راه‌حل مشکلات نهاده‌های دام و طیور

به گزارش حلقه وصل، شب گذشته جلسه هم اندیشی مرکز پژوهش های مجلس با نخبگان و مسئولان درباره مشکلات نهاده های دام کشور برگزار شد، در این نشست حاضران به وضعیت موجود نهاده ها و راهکارهایی برای آینده پرداختند.

عدم اختصاص ارز به موقع از سوی بانک مرکزی، مشکلات در توزیع نهاده، سرگردانی مسوولیت ها بین دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و صمت، توجه نکردن وزارت  جهاد کشاورزی به قانون افزایش تولید و کاهش وابستگی، وجود انحصار در واردات، رشد قیمت ۳۰ درصدی نهاده در بازارهای جهانی و نداشتن برنامه از عمده مشکلاتی بود که حاضران به آن اشاره کردند.

*راهکارهای مشکلات نهاده کشور

در این نشست،‌علیرضا زاکانی رئیس مرکز پژوهش های مجلس با جمع بندی صبحت ها به این راهکارها اشاره کرد: وزارت جهاد کشاورزی باید بر اساس قانون که در کالاهای اساسی سالانه تولید را ۱۰ درصد افزایش دهد به آن عمل کند، واردات محدود به  چند قلم کالا نباشد و نهاده های دیگری هم هست که چه در تولید و یا واردات می تواند جایگزین باشد، به جابجایی مسولیت ها بین دو وزارتخانه خاتمه داده شود و این ها به تولید و و اردات ضربه می زند، تسهیلاتی برای تخلیه محموله ها در نظر گرفته شود تا از ایجاد رسوب کالا جلوگیری شود، مشکلات توزیع نهاده ها در داخل برطرف شود، به شکل گیری بازار سیاه نهاده پایان داده شود، به عواقب حذف ارز ترجیحی توجه شود و اگر قرار است حذف شود برنامه ای برای جلوگیری از عواقب آن وجود داشته باشد به طوری که ۱۰ میلیارد دلار ارز ترجیحی در بودجه ۱۴۰۰ گذاشته شده که اگر حذف شود هر خانوار ایرانی ۲۲ میلیون تومان هزینه بیشتری تحمل می کند.

*۶۰۰ میلیون دلار ارز گرفتند نهاده وارد نکردند

در این نشست محمد جواد عسگری نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس به چند مشکل اشاره کرد که بیشتر به ضعف وزارت جهاد کشاورزی مربوط می شد نخست اینکه طرح های آبیاری سیستان و خوزستان به خوبی پیش نرفته که در این صورت می توانست ۸.۵ میلیون تن به تولید علوفه کشور اضافه کند، کشت فراسرزمینی را ایران نتوانسته پیش ببرد اما قطر در قطعات ۲۰ هزار هکتاری در استان دیاله عراق کشت و کار می کند، عربستان هم در قطعات ۱۰۰ هزار هکتار در کشورهای حاشیه خلیج فارس اقدام به کشت و کار می کند از نظر وی این روش ۷۰ سال است که توسط کشورهای اروپایی و آمریکایی دنبال می شود.

عسگری این را هم گفت که سال ۹۸ به میزان ۴۵۰ میلیون دلار و در سال ۹۹ به میزان ۱۴۵ میلیون دلار برای واردات نهاده ارز داده شده اما این نهاده ها به کشور وارد نشده است دولت باید درباره سرانجام این ارزها گزارش بدهد.

*سوء مدیریت در توزیع نهاده

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس به مشکلات توزیع نهاده در داخل هم اشاره کرد و آنرا سوء مدیریت تعبیر کرد و گفت: سامانه بازارگاه ۴ اشکال اساسی دارد نخست اینکه دخالت مدیریتی در این سامانه وجود دارد و همه چیز آنطور که ثبت اولیه شده پیش نمی رود دوم بخش خصوصی اطلاعات خرید را وارد نمی کند سوم تولید کنندگان خرد امکان ثبت سفارش ندارند و چهارم امکان نظارت کمیسیون های متولی نظیر کمیسیون کشاورزی مجلس وجود ندارد.

* دو نظر در باره حذف ارز ترجیحی

در این نشست تقریبا همه درباره حذف ارز ترجیحی نهاده های دامی اتفاق نظر داشتند اما مخالفان از عواقب آن نگران بودند. برخی مشکلات فعلی نهاده را از ارز ۴۲۰۰ تومانی می دانستند که باعث رانت و فساد شده است و باید حذف شود که در اینصورت احتمال دارد قیمت محصولی مانند مرغ از کیلویی ۴۰ هزار تومان هم فراتر برود اما در این صورت دولت باید یارانه را به بخش تولید کنندگان و مصرف کنندگان بدهد، البته برخی هم معتقد بودند که قیمت ها اتفاقا رقابتی می شود و افزایش نمی یابد.

*بانک مرکزی ۴ ماه نخست امسال ارزی اختصاص نداد

فعالان تولید دام و طیور اعلام کردند که بانک مرکزی در ۴ ماه اول امسال ارزی به واردات نهاده اختصاص نداد و این شکاف بزرگی را در تامین ایجاد کرد که بعدا هم این جبران نشد آنها تاکید کردند که اختصاص ارز و تامین نهاده به خاطر اینکه با موجود زنده طرف هستیم باید بدون توقف باشد.

آنها پیشنهاد دادند که بانک مرکزی به کالاهای رسوب شده در گمرک سریع تر ارز اختصاص دهد و ترخیص آنها را در اولویت قرار دهد که اکنون ۱.۲ میلیون تن ذرت، ۴۰۰ هزار تن سویا و ۱۷۰ هزار تن جو در گمرک مانده و ترخیص نمی شود.

همچنین گفته شد که از ظرفیت بخش خصوصی بیشتر استفاده شود اینها می توانند با اعتباری که سالها کسب کرده اند نهاده وارد کنند و دولت ارز آنها را بعدا بدهد اما دولت تمرکز خود را روی دو شرکت دولتی خود یعنی شرکت پشتیبانی امور دام و شرکت بازرگانی دولتی برای واردات قرار داده است.

* نهاده بازار آزاد از کجا می آید؟

در این نشست از شکل گیری بازار آزاد نهاده به عنوان مشکل اصلی نام برده شد در حالی که وزارت جهاد کشاورزی می گوید آنها به هیچ عنوان حق ندارند نهاده وارداتی خود را در بازار آزاد بفروشند، در این جلسه عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید کرد که طبق بررسی ها ۵۵ درصد نهاده وا رداتی در بازار آزاد عرضه می شود پیش از این نیز مرتضی رضایی معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی این رقم را ۶۵ درصد گفته بود.

در این نشست کسی اشاره نکرد که این بازار آزاد چگونه شکل می گیرد و حتی معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی که خود مدتی است به عنوان مسوول توزیع نهاده های دامی از طریق بازارگاه منصوب شده است نیز گفت من هم واقعا نمی دانم و باید تمام سیستم های نظارتی و اطلاعاتی در این باره بررسی کنند.

آنچه درباره آن همه حاضران اظهار بی‌اطلاعی کردند مربوط به نصف ۴.۵ تا ۶ میلیارد دلار واردات نهاده است. یعنی ۳ میلیارد دلار که در بازار آزاد عرضه می شود.  اگر فقط سر این  کلاف پیدا شود همه مشکلات حل خواهد شد.

همچنین تاکید شد که قیمت نهادها ی دامی حدود ۳۰ د رصد افزایش یافته و دولت باید به موقع وارد می کرد در ادامه هم باید تدبیر کند که قبل از پایان سال واردات خود را انجام دهد.

*با این دست فرمان انبارها خالی می ماند

در این نشست محمدرضا طلایی مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور که به عنوان بخش دولتی مسولیت واردات نهاده را برعهده دارد گفت: ۲ میلیون نهاده روی آب است که باید تا آخر این ماه آزاد شود، همچنین کشور در اسفند و فروردین جو و ندارد و دچار مشکل اساسی خواهد شد.

وی تاکید کرد مشکل اصلی نهاده از اردیبهشت، خرداد و تیر است و با این دست فرمان که می رویم این مشکلات حل نمی شود و باید انبارها را در اسفند ماه پر کنیم.

*سیاست غلط خرید تضمینی مشکل نهاده

نیمی از نیاز به نهاده جو وارداتی است و این انتقاد وارد است که امکان کشت این محصول تقریبا در همه مناطق آب و هوایی کشور وجود دارد. گیاهی است مقاوم به خشکی و شوری اما به دلیل سیاست های غلط دولت در تعیین نرخ خرید تضمینی کشاورزان به جای این محصول هندوانه و خربزه می کارند و می شویم دومین کشور بزرگ تولید کننده هندوانه جهان اما وارد کننده بزرگ نهاده.

*۹ هزار واحد مرغداری سهمیه می گیرند اما تولید ندارند

در ادامه احد آزادیخواه عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس نیز به مشکلات توزیع نهاده توسط بازارگاه اشاره کرد از جمله ۵۵ درصد نهاده ها در بازارگاه بارگذاری نمی شود، امکان فروش سهم نهاده دارد، ۹ هزار واحد تولید ندارند اما سهمیه میگیرند و کارخا نه های خوراک هم امکان فروش دارند،فرایند بازارگاه در دست دو وزارتخانه است و بخشی از نهاده ها هم در حوزه سرک از بین می رود.

وی چند پیشنهاد کرد اینکه اختیارات کلا به وزارت  جهاد برگردد و سهمیه بندی بر اساس پروتئین تحویلی از سوی مرغداران باشد یعنی به ازای مرغی که تحویل می دهند نهاده بگیرند سایر وزارتخانه ها مانند زیرمجموعه های وزارت اقتصاد و وزارت شهرسازی هم به این سامانه وصل شوند بخشی از مشکلات به خاطر گمرک و راهداری است، از ظرفیت اتحادیه ها استفاده شود و برای مشکلات انبارداری تعرفه پلکانی تعریف شود و بانک مرکزی هم ارز را به موقع بدهد.

*کلید مشکل نهاده کشور

در این نشست از هر چه گفته شد و برخی حرفهایی هم که بخش خصوصی می گفتند بیشتر منافع شخصی به منافع ملی ارجح بود و دو موضوع اصلی کاملا بی جواب ماند که به نظر می‌رسد کلید مشکلات نهاده کشور است.

نخست اینکه وزارت  جهاد چرا نمی تواند نهاده ای مانند جو را کافی تولید کند اما جایگاه دوم تولید هندوانه دنیا را دارد و دوم اینکه ۳ میلیارد دلار نهاده ای که در بازار آزاد به قیمت های تا ۵ برابر توزیع می شود از کجا می آید؟ چه کسانی قانون را دور می زنند؟ چگونه دور می زنند؟

در این نشست بیشتر وارد کنندگان نهاده حضور داشتند و از تولید کنندگان خبری نبود. حتی مسوولان بخش زراعت که متولی تولید نهاده هستند به رغم اینکه دعوت بودند اما حضور نداشتند، مرتضی رضایی معاون امور دام وزارت جهاد هم اجازه نداد صحبت هایش منتشر شود.