به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، مسئله دفاع در برابر حملات بدون سرنشین خصوصا نمونه های با طراحی پنهانکار یا موارد حملات دسته جمعی، بدل به یکی از چالش های بزرگ برای اکثر نیروهای نظامی و دولت های جهان در سالهای اخیر شده و در مقابل، از توسعه سیستم های جنگ الکترونیکی تا استفاده از شات گان ها و بحث به کارگیری حتی پرنده شکاری مثل عقاب، توسعه توپ های ضد هوایی با مهمات ویژه و استفاده از فناوری تسلیحات انرژی مستقیم مثل لیزر و هواپیماهای جنگنده همه از جمله گزینه هایی است که در سالهای اخیر در کشورهای مختلف برای مقابله با تهدید پرنده های بدون سرنشین استفاده می شود.
یکی از سناریوهایی که باعث نگرانی بسیاری از فرماندهان نظامی در دنیا امروز شده، حمله پرنده های بدون سرنشین به پایگاه های هوایی خصوصا در مناطق نزدیک به میدان نبرد و حمله به هواپیماهای موجود روی زمین است. در بسیاری از موارد هواپیماهای رزمی، ترابری یا پشتیبانی در آشیانه های مستحکم قرار نداشته و در بسیاری از اوقات یک پوشش موقت از صفحات فلزی کم قطر یا حتی آشیانه های پیش ساخته بر پایه ترکیبات پارچه ای یا پلاستیکی برای حفظ انها استفاده شده یا اینکه این پرنده های گران قیمت و راهبردی صرفا در نزدیکی باند پروازی و بدون هیچ پوششی پارک شده اند.
بمب افکن بی ۵۲ آمریکایی در پایگاه هوایی در قطر
سوخت رسان های KC-۱۳۵ آمریکایی در قطر
در این شرایط حتی نیازی به انهدام کامل یک هواپیمای سرنشین دار نیست و صرفا ایجاد آسیب و غیر عملیاتی کردن آن می تواند نقش مهمی در کاهش توان رزمی طرف مقابل داشته باشد. قبل از این که به ماجرای جدید و برآورد بالای تهدید در این خصوص توسط آمریکا بپردازیم بد نیست اشاره ای کوتاه داشته باشیم که اصولا چرا به طور خاص، اخیرا ارتش آمریکا نگران این بحث شده است؟
به چالش کشیدن سلطه هوایی آمریکا توسط پهپادهای ایرانی
از زمان جنگ کره به این سو، نیروهای مسلح آمریکا همیشه عادت داشته اند در شرایطی مبارزه کنند که برتری کامل هوایی به آنها تعلق داشته باشد. این مسئله از همان دوران جنگ کره تا به امروز تقریبا یک حقیقت بوده اما به نظر می رسد بنا به اعتراف خود آمریکایی این مسئله در حال تغییر است. در اوایل اردیبهشت ماه بود که صحبت های ژنرال مکنزی فرمانده نیروهای تروریستی سنتکام به نکته ای بسیار سنگین و مهم در معادله جدید قدرت در منطقه غرب آسیا اشاره کرد.
ژنرال فرانک مکنزی - فرمانده نیروهای تروریستی سنتکام
"ژنرال فرانک مکنزی فرمانده ستاد مرکزی آمریکا در غرب آسیا (سنتکام)، در جلسه استماع کمیته خدمات نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا، صراحتا به از دست رفتن برتری هوایی ارتش آمریکا در برابر ایران اعتراف کرد. مکنزی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا آمریکا برتری هوایی خود را در خاورمیانه از دست داده، گفت: استفاده گسترده ایران از پهپادهای کوچک و متوسط برای عملیات های شناسایی و هجومی بدین معناست که برای اولین بار از زمان جنگ شبه جزیره کره [اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی] ما بدون برتری کامل هوایی، عملیات انجام می‌دهیم. "
تحویل تعداد قابل توجهی از پهپادهای ابابیل ۲ به نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۹۹
آمریکا دست به دامان استارتاپ ها برای مقابله با پهپادها
در سالهای اخیر حجم زیادی از سیستم های برخورد نرم و برخورد سخت برای مقابله با تهدید پرنده های بدون سرنشین نه فقط در آمریکا و بلکه در تمام دنیا توسعه پیدا کرده است. اما مسئله اینجاست که در بسیاری از موارد مهاجمین یک قدم از مدافعین جلوتر بوده و از طرف دیگر با روی کار آمدن بحث حملات موجی پرنده های بدون سرنشین و همچنین احتمال اخلال سیستم های دفاعی با سامانه های غیر نظامی در نزدیکی فرودگاه ها و پایگاه های نظامی، مشکلات دفاع در برابر این گونه تهدیدات هر روز سخت تر شود.
نکته قابل توجه در اینجاست که در چند سال اخیر چندین مورد از پرواز بی اجازه پرنده های بدون سرنشین ناشناس در نزدیکی پایگاه های مختلف نظامی آمریکا حتی در داخل خاک خود این کشور ثبت شده و حتی در چندین مورد در سال ۲۰۱۹ میلادی پروازهای موجی چندین فروند پرنده بدون سرنشین در نزدیکی چندین ناوشکن آمریکایی در سواحل جنوب کالیفرنیای آمریکا ثبت شده و تا به امروز نیز نیروی دریایی آمریکا هنوز از هویت مالک این پرنده و قصد اصلی آنها برای این پروازهای نزدیک اطلاع دقیقی ندارد.
هر کدام از این برخوردها می تواند به راحتی بدل به یک حمله کامل شده و بسته به قصد و نیت مهاجمین، میزان قدرت آتش آنها و سطح دفاعی مدافعین و غافلگیری آنها به راحتی به یک فاجعه نظامی بدل شده و حتی یک شناور بزرگ رزمی را نیز از کار انداخته و یا حتی غرق کند. یک مسئله مهم و قابل توجه در اینجا این است که دکترین دفاع هوایی نیروهای مسلح آمریکا سالهای زیادی بر پایه مقابله با دشمنی مجهز به هواپیماهای جنگی، بالگردها و در نهایت موشک های کروز بوده است. تهدید جدید می تواند تقریبا از هر نقطه ای و هر زاویه ای و توسط هر شخص با دسترسی داشتن به یک پهپاد ارزان قیمت حتی دست ساز می تواند به قولی از جایی که طرف مقابل حتی تصور آن را هم ندارد ضربه را وارد کند.
در سالهای اخیر هم به لطف شیطان های دست ساز خود آمریکا در منطقه غرب آسیا، حجم بسیار زیادی از آموزش ها و تجربیات عملی و تئوریک در بستر فضای مجازی در این حوزه وجود دارد که به نظر حالا گریبان باعث و بانی وضع امروز منطقه ما را نیز گرفته است. اگرچه نیروی زمینی ارتش آمریکا بحث توسعه سیستم دفاع هوایی کوتاه برد متحرک روی شاسی زره پوش های سری استرایکر را آغاز کرده ولی مشخصا سطح تهدید بسیار بالاتر از آن است که این زره پوش یا هم کلاس های آن بتوانند در فاز مقابله برآیند.
زره پوش استرایکر در مدل دفاع هوایی
حالا و با وجود همه سامانه های دفاعی توسعه یافته و شرکت های بزرگ دفاعی، نیروی هوایی آمریکا به صورت خاص تحت برنامه ای موسوم به AFWERX به دنبال ایده های خلاقانه و خارج از سیستم و پیشنهادات مرسوم غولهای بزرگ اسلحه سازی این کشور یعنی مراجعه به دانشگاه ها، استارت آپ ها و اصولا هر شخص یا سازمانی رفته که بتواند راه حلی را برای تامین امنیت پایگاه های هوایی این نیرو نه فقط خارج از آمریکا بلکه در داخل این کشور در برابر پرنده های بدون سرنشین ارائه کند. البته این درخواست در مرحله اولیه خود بوده و هنوز از وضعیت این طرح و پاسخ ها به آن خبری در دسترس نیست.
پرنده های بدون سرنشین به عنوان یک سلاح جدی و واقعی در میدان نبرد شاید به صورت جهانی و همه گیر سابقه ای حتی کمتر از دو دهه داشته باشند ولی در این زمان به لطف کمکهای بزرگ دانشگاه ها و استارتاپ ها به نیروهای مسلح کشورمان-که اکنون به تازگی ارتش آمریکا سراغ آنها رفته-، حالا ابرقدرت پرمدعای جهان هم تهدید را نه تنها به صورت ملموس و دقیق لمس کرده و علنا به زبان می آورد، بلکه به دنبال راه حل هایی غیر معمول و در جایی بیرون از کمپانی های اسلحه سازی مشهور برای رفع آن است.