به گزارش حلقه وصل، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص توافق نظامی جدید آمریکا، انگلیس با استرالیا که طبق آن استرالیا قرار است فناوری زیردریایی اتمی از ایالات متحده دریافت کند را از نظر بازرسی موضوعی «بسیار پیچیده» توصیف کرد اما مدعی شد قابل مدیریت است.
قرارداد زیردریایی بخشی از یک توافقنامه نظامی سه‌جانبه است که ماه گذشته توسط واشنگتن، لندن و کانبرا اعلام شد و خشم پاریس را در پی داشت زیرا استرالیا اعلام کرد که سفارش فعلی زیردریایی‌های فرانسوی با سوخت دیزل را لغو می‌کند.
به گزارش رویترز، همچنین برای اولین بار است که یکی از طرف‌های پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) به غیر از پنج کشور دارای سلاح اتمی که توسط این پیمان به رسمیت شناخته شده‌اند شامل ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس، زیر دریایی‌های اتمی دریافت می‌کند. هند که ان‌پی‌تی را امضا نکرده نیز دارای زیردریایی‌های اتمی است.
گروسی که آژانس او بر اجرای ان‌پی‌تی نظارت می‌کند، به برنامه «هارد تاک» بی‌بی‌سی که امروز سه‌شنبه پخش شد، گفت: این از نظر فنی مسئله‌ای بسیار دشوار است و برای اولین بار است که کشوری که سلاح اتمی ندارد، دارای زیردریایی اتمی می‌شود.
مدیرکل آژانس گفت که یکی از امضاکنندگان این پیمان می‌تواند مواد هسته‌ای را از نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی که به عنوان پادمان‌ها نیز شناخته می‌شود، در حالی که این مواد به زیردریایی سوخت‌رسانی می‌کند، مستثنی کند؛ که یک استثناء نادر در نظارت مداوم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تمام مواد هسته‌ای با هدف اطمینان از آن است که از این مواد برای ساخت بمب اتم استفاده نمی‌شود.
وی گفت: «به عبارت دیگر، یک کشور ... مدتی مواد را از (دسترس) بازرسان دور می‌کند و ما در مورد اورانیوم بسیار غنی شده صحبت می‌کنیم. این بدان معناست که ما با استرالیا، با ایالات متحده و انگلستان باید وارد یک مذاکره فنی بسیار پیچیده شویم تا مطمئن شویم که در نتیجه این امر هیچگونه تضعیف رژیم منع اشاعه هسته‌ای رخ نمی‌دهد.» گروسی اشاره نکرد که این مذاکرات چقدر طول خواهد کشید.
پیش‌تر «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مسقر در وین، در توییتی توافق زیردریایی اخیر آمریکا و انگلیس با استرالیا را پرمخاطره توصیف کرد.
این دیپلمات روس در توییتی نوشت: احتمالاً آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راه‌حلی پیدا خواهد کرد. اما در هر صورت رویکرد ابتکاری «اوکوس» (توافق امنیتی اخیر آمریکا، انگلیس و استرالیا) در ارتباط با زیردریایی‌ها بسیار پرمخاطره است. این امر باعث افزایش تنش در منطقه می‌شود و شماری از کشورها را تشویق می‌کند تا به دنبال زیردریایی‌های اتمی باشند. فکر نمی‌کنم که برنامه‌های این توافق به خوبی بررسی شده باشد.
سران کشورهای آمریکا، انگلیس و استرالیا اخیرا توافقنامه‌ای برای همکاری در حوزه‌های دیپلماتیک، امنیتی و نظامی در سراسر منطقه هند و اقیانوس آرام را امضا و اعلام کردند برنامه زیردریایی‌های اتمی استرالیا اولین پروژه بزرگ این توافق خواهد بود و در پی آن، کانبرا اعلام کرد که توافق ۹۰ میلیارد دلاری زیردریایی با پاریس را فسخ خواهد کرد.
«نیکلای پاتروشف» رئیس شورای امنیت روسیه در واکنش، هشدار داد توافق نظامی اخیر غرب علاوه بر چین، اقدامی خصمانه علیه روسیه است. به گفته رئیس شورای امنیت روسیه، توافق این سه کشور در نهایت باعث ایجاد یک بلوک نظامی جدید با هدف مهار و مقابله با روسیه و چین خواهد شد.
از نظر این مقام روس، در نتیجه این توافق، آمریکا و انگلیس دانش توسعه و بکارگیری زیردریایی‌های اتمی را در اختیار استرالیا قرار می‌دهند و این موضوع، «تهدیدی برای کل ساختار امنیتی آسیا» است.
پیش از این مقام‌های ارشد دولت چین هم بارها درباره توافق آمریکا و انگلیس با استرالیا برای ساختن زیردریایی اتمی هشدار داده و آن را عاملی در جهت «اشاعه سلاح اتمی» در منطقه خوانده‌اند.
علاوه بر چین، برخی کشورهای آسیایی منطقه از قبیل اندونزی و مالزی هر درباره اثرات منفی این توافق نظامی بر امنیت این منطقه هشدار دادند.
یکی دیگر از جنبه‌های خبرساز توافق سه جانبه واشنگتن، لندن و کانبرا واکنش‌های تند پاریس به این توافق بوده است.
دولت فرانسه به دلیل لغو قرارداد پرسود سال ۲۰۱۶ استرالیا با یک شرکت فرانسوی برای ساخت ۱۲ زیردریایی غیر اتمی، از کانبرا و واشنگتن به شدت شاکی شده و این اقدام را «خنجر زدن از پشت» خوانده است.