به گزارش حلقه وصل، از ابتدای پاندمی کرونا بیماران زمینه‌ای همواره به عنوان گروه‌های هدفی که در معرض این ویروس ناشناخته قرار داشتند، معرفی می‌شدند. این میان مبتلایان به دیابت نوع یک و نوع ۲ با مشکلات متعددی که داشتند در صورت مبتلا شدن به کرونا کارشان زودتر از باقی بیماران به دستگاه ونتیلاتورو بخش مراقبت‌های ویژه کشیده می‌شد.
دکتر اسدالله رجب رئیس انجمن دیابت ایران با اشاره به این که قدرت سرایت ابتلا به نوع دلتای کرونا ۶۰ برابر بیش از دیگر ویروس های این خانواده است در پاسخ به سوال‌های رایج بیماران از آن‌ها و خانواده‌های شان خواست تدابیر ویژه‌ای برای گذار با سلامت از پیک کرونای دلتا به کار ببندند.
*** گفته می شود که بیشتر تخت‌های بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان ها در اختیار بیماران مبتلا به دیابت قرار گرفته است. این را تایید می‌کنید؟
بله، از ابتدای شیوع این ویروس خیلی زود کادر درمان و همچنین جامعه جهانی به این نتیجه رسیدند که بیماران زمینه‌ای از جمله مبتلایان به دیابت، مبتلایان به بیماری‌های تنفسی و قلبی و عروقی و همچنین افرادی که دارای فشار خون بالا هستند زودتر از بقیه افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند. متاسفانه بنا بر شدت این بیماری درمان نیز در این گروه بسیار سخت تر و طولانی‌تر پیش می‌رود.
***با پاندمی شدن سویه کرونای دلتا درگیر شدن بیماران مبتلا به دیابت تشدید شده است. این ویروس چه ویژگی‌هایی دارد که این دسته از بیماران را به عنوان گروه هدف خود قرار می‌دهد؟
ویروس دلتا بسیار خطرناک تر از دیگر ویروس‌های کلاسیک کرونا عمل می‌کند. طبق گفته متخصصان قدرت سرایت این ویروس ۶۰ برابر بیشتر از گونه‌های دیگر کروناست. بنا بر این واضح است که در چنین شرایطی که ماندگاری و چرخش ویروس در جامعه بیشتر می‌شود مبتلایان به دیابت نیز به عنوان افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند بیش از سایرین درگیر این ویروس شوند.
***آیا قرنطینه شدن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌تواند مبتلایان به دیابت را در مقابل این ویروس بیمه کند؟
اگر بخواهیم صداقت به خرج بدهیم این موارد در مورد بیماران مبتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع ۲ به تنهایی کارساز نیست. ما از عموم مردم به طور دائم می‌خواهیم به مسافرت نروند، از ماسک استفاده کنند، در اماکن مسقف که دارای تهویه مناسب نیستند توقف طولانی نداشته باشند و از بودن در اجتماعات پرهیز کنند. اما توجه داشته باشید که بیمار زمینه‌ای در حالت مبتلا نبودن هم نیمه راه درگیر شدن را رفته است. یعنی ویروس در بدن او مستعدتر است و به دلایل متعددی قوی‌تر عمل می‌کند. پس تنها این موارد نمی‌تواند تضمین کننده مبتلا نشدن به کرونا و به ویژه نوع دلتای آن باشد.
***به کار بستن چه راهکارهایی می‌تواند مبتلایان به دیابت را از درگیر شدن به ویروس کرونا مصون کند؟
ببیند ما برای مدیریت این بیماری تنها روی خود بیمار نمی توانیم حساب کنیم. به ویژه اگر این بیمار کودکی باشد که به طور مادرزادی درگیر این بیماری شده باشد و یا سالمندانی که به سادگی نمی توانند مدیریتی بر کارهای روزمره خود داشته باشند. به طور کلی رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی برای این افراد و خانواده های شان ضروری است اما در کنار به کار بستن این موارد عوامل دیگری نیز مهم هستند. قرنطینه باعث کم‌تحرکی افراد مبتلا به دیابت شده است. مدت هاست که باشگاه‌های ورزشی تعطیل هستند. سالمندان برای ورزش‌های گروهی ساده مثل نرمش کردن و پیاده‌روی نمی‌توانند به بوستان ها مراجعه‌کنند. تمامی این فعالیت‌ها تعطیل شده است. از طرفی هم کم تحرکی برای تمام افراد یک خطر جدی و برای فرد مبتلا به دیابت سم است. یک نکته‌ای کم تحرکی را در فرهنگ ما تشدید می‌کند. وقتی افراد خانواده در محیطی در کنار هم هستند دائما می‌خواهند از دیگران پذیرایی کنند. در مواقع پرخوری و مصرف تنقلات و غذاهای مضر نیز افزایش پیدا می‌کند. رعایت تغذیه سالم، مفید و به قاعده طبق رژیم غذایی که به بیمار داده می‌شود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
***در صورت ابتلا به کرونا با توجه به زمینه‌ای بودن بیماران مبتلا به دیابت چه علائمی زودتر بروز پیدا می‌کند؟
معمولا در بروز اولین نشانه‌های بیماری شاهد تنفس سنگین در این بیماران هستیم. چاقی در بیماران دیابت نوع ۲ باعث ایجاد عوارضی مانند فشار خون و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. همه این موارد می‌تواند تنفس را با نارسایی‌هایی همراه کند. ویروس کرونا و به ویژه نوع دلتای آن سیستم تنفسی را به سرعت درگیر خود می‌کند. تشدید همین وضعیت است که کار بیشتر بیماران دیابت به ویژه دیابتی های نوع ۲ را به دستگاه اکسیژن می‌کشاند.
***آیا مبتلایان به دیابت در صورت درگیر شدن به ویروس کرونا می‌توانند در خانه دوره درمان را سپری کنند؟
خود درمانی برای این بیماران خیلی خطرناک است. همان‌طور که گفتیم نخستین نشانه‌ها با تب و تنفس سنگین در این بیماران همراه هستند. توجه داشته باشید که در ایران بیشتر مبتلایان به دیابت دارای قند بد کنترل هستند و همین کار درمان را سخت‌تر می‌کند. در واقع خود درمانی ریسک بسیار بالایی در این بیماران دارد. این افراد حتما در صورت بروز اولین علائم باید به پزشک مراجعه کنند. خود درمانی برای این بیماران ممنوع است. پزشک باید ویزیت دقیقی انجام دهد و در صورت لزوم برای مدتی در بیمارستان مجهز بستری شوند.
***در کنار نایاب شدن برخی از داروهای کاهش دهنده علائم کرونا شاهد کمبود انسولین قلمی نیز بودیم. بروز چنین اتفاق هایی می‌تواند در شدت گرفتن مبتلا شدن این بیماران به ویروس کرونا موثر باشد؟
انسولین به عنوان داروی درمان کننده بیماری تجویز نمی‌شود. در واقع تمام این روش‌ها راهکارهایی برای کنترل هستند. پس مدیریت در این بیماری حرف اول و آخر را می‌زند. اگر انسولین هم در دسترس باشد اما بیمار تغذیه‌اش را کنترل نکند ممکن است دچار وضعیت وخیمی شود. خیلی صریح باید به این نکته اشاره کنم که اکنون با بروز نوع دلتا و قدرت سرایت بیشتر آن بیماران مبتلا به دیابت بیش از دیگران در معرض این بیماری هستند پس باید نسبت به گذشته مدیریت دقیق‌تری در سبک زندگی خود داشته باشند.کنترل تغذیه، تقویت سیستم ایمنی، تحرک مناسب ولو در منزل، رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی و پرهیز از دید و بازدید برای این بیماران ضروری است. همان‌طور که گفته شد این بیماران به تنهایی قادر به این مدیریت نیستند و در این زمنیه خانواده و اطرافیان باید با آن‌ها هماهنگ باشند.
***دریافت واکسن تا چه اندازه در پیشگیری از مرگ و میر در این بیماران موثر بوده است؟
خوشبختانه واکسن‌ها به میزان بسیار بالایی اثر بخش بوده‌اند. در کل دنیا چیزی حدود ۴۰۰ میلیون نفر درگیر بیماری دیابت هستند. در همه کشورها این گروه از بیماران زمینه‌ای بدون نوبت واکسینه شده‌اند. در ایران تعداد بالایی از سالمندان ما مبتلا به این بیماری هستند و طبق آمارها با انجام واکسیناسیون در این گروه‌های سنی اکنون میزان مرگ و میر در این افراد به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است. پس این توصیه را به این بیماران داریم که هراسی از واکسن نداشته باشند چرا که این مدل از پیشگیری برای آن ها بسیار ضروری‌تر از دیگران است.
***سیاست‌گذاران نظام سلامت با چه راهکارهایی می‌توانند میزان ابتلا به کرونا در بیماران مبتلا به دیابت را کاهش دهند؟
نخستین راهکار و مهم‌ترین آن واکسیناسیون است. این باید به دقت بررسی شود. همه افرادی که مبتلا به این بیماری خطرناک زمینه‌ای هستند باید بدون نوبت واکسن دریافت کنند. در گام بعدی ما نیاز مبرمی به تحول‌آفرینی در نظام نسخه نویسی برای این نوع بیماران داریم. در کشورهای پیشرفته پزشکان در هر نوبت ویزیت برای ۳ ماه این بیماران نسخه می‌نویسند. این در حالی است که در کشورمان داروهای هر نوبت ویزیت کفاف یک ماه این بیماران را هم نمی‌دهد. اکنون که در شرایط پاندمی این ویروس خطرناک با قدرت سرایت بسیار بالاتری هستیم این موضوع خیلی سریع باید مورد توجه قرار بگیرد. همان‌طور که می‌دانید همه افراد در این شرایط باید کمتر از گذشته از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند و مدت زمان کمتری در اجتماعات باشند. اکنون درمانگاه‌ها، کلینیک‌ها و مراکز درمانی و به ویژه داروخانه‌ها در هر ساعت از شبانه‌روز درگیر ازدحام بیماران مبتلا به کرونا و خانواده‌های آن ها هستند. بنابراین در چنین شرایطی خروج بیمار دیابتی از خانه و رفتن به این مراکز به شدت خطرناک خواهد بود. این بیماران سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و به دلیل اضافه وزن و بیماری‌های قلبی و عروقی مستعد ابتلا به ویروس هستند. بنابراین در این وضعیت ضروری است که نسخه‌ای برای بیماران تنظیم شود که بیمار برای تامین دارو در بازه‌های زمانی کوتاه مجبور به مراجعه به داروخانه‌ها و درمانگاه‌ها نباشد. برای اجرای این امر نیز نیازمندان همراهی سیاست‌گذاران نظام سلامت هستیم تا در این قانون نسخه‌نویسی با توجه به این شرایط بحرانی تحول نوینی ایجاد کنند تا مانع از درگیری این بیماران به ویروس کرونا شوند.