شیوه‌های کلاهبرداری های مجازی را بیشتر بشناسید

به گزارش حلقه وصل، هر ازچندگاهی بسته به شرایط، وقوع رویدادی خاص یا حتی مناسبتی تقویمی، گروهی از سودجویان هستند که با سواستفاده از وضعیت پیش آمده به دنبال اخاذی و کلاهبرداری از مردم باشند. کلاهبردارانی که فضای مجازی بستر مناسب‌تری را برای اقدامات مجرمانه آنان فراهم کرده است.

این دسته از کلاهبرداران یک روز با سواستفاده از نگرانی مردم پیرامون شیوع کرونا، آگهی فروش واکسن یا برخی از داروهای کمیاب مقابله با این ویروس را منتشر می‌کنند و روزی دیگر به دنبال سواستفاده از عواطف و احساسات مردم پیرامون حادثه‌ای نظیر سیل و زلزله در کشور، درگاه‌های جعلی دریافت کمک‌های نقدی را ایجاد می‌کنند.

این دسته از سودجویان حتی به کنکور سراسری، بسته معیشتی، وام کم بهره، پیش فروش خودرو، مسکن ارزان قیمت، آموزش آنلاین، حراج آخر فصل، تورهای مسافرتی، محدودیت های ترافیکی کرونا و ... هم رحم نکرده‌اند و هربار با شیوه‌ها و روش‌های اغوا کننده و فریبنده به دنبال خالی کردن حساب بانکی مردم یا سواستفاده از اطلاعات هویتی آنان دارند.

اما با وجود تکثر بهانه‌ها برای کلاهبرداری، شیوه تمامی این اقدامات در اصل یکسان است وافراد سودجو چند روش ثابت برای اقدامات مجرمانه خود دارند. نخستین روش ایجاد درگاه‌های جعلی بانکی یا همان فیشینگ است. این افراد با تبلیغات فریبنده نظیر فروش ارزان یا خارج از نوبت کالا یا خدماتی مخاطب را به صفحه جعلی هدایت کرده و پس از آن از او می‌خواهند تا مبلغ اندکی را برای ثبت نام اولیه واریز کند.

طبیعتا در این شرایط مخاطب نیز با تصور اینکه پنج یا ۱۰ هزار تومان مبلغ ناچیزی است، اقدام به پرداخت این مبلغ می‌کند، اما غافل از آنکه اطلاعات حسابش به وسیله این سایت های جعلی به سرقت رفته و مجرمان اقدام به خالی کردن آن می‌کنند. این شیوه گرچه با ایجاد رمز دوم پویا کاهش پیدا کرده اما همچنان قربانیانی دارد.

شیوه دیگر سودجویان، دریافت اصل مبلغ است، به عنوان مثال با آگهی فروش واکسن کرونا و ... مخاطب را به صفحات خود هدایت کرده و در ادامه از طریق اعلام شماره کارت یا از طریق درگاه بانکی، مبالغی را به عنوان بهای کالا از کاربران اخذ می‌کنند، اما در ادامه یا از دسترس خارج شده یا اجناس تقلبی و فاسد را به کاربران می‌فروشند، موضوعی که در مواردی مانند واکسن کرونا، داروهای کمیاب و ... می‌تواند سلامت خریدار را نیز به خطر بیاندازد.

شیوه دیگر اما سواستفاده از اطلاعات هویتی کاربران است. در این روش سودجویان به اطلاعاتی هویتی نظیر، عکس، شماره ملی، آدرس محل سکونت و ... افراد دسترسی پیدا کرده و می‌توانند از آن برای مقاصد و اهداف سودجویانه بعدی خود سواستفاده کنند. حتی در مواردی افراد سودجو با کسب همین اطلاعات اقدام به هک حساب کاربران کرده یا از آنان اخاذی کرده‌اند.

و  این بار نیز کلاهبرداران فضای مجازی راهپیمایی اربعین را دستمایه کلاهبرداری خود قرار داده‌اند و در شرایطی که بارها اعلام شده که امکان سفر زمینی برای راهمپیایی اربعین به دلیل شرایط شیوع کرونا وجود ندارد، اما همچنان عده‌ای با سواستفاده از عشق و علاقه کاربران به سیدالشهدا و حضور در راهپیمایی اربعین سعی در اخاذی و کلاهبرداری از آنان دارند.

در همین راستا نیز، سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا به شهروندان هشدار داده و می‌گوید: « افراد سودجو در سایت ها، کانال ها و صفحات شخصی تبلیغات دروغین در مورد کاروان های دو یا سه هزار نفره اربعین منتشر کرده و حتی برخی از آنان اعلام کرده‌اند که می‌توانند مجوز واکسن را هم دریاقت کنند.»

او ادامه می‌دهد: «متاسفانه برخی از این افراد پا را فراتر هم گذاشته و سایت فروش بلیط هم ایجاد کرده‌اند. در حالی که تمامی این موارد کلاهبرداری است و منجر به خالی شدن حساب شهروندان شده و امکان سفر اربعین برایشان فراهم نخواهد شد.»

پاشایی با تاکید بر اینکه پلیس فتا این موارد را رصد می‌کند، می‌گوید:«حتی تا کنون چندین نفر از افراد سودجو نیز شناسایی و تعدادی از آنان دستگیر شده‌اند. اما لازم است شهروندان نیز هوشیار بوده و فریب چنین تبلیغاتی را نخورند چرا که در نهایت تبدیل به مالباخته شده و باید برای بازگرداندن وجوه خود درگیر شکایت و پیگیری قضایی شوند.»

معاون پلیس فتای ناجا در عین حال از مردم خواست که در صورت مواجهه با چنین مواردی حتما موضوع را به پلیس اطلاع دهند.

اما راه مقابله با چنین سودجویانی چیست و چطور می‌توان با اقدامات آنان مقابله کرد. محمد سیدی، کارشناس امنیت سایبری، دراین باره می‌گوید:« بخشی از مشکلات امنیت در فضای مجازی به آموزش‌هایی باز می‌گردد که به جامعه داده نمی‌شود و بخش دیگری از آن به نبود زیرساخت‌های مناسب و در دسترس نبودن ابزارهای کمکی حفظ امنیت در فضای مجازی مرتبط است.»

او ادامه می‌دهد: «برای مقابله با چنین مواردی لازم است کاربران توجه داشته باشند که هر موضوعی را از منابع اصلی و موثق پیگیری کنند. مثلا وقتی رسما اعلام می‌شود که امکان سفر در فلان تاریخ وجود ندارد، اما یک کانال نامعلوم در فضای مجازی برای سفر در همان تاریخ تبلبغی را منتشر می‌کند، لازم است که  کاربر این سوال را در ذهن خود مطرح کند که چطور چندین نهاد و  دستگاه رسمی چیزی را اعلام کرده‌اند که یک کانال غیررسمی بر خلاف آن را ادعا کرده است. خب معلوم است که چنین مواردی سودجویانه است.»

این کارشناس امنیت سایبری با بیان اینکه لازم است شهروندان هوشمندانه با چنین تبلیغاتی مواجه شوند، می‌گوید:« به طورکلی یک اصل وجود دارد و اینکه وقتی چیزی ممنوع شده یا روشی معین برای آن دسترسی به آن اعلام شده، اعلام هر نوع تبلیغی که بخواهد برخلاف این ممنوعیت یا روش اعلام شده باشد بیش از آنکه به واقعیت نزدیک باشد، کلاهبردارانه و سودجویانه است و نباید به آن اعتماد کرد، اما با این وجود اگر برخی از کاربران باز هم نسبت به آن حساسیت دارند، لازم است صحت آن را در اخبار و رسانه‌های رسمی کشور جستجو کنند.»

سیدی می‌افزاید:« همچنین در مواردی که درخواست پرداخت آنلاین از کاربران شده یا اطلاعات خصوصی و هویتی آنان درخواست می‌شود باید حساسیت بیشتری هم به خرج داده شود تا وعده‌ها و تبلیغات فریبنده موجب خالی شدن حساب کاربران یا سواستفاده از آنان نشود.»

بدون شک تبلیغ برای سفر اربعین، واکسن کرونا و نظایر آن، آخرین شیوه کلاهبرداران در فضای مجازی نخواهد بود و همچنان این افراد در مناسبت‌ها و وقایع مختلف با تبلیغات فریبنده و سواستفاده از جو موجود به دنبال کلاهبرداری یا سواستفاده از شهروندان خواهند بود، اما آنچه که پیداست این است که افزایش آگاهی و سواد فضای مجازی کاربران نقش موثری در کاهش این موارد و ناکامی سودجویان خواهد داشت.