به گزارش حلقه وصل، ۲۹ بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود که خبر ابتلای ۲ شهروند ایرانی به ویروس کویید-۱۹ از بیمارستان کامکار شهر قم مخابره و پای این کرونای منحوس به طور رسمی به کشور باز شد.
اکنون با گذشت ۴۲۷ روز از آغاز جولان کرونا در کشور، همه بخش‌های کشور در همه ابعاد سیاسی، اقتصاد، اجتماعی و فرهنگی تحت تاثیر شیوع گسترده ویروس کویید-۱۹ قرار گرفته‌اند. زدن ماسک به جزء جدایی‌ناپذیر زندگی مردم تبدیل شده و حتی هنرپیشه‌های سریال و فیلم نیز بدون استفاده از ماسک جلوی دوربین حاضر نمی‌شوند.
یکی از عرصه‌هایی که می‌توان تاثیر شیوع کرونا بر آن را با استفاده از آمار موجود به طور دقیق پایش کرد، حوزه تولید و توزیع برق است. به عبارت دیگر استناد به اطلاعات ارائه شده از سوی متولیان صنعت برق می‌تواند، تاثیر حضور کرونا را بر مشترکان مختلف برق را به وضوح نشان دهد.
در همین راستا، رضا اردکانیان با اشاره به تاثیر منفی شیوع گسترده ویروس کرونا بر صنعت برق گفت:« افزایش بار شبکه به نسبت سال بیشتر از حد نرمال بوده لذا بخشی از این افزایش ناشی از شیوع ویروس کرونا بود.»
با توجه به تاثیرگذاری همه‌جانبه ویروس کرونا بر صنعت برق ایران در این گزارش سعی می‌کنیم، سهم هریک از بخش‌های سبد مصرف برق کشور را در دوران پیش از شیوع ویروس کویید-۱۹ بررسی کرده و آثار این همه‌گیری را بر متقاضیان صنعت برق شناسایی کنیم.
در این بررسی مصرف ۴ ماهه انتهایی سال ۹۸ و سال ۹۹ مورد بررسی قرار گرفته است، و مصرف هر ماه به دلیل تاثیر مستقیم شرایط آب و هوایی بر مصرف مورد تحلیل قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه شیوع گسترده کرونا از ابتدای اسفندماه در ایران به طور رسمی اعلام شده و شرایط قرنطینه از اواسط این ماه آغاز شد لذا ماه‌های آذر تا بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ می‌تواند نماینده شرایط مصرف در دوران پیش از کرونا تلقی شده و از آذرماه تا اسفند ماه سال ۱۳۹۹ نیز به دلیل در نظر گرفتن شرایط قرنطینه حداکثری و رنگ‌بندی شهرها به شرایط کرونایی تعلق دارد.
*مصرف برق خانگی پس از کرونا نوسانی است
در گام ابتدایی این گزارش به بررسی سهم مصرف مشترکان خانگی در ۴ ماهه انتهایی سال ۱۳۹۸ و سال ۱۳۹۹ از کل برق فروخته شده توسط شرکت توانیر می‌پردازیم.
میزان افزایش و کاهش مصرف برق متقاضیان خانگی از در دو بازه زمانی مشابه سال ۱۳۹۸ و سال ۱۳۹۹ روند مشابهی را طی نمی‌کند، در شرایطی که در آذرماه سال ۱۳۹۹ نسبت به آذر سال ۱۳۹۸، رشد ۰.۴ درصدی را در سهم بخش خانگی از مصرف برق کشور شاهد هستیم، اما همین آمار در دی ماه دو سال پیاپی، کاهش ۰.۲ درصدی را مشخص می‌کند.
از طرفی میزان مصرف بخش خانگی در بهمن‌ماه ۱۳۹۹ نسبت به بهمن ماه سال ۱۳۹۸ با ثبت رشد ۲.۶ درصدی بیشترین افزایش را در بازه زمانی مورد بررسی به ثبت رسانده اما بلافاصله در اسفند ماه شاهد کاهش ۰.۴ درصدی این آمار بوده‌ایم.
در همین ارتباط محمد پور حمید، کارشناس انرژی در تحلیل مقایسه سهم بخش خانگی در ۴ ماه انتهایی سال ۱۳۹۸ و سال ۱۳۹۹ و بررسی تاثیر همه‌گیری کرونا افزود:« به طور کلی این تصور در کشور وجود دارد که اعمال محدودیت‌های کرونایی زمینه افزایش مصرف برق خانگی را مهیا می‌کند اما بر اساس آمار اعمال قرنطینه لزوما به معنای افزایش سهم برق خانگی در مصرف برق کشور نیست.»
این کارشناس انرژی ادامه داد:«بخش عمده‌ای از میزان مصرف بخش خانگی به حوزه وسایل برقی نظیر یخچال وابسته بوده که قرنطینه تاثیری در این روند ندارد، از طرفی با توجه به اینکه عمده استفاده از وسایل روشنایی در پیک شب است، لذا قرنطینه تاثیر ناچیزی بر آن می‌گذارد.»
*رشد تقاضای برق صنعتی بدون توجه به کرونا ادامه دارد
بخش دیگر مورد بررسی حوزه مشترکان برق صنعتی است. بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی در اکثر اقتصادهایی که درگیر این ویروس هستند، تقاضای برق حدود ۱۵ درصد کاهش یافته است.
این درحالی‌ست که سهم بخش صنعت از میزان فروش برق کشور در ۴ ماهه انتهایی سال ۱۳۹۸ و سال ۱۳۹۹ بلا استثنا افزایش پیدا کرده و در آذر، دی، بهمن و اسفند ماه سال ۱۳۹۹ نسبت سال قبل به ترتیب رشد، ۱.۶، ۳.۲، ۰.۱ و ۱.۶ درصد بیشتر شده است.
به عبارت دیگر شیوع گسترده ویروس کرونا تاثیری بر تقاضای برق حوزه صنعت در ایران نداشته و به طور متوسط شاهد افزایش تقاضای این بخش پس از همه‌گیری ویروس کرونا بوده‌ایم.
در همین ارتباط دلیل افزایش تقاضای مشترکان صنعتی پس از شیوع کرونا همچنان مشخص نیست اما رشد تولید ناشی از پارامترهای دیگر اقتصادی می‌تواند عامل کاهش تاثیر همه‌گیری کرونا و افزایش تقاضای انرژی تلقی شود.
*مشاهده نتیجه محدودیت کرونایی بر مصرف برق مشترکان تجاری
یکی از بخش‌هایی که بیشترین آسیب را از ناحیه شیوع گسترده ویروس کرونا به واسطه اعمال محدودیت‌ها تحمل کرده حوزه تجاری کشور است. موضوعی که در تقاضای برق مشترکان تجاری به وضوح مشخص است و در ۴ ماه انتهایی سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸، به طور مطلق شاهد کاهش تقاضای برق این حوزه بوده‌ایم.
میزان تقاضای برق بخش تجاری در آذر، دی، بهمن و اسفند سال ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ترتیب ۰.۵، ۰.۲، ۰.۵، ۰.۶ درصد کاهش را به ثبت رسانده است. این امر موید آن است که محدودیت‌هاب گسترده کرونایی زمینه کاهش فعالیت جدی در بخش تجاری را رقم زده است.
*کاهش تقاضای برق بخش عمومی به دلیل تعطیلی مدارس و مساجد
در تقاضای برق بخش عمومی نیز رفتار تقاضای مشترکان تجاری به صورت مشابه تکرار شده و در این بخش نیز شاهد کاهش تقاضا بوده‌ایم.
با توجه به اینکه بخش عمومی مشترکان صنعت برق ناشی از تقاضای مدارس، مساجد و ادارات دولتی است، لذا به نظر می‌رسد، اصلی‌ترین دلیل این کاهش مسئله اعمال محدودیت‌های گسترده و تعطیلی این بخش از فضای کشور است.
لازم به تاکید است، کاهش تقاضای تجاری با شدت محدودیت‌های اعمال شده رابطه مستقیم دارد. تاجایی که اعمال محدودیت شدید در آذرماه منجر به کاهش ۰.۸ درصدی تقاضای برق بخش عمومی کشور شد و تشدید این محدودیت‌ها تا بهمن‌ماه سال ۹۹، اختلاف سهم مصرف برق مشترکان عمومی در بهمن سال ۹۹ نسبت به سال قبل ۱.۲ درصد کاهش یافت.
*محدودیت‌های اعمالی برق توانیر ناشی از کاهش سوخت نیروگاه‌ها، عامل کاهش تقاضای بخش کشاورزی
در بخش کشاورزی نیز مشابه دو بخش تجاری و عمومی شاهد کاهش میزان سهم تقاضای برق مشترکان پس از شیوع گسترده ویروس کرونا به جز در اسفندماه بوده‌ایم.
در همین رابطه، سیما غفاری در بیان دلایل کاهش یهم تقاضای بخش کشاورزی پس از شیوع کرونا گفت:« عمده کاهش مذکور نه به دلیل شیوع کرونا بلکه ناشی از اعمال محدودیت توانیر بر مصرف کشاورزی به دلیل محدودیت سوخت زمستانه نیروگاهی بوده است.»
غفاری در بیان اینکه کرونا بر مصرف بخش کشاورزی موثر بوده اما این تاثیر چشمگیر تلقی نمی‌شود، گفت:« احتمالا در سال جاری به دلیل کم آبی شاهد فعالیت بیشتر چاه‌های آب و به دنبال آن افزایش مصرف برق کشاورزی باشیم و این افزایش از آمار اسفندماه نیز قابل مشاهده است.»
گفتنی است، بیشترین کاهش تقاضای بخش کشاورزی در بین ماه‌های انتهایی سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸، متعلق به دی ماه با کاهش ۱.۱ درصدی بوده که اوج محدودیت سوخت نیروگاهی و اعمال محدودیت مصرف برق کشاورزی به حساب می‌آید.
به طور کلی تاثیر شیوع گسترده ویروس کویید-۱۹ بر صنعت برق بیشتر از هر بخش دیگر بر بخش تجاری و عمومی تاثیر منفی داشته است. بررسی تقاضای برق مشترکان تجاری و عمومی از کاهش تقاضای مستمر به دلیل اعمال محدودیت‌های گسترده کرونایی خبر می‌دهد.
از طرفی تاثیر منفی شیوع کرونا بر مصرف سایر بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی محسوس تلقی نشده و تقاضای این بخش‌ها به طور جدی تحت تاثیر کویید-۱۹ قرار نگرفته‌اند.