چند راهکار برای کنترل دیابت

به گزارش حلقه وصل، دو ماده لپتین و آدیپونکتین که توسط بافت‌های احشایی داخلی ترشح می‌شوند، نقش مهمی در تنظیم عملکرد قلبی-عروقی، آبشار التهابی، تعادل سوخت و سازی و سبب‌شناسی دیابت داشته و به همین دلیل بسیار مورد توجه محققان هستند. در پژوهش‌ها نشان داده شده است افرادی که به‌طور خاص با بیماری سرخرگ کرونری شدید، چاقی شکمی و دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند، دچار کاهش غلظت آدیپونکتین و افزایش سطوح لپتین در گردش می‌شوند.

به گفته متخصصان، لپتین به‌عنوان ژن ضد گرسنگی و هورمون افزایش‌دهنده هزینه انرژی و در مقابل، آدیپونکتین هورمون تنظیم‌کننده متابولیسم گلوکز و اکسیداسیون چربی، درکل به‌عنوان تنظیم‌کننده‌های پایداری انرژی در بدن دارای اثرات متضادی بر التهاب تحت بالینی و مقاومت به انسولین هستند و نقش خاصی در بیماری دیابت بازی می‌کنند. برخی از تحقیقات پیشنهاد می‌کنند که بررسی نسبت لپتین به آدیپونکتین یا اصطلاحاً نسبت LAR می‌تواند ابزار مفیدی برای مطالعه سندرم متابولیکی و خطر طبقه‌بندی افراد باشد. ارزیابی این نسبت می‌تواند به‌عنوان یک نشانگر زیستی جدید و قوی برای اندازه‌گیری اثربخشی درمان‌های ضد دیابتی سودمند باشد.

در همین خصوص، محققان کشورمان از دانشگاه تبریز و دانشگاه علوم پزشکی این شهر، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن سعی شده نسبت لپتین به آدیپونکتین (LAR) در مردان مبتلابه دیابت نوع دو با استفاده از ترکیب کافئین و تمرین هوازی متعادل گردیده و از این طریق بر کاهش عوارض دیابت اثرگذار باشد.

این تحقیق با مشارکت ۳۲ مرد مبتلابه دیابت نوع دو انجام شده است. این افراد به‌مدت دو ماه در یک دوره تمرینات هوازی شامل ۳ جلسه در هفته راه‌رفتن نوارگردان به میزان ۱.۵ ساعت در هر جلسه شرکت کرده و همچنین به مصرف منظم مکمل کافئین پرداختند.

نتایج این تحقیق نشان داد که تجویز دوماهه مکمل کافئین و تمرین هوازی به‌ضرورت مجزا یا همراه با یکدیگر، می‌تواند تأثیر مناسبی بر بهبود نسبی شاخص‌های لپتین و آدیپونکتین و همچنین نسبت آن‌ها در افراد دیابتی داشته باشد. بر اساس این نتایج، استفاده هم‌زمان از دو روش بالا تأثیرات بهتری را خواهد داشت.

دراین‌باره، بهرام جمالی قراخانلو، محقق گروه علوم پایه دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دو همکار دیگرش اظهار داشته‌اند: «تجویز دو ماه مکمل کافئین به‌تنهایی و یا همراه با تمرینات هوازی توانست به ترتیب سبب کاهش و افزایش معنی‌دار در لپتین و آدیپونکتین شود».

به گفته آن‌ها، «البته آثار ترکیبی این دو روش به‌مراتب، مداخله مناسب‌تری در تغییر شاخص‌های مورد مطالعه بود. همچنین، نسبت LAR به‌طور مطلوبی در همه گروه‌های مورد مطالعه به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود که نشانگر تأثیر مناسب روش‌های فوق در کاهش تبعات دیابت است».

با توجه به یافته‌های مطالعه انجام‌شده می‌توان نتیجه گرفت که مصرف توأمان کافئین در کنار فعالیت هوازی، ترکیب مناسبی در جهت تعدیل نسبت لپتین به آدیپونکتین سرمی خون است.

جمالی قراخانلو و همکارانش با توجه به نتایج حاصل از پژوهش خود معتقدند: «با در نظر گرفتن جوانب احتیاط می‌توان به افراد مبتلابه دیابت نوع دو پیشنهاد کرد که به‌منظور تعدیل در برخی شاخص‌های افزایش‌یافته هورمونی و گلایسمیک مرتبط با بیماری فوق، از انجام فعالیت‌های هوازی در ترکیب با مکمل دهی کافئین استفاده نمایند».

این یافته‌ها در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در «مجله دیابت و متابولیسم ایران» منتشر شده‌اند. این نشریه وابسته به پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران بوده و با همکاری انجمن غدد درون‌ریز به چاپ می‌رسد.