رسانه شعار جمعیت را تکرار نکند، کار اثرگذار انجام دهد/ چرا خانواده موفق را تک‌فرزند یا بی‌فرزند نشان می‌دهیم؟

حلقه وصل:

حجت الاسلام رسول ساکی درباره آسیب‌های وارده به عملکرد رسانه ملی در موضوع جمعیت اظهار کرد: در حوزه جمعیت تمرکز رسانه ملی روی برنامه‌های گفت‌و‌گومحور بوده است و در اکثر موارد موضوعات جمعیتی به‌طوری مطرح شده‌اند که برای مخاطب بیشتر بار منفی داشته است تا سازنده!

وی ادامه داد: اگر بخواهیم خانمی را که مدرک تحصیلی بالایی دارد و مثلاً کارخانه‌دار یا کارآفرین است، با خانمی که مادر است مقایسه کنیم، مهم است در ابتدا بنای مقایسه را مشخص کنیم؛ به این معنی که چطور می‌خواهیم یک خانم خانه‌دار و مادر را با خانمی رئیس کارخانه یا کارآفرین مقایسه کنیم؟! در واقع ما در جای اشتباهی ایستاده‌ایم! باید به خروجی کار این دو دقت کنیم، به این معنی که خروجی زحمات خانمی که کارخانه دارد چیست؟ و خروجی کار خانمی که مادر است و خانه‌‌دار است چیست؟

دبیر مجمع ملی فعالان جمعیت تصریح کرد: خانمی که کارآفرین است و مثلاً کارخانه‌ تولید کالایی دارد در نهایت همه زحمات و تلاش او ختم به تولید آن کالا می‌شود اما  خانمی که مادر است نتیجه نهایی کار او این است که خلیفةالله تولید می‌شود! و فرهیخته‌ها، دانشمندها و قاسم سلیمانی‌ها نتیجه آن هستند، پس می‌بینیم اصلاً نتیجه‌ زحمات این دو قابل مقایسه نیستند؛ حتی ممکن است به شما بگویند، این مقایسه ظلم در حق مادر است البته‌ با توجه به اینکه رسانه‌های ما مخصوصاً تلویزیون جایگاه مادر را به‌شدت تضعیف کرده‌اند ما مجبور به انجام چنین مقایسه‌ای هستیم.

این فعال جمعیتی خاطرنشان کرد: ناگفته نماند، اگر یک زن به تکامل خودش رسید و جایگاه مادری را کسب کرد، اگر شاغل هم بود فضلی به او اضافه می‌شود، داشتن مدرک تحصیلی نیز فضل دیگری به او اضافه می‌کند اما تکامل زن در داشتن شغل و مدرک نیست! اینها آدرس‌های غلطی است که رسانه‌ها ناخواسته، آن را به باور مردم تبدیل کرده‌اند و بخشی از جامعه زنان گمان می‌کنند اولویت اول زن مدرک تحصیلی و شغل است؛ موضوعات پیرامونی دیگری از این دست نیز وجود دارد که می‌توان به آنها توجه کرد.

وی افزود: به‌اندازه کافی بزرگان ما به موضوع جمعیت اشاره کردند و بیانات مربوطه ایشان چراغ راه ما خواهد بود، اما وظیفه کارشناسان و رسانه ملی این است که موضوع مذکور را به ثمر بنشانند نه اینکه لزوماً آنها را تکرار کنند! تکرار صِرف، باعث می‌شود جامعه جواب عکس به این موضوع بدهد؛ ما در برنامه تلویزیونی و سریال‌ها حتی نیاز نیست به‌طور مستقیم سریال‌های جمعیتی بسازیم، باید در سریال‌هایمان پیوست‌های مختلف جمعیتی را لحاظ کنیم.

دبیر مجمع ملی فعالان جمعیت متذکر شد: همین که خانواده موفق در سریال‌های ما خانواده‌های پرجمعیت باشند، یک نمونه از کارهای خوب است؛ این موضوع از لحاظ علمی و روانشناسی نیز اثبات شده است که خانواده‌های تک‌فرزند بیش از 20 آسیب به فرزندانشان وارد می‌شود؛ چطور می‌شود قشر فرهیخته و دانشمند را آدم‌هایی تک‌فرزند نشان می‌دهیم و به آسیب‌های روان‌شناختی همچون حسادت، عدم‌تعادل، آسیب در روابط اجتماعی و... توجه نمی‌کنیم!

وی گفت: با این توضیح، اگر ما به‌صورت ضمنی موضوعات پیرامونی درجه‌یک جمیعتی را که اثر مستقیم در جمعیت دارند، در سریال‌ها بگنجانیم، اثربخش خواهد بود؛ زیرا حقیقت زندگی این نیست که خانواده‌ها یک یا دو فرزند داشته باشند! خیلی از خانواده‌های پرجمعیتی که متولدین دهه 50 هستند، زندگی شاد و خوبی دارند، اما از دهه 60 به این طرف، تبلیغات جدی رسانه‌ها فرهنگ تک‌فرزندی را اشاعه داده است؛ برای مثال دیگر می‌توانیم به زندگی متولدین دهه 50 پرداخته و با تصویر کردن خانواده‌های پرجمعیت آنها باعث شویم که نسل امروز راحت‌تر با موضوع جمعیت ارتباط برقرار کند.

ساکی یادآور شد: اما در زمان حاضر ما به‌نوعی خانواده‌های پرجمعیت را از سریال‌ها و برنامه‌های نمایشی حذف کرده‌ایم و گفته‌ایم این خانواده‌ها وجود ندارند و حتی به خانواده‌های با تعداد فرزند متوسط نیز پرداخته نشده است!در اکثر سریال‌های ما، خانواده‌ها تک یا دو فرزند هستند، خواسته یا ناخواسته تلویزیون این باور را در ذهن مردم پرورش داده است که خانواده موفق بی‌فرزند یا تک‌فرزند است! این موضوع به‌طور غیرمستقیم به‌روی فرهنگ جامعه اثر گذاشته است.

دبیر مجمع ملی فعالان جمعیت خاطرنشان کرد: برای مثال می‌توانیم از سریال وضعیت سفید نام ببریم که در آن یک خانواده دهه 40 و 50 را معرفی می‌کرد که در زمان بمباران‌های تهران در یک باغ جمع شده بودند؛ شاید تهیه‌کننده و کارگردان این سریال به‌طور مستقیم به موضوع فرزندآوری و خانواده توجه نداشته‌اند، اما این بازنمایی از یک خانواده پرجمعیت، شیرینی‌ها و تأثیرات خوبی را روی مردم گذاشت و نفس خانواده‌ای که دور هم جمع می‌شدند به‌صورت ضمنی اهمیت فرزندآوری را برجسته می‌کرد.