن دوره با وارد کردن موشک های پاتریوت توانستند در برابر بخشی از حملات مقاومت کند.

موشک های پاتریوت سعودی در ابتدای جنگ از مدل موسوم به پک ۲ بوده که در ادامه به مدل پک ۲ – GEM ارتقاء یافته و در نهایت مدل پک ۳ نیز به دارایی سعودی ها اضافه شد. سری پک ۲ به نوعی قابلیت چند منظوره در برابر اهداف هوایی مثل هواپیما، بالگرد، پهپاد و موشک های کروز و بالستیک داشته و مدل ۳ بیشتر به صورت تخصصی به روی مسئله دفاع ضد بالستیک تمرکز دارد. بر اساس اعداد و آمار موجود و تا به این لحظه چیزی در حدود ۲ هزار تیر از انواع مدل پک ۲ و ۸۰۰ تیر پک ۳ در اختیار داشته است.

پاتریوت های سعودی - پرتابگر سمت چپ مدل PAC ۳ و دیگر پرتابگرها مدل PAC-۲

با رونمایی و عملیاتی شدن پرنده های بدون و سرنشین و موشک های کروز یمنی، مشکلات پاتریوت برای اولین بار به صورت عیان در جهان آشکار شد. کروزها و پهپادهای انتحاری یمنی یکی از بعد از دیگری به اهداف خود در عمق عربستان اصابت کرده و دفاع هوایی عربستان به نوعی وجود نداشت. در این بخش نیز در نهایت نیروی هوایی عربستان بود که با فعال کردن جنگنده های خود عملیات سنگین گشت هوایی رزمی را فعال کرده و سعی کرد بخشی از پهپادها و موشک های کروز را سرنگون کند.

روایتی جالب از کمک های عمو سام به آل سعود

شدت گرفتن حملات موشکی به عربستان سعودی در حقیقت در دوره ریاست جمهوری ترامپ رخ داد. رییس جمهور آمریکا در چند مورد به صورت علنی اعلام کرد که هزینه دفاع از عربستان و حمایت از این کشور در جنگ یمن بایستی توسط ریاض پرداخت شود و حتی در یک مورد معروف در یک تجمع در آمریکا به تمسخر شاه سعودی و تقلید صدا و گفتگوی تلفنی با او پرداخت. ترامپ در این تجمع گفت : من به شاه عربستان اعلام کردم شما بدون حمایت ما دو هفته هم وجود نخواهید داشت!

در دوره ترامپ یک حادثه بزرگ در خصوص عربستان رخ داد و آن هم قتل بیرحمانه جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی به دست ماموران این کشور در کنسول گری عربستان واقع در استانبول ترکیه بود. این حادثه با واکنش تند بسیاری از کشورهای جهان رو به رو شد و ترامپ که به دنبال دلارهای نفتی بود به نوعی سعی در پنهانکاری و به نوعی کاهش فشار به سعودی ها از جمله شخص محمد بن سلمان کرد.

با بروز این حادثه و حمایت ترامپ بود که عربستان به یک هدف مهم برای حزب دموکرات آمریکا و جو بایدن رییس جمهور جدید آمریکا بدل شد. دموکرات که با شعارهای مربوط به حقوق بشر و عدم همکاری با دیکتاتورها به میدان انتخاباتی آمده بودند سیبلی بهتر از عربستان سعودی پیدا نکردند. با روی کار آمدن دموکرات ها بود که بعد از مدتی اعلام شد آمریکا سیستم های دفاع هوایی تاد و پاتریوت مستقر در عربستان را خارج کرده و بخش زیادی از حمایت های اطلاعاتی و پشتیبانی خود از جنگ یمن را نیز قطع کرد.

تصویر مربوط به ماه سپتامبر سال جاری میلادی از پایگاه سلطان در عربستان سعودی - سامانه های پاتریوت و تاد آمریکایی در تصویر مشخص هستند

پایگاه سلطان در عربستان در ماه اکتبر سال جاری میلادی بعد از خروج سامانه های پدافندی آمریکا

در این دوره بود که با شدید شدن حملات متقابل یمنی ها، فشار زیادی به ذخایر موشکی عربستان وارد شده و این کشور به دنبال نوعی راه فرار از این مشکل بود. در بخش اول سعودی ها در نهایت دست به دامن یونانی ها شدن تا آتش بار پاتریوب به همراه ۱۲۰ نظامی را به عربستان منتقل کردند. اما یک آتش بار جوابگوی این جنگ عظیم نبوده و مشکل در نهایت به نظر می رسد که خود را نشان داده است.

نظامیان یونانی در مراسمی قبل از اعزام به عربستان سعودی

آیا ذخایر پاتریوت سعودی ها رو به اتمام است؟

در سالهای اخیر، یمنی ها در حملات خود، بیشتر به سمت موشک های کروز و پرنده های بدون سرنشین رفته بودند ولی در چند ماه اخیر شاهد هستیم که بالستیک ها دوباره به میدان بازگشته و حملات به عمق خاک سعودی را از سر گرفتند. با بررسی شواهد و مدارک تصویری، به نظر می رسد موشک های جدید دارای سرعت بالاتری بودند، لذا در هر درگیری سعودی ها مجبور شده اند موشک های بیشتری شلیک کنند. آخرین نمونه از این درگیری ها در هفته پیش بود که برای رهگیری یک موشک بالستیک بر فراز ریاض سعودی ها مجبور به شلیک ۵ تیر پاتریوت شدند.

درگیری موشک های پاتریوت سعودی با بالستیک یمنی بر فراز ریاض در هفته جاری

اما این شلیک های زیاد در سالهای اخیر، فشار زیادی به زرادخانه سعودی ها آورده و حالا اخبار جدید نشان از روند رو به اتمام ذخیره موشکی سعودی ها می دهد. روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» به نقل از مقام‌های آمریکایی و سعودی گزارش داده مهمات ریاض برای مقابله با حملات هفتگی هواپیماهای بدون سرنشین (پهپادی) و موشکی یمنی‌ها به خاک عربستان رو به پایان است و ریاض با فوریت در حال تقاضا از ایالات متحده و کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپایی برای تجهیز مجدد است.

به گفته مقامات آمریکایی و سعودی، طی چند ماه گذشته عربستان سعودی هر هفته توسط نیروهای یمنی، هدف بیش از  ۱۰ حمله موشکی بالستیک و پهپادی قرار گرفته و بنا بر اعلام مقام‌های مورد استناد این روزنامه آمریکایی، ارتش سعودی حملات زیادی را با سیستم موشکی پاتریوت زمین به هوای خود دفع کرده، اما زرادخانه موشک‌های رهگیر آن - موشک‌هایی که برای سرنگونی سلاح‌های هوابرد استفاده می‌شود - به طور خطرناکی کاهش یافته است.

طبق این گزارش، در همین حال، ارتش آمریکا بسیاری از تسلیحات این کشور را که از نیروهای ایالات متحده دفاع و امنیت عربستان سعودی را تامین می‌کرد و برای مقابله با چین از غرب آسیا خارج کرده بود، مجدداً مستقر کرده است. لذا در حالی که به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی آماده تایید رسمی درخواست سعودی هستند، وضعیت کنونی مقامات ریاض را نگران کرده که بدون ذخیره کافی موشک‌های رهگیر پاتریوت، حملات مداوم می‌تواند منجر به آبروریزی و آسیب بیشتر به زیرساخت‌های مهم نفتی این کشور شود.  

اگر به این گزارش منتشر شده توسط رسانه آمریکایی استناد کنیم باید بگوییم این بدین معناست که از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ میلادی یعنی در حدود ۶ سال، عربستان حجم زیادی از ۲۸۰۰ تیر موشک تحویل گرفته را مصرف کرده که این مسئله نشان از فشار گسترده به دفاع هوایی سعودی و منتشر نشدن بخش زیادی از حملات به عربستان است. در حقیقت خبر اخیر این رسانه آمریکایی برای اولین بار نشانی از حجم واقعی فشار وارد به ارتش عربستان در جنگ یمن را نشان می دهد، مسئله ای که شاید تا به امروز هرگز به این روشنی مشخص نشده بود و گرفتاری متجاوزان را در این باتلاق نشان می دهد.

نکته مهم اینجاست که در سالهای اخیر، مسئله خالی کردن ذخیره موشکی عربستان سعودی به عنوان یک استراتژی دفاعی از طرف برخی کارشناسان غربی مورد اشاره قرار گرفته بود و با توجه به بحث های مالی و مقایسه ارزش موشک های پدافندی در مقابل موشک ها و پهپادهای مهاجم، مشخص است که یمنی ها چقدر هوشمندانه، هم به جبران حملات پرداخته و هم ضرر جدی روانی و مالی به متجاوز وارد کرده اند. با این وضعیت یا آمریکا بایستی به نجات متحد خود بیاید یا این که این مسئله تبدیل به فشار جدید به عربستان برای پایان دادن به افتضاح تجاوز به یمن خواهد بود.