
حلقه وصل: جلال آل احمد (متولد ١١ آذر ۱۳۰۲ تهران – درگذشته ۱۸ شهریور ۱۳۴۸، اَسالِم، گیلان) روشنفکر، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی و همسر سیمین دانشور بود. در دهه ۱۳۴۰ به شهرت رسید و با وجود اینکه تنها 45 سال عمر کرد، در جنبش روشنفکری و نویسندگی ایران تأثیر بسزایی گذاشت.
جلال آل احمد ادامهدهنده و توسعه دهنده راه سادهنویسی و نزدیک کردن «زبان معیار» به لحن و گویش عموم مردم بود. در واقع این نوع نوشتن و استفاده با او بود که به اوج رسید و گسترش یافت. از سال۱۳۸۷به پاس تاثیرش در ادبیات فارسی، جشنواره ادبی جلال آل احمد برگزار میشود. وی بهجز نوشتن داستان به نگارش مقالات اجتماعی، پژوهشهای مردمشناسی، سفرنامهها و ترجمههای متعددی نیز پرداخت.
جلال آل احمد در ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در خانوادهای مذهبی در محله سیدنصرالدین تهران بهدنیا آمد. وی پسرعموی سید محمود طالقانی بود. پس از اتمام دوران دبستان، پدر جلال، سیداحمد طالقانی، به او اجازه درسخواندن در دبیرستان را نداد؛ اما او تسلیم خواست پدر نشد.
خود آل احمد در این باره مینویسد: «دارالفنون هم کلاسهای شبانه باز کرده بود که پنهان از پدر اسم نوشتم. روزها کارِ ساعتسازی، بعد سیمکشی برق، بعد چرمفروشی و از این قبیل و شبها درس. با درآمد یک سال کار مرتب، الباقی دبیرستان را تمام کردم. بعد هم گاهگداری سیمکشیهای متفرقه...»
در سال ۱۳۲۲ وارد دانشسرای عالی تهران شد و در رشته زبان و ادبیات فارسی فارغالتحصیل گشت. او تحصیل را در دوره دکترای ادبیات فارسی نیز ادامه داد؛ اما در اواخر تحصیل از ادامه آن صرفنظر کرد.
در ابتدای سال ۱۳۲۳ رسما وارد حزب توده شد و تا انشعاب حزب توده، تمام مراحل تشکیلاتی بهسمت ارتقا را پشتِ سر گذاشت. عضویت وی در حزب توده بهمدت سه سال، از بیست تا بیستوسه سالگی به طول انجامیدهاست.
جلال اما بعد از مدتی از آن حزب جدا شد؛ یکی از دلایل جدایی وی از حزب توده را دفاع شوروی از این حزب دانستهاند. وی در کتاب خدمت و خیانت روشنفکران به این موضوع اشاره کردهاست.
با قضیه ملیشدن نفت و ظهور جبهه ملی و دکتر مصدق بود که جلال دوباره به سیاست روی آورد. وی عضو کمیته و گرداننده تبلیغات «نیروی سوم» شد که یکی از ارکان جبهه ملی بود. در ۹ اسفند۱۳۳۱، بعد از اطلاع از محاصره منزل دکتر مصدق با عده دیگری از «نیروی سومیها» فوراً به آنجا رفت و در مقابل منزل دکتر مصدق به دفاع از او سخنرانی کرد، اشرار قصد جان او را کردند و او زخمی شد. در اردیبهشت ۱۳۳۲به دلیل اختلاف با رهبران نیروی سوم از آنها هم کناره گرفت.
او در سال۱۳۳۲ به طورکلی سیاست را رها کرد؛ در حقیقت پس از کودتای ۲۸ مرداد، که ضربه سنگینی بر پیکر آزادیخواهان و مبارزان با استبداد بود، آل احمد نیز دچار افسردگی شدیدی شد. در این سالها وی کتاب خود را تحت عنوان «سرگذشت کندوها» بهچاپ رساند. جلال به یک دوره سکوت رفت و به دور از تمام هیاهوهای سیاسی سعی کرد تا خود را از نو بشناسد.
جلال آل احمد که مقالاتی را درباره «سوسیالیزم دهقانی اسرائیل» برای نشریهای به نام ایرانیان مینوشت برای مطالعه رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۴۱ سفری به فلسطین اشغالی داشت که حاصل آن کتابی با نام«ولایت اسرائیل(عزرائیل)» بود که شامل تحلیلها و دیدگاههای سیاسی آل احمد درباره اسرائیل، جهان اسلام و وضعیت اعراب است.
جلال آل احمد در ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ در سن ۴۵ سالگی در اَسالِم گیلان درگذشت. پس از مرگ نابهنگام آل احمد، پیکر وی بهسرعت تشییع و بهخاک سپرده شد که باعث باوری درباره سربهنیستشدن او توسط ساواک شد. همسر وی، سیمین دانشور، این شایعات را تکذیب کردهاست، ولی برادرش، شمس آل احمد قویاً معتقد است که ساواک او را به قتل رسانده است.
امام خمینی(ره) در دیداری که در سال 1359 با شمس آل احمد داشتند، فرمودند: « ...در اوایل نهضت یک روز دیدم که آقایی در اتاق نشستهاند و کتاب ایشان- غربزدگی- جلو من بود. ایشان به من گفتند چطور این چرت و پرتها پیش شما آمده است.- یک همچنین تعبیری- فهمیدم که ایشان جلال آل احمد است. مع الاسف دیگر او را ندیدم. خداوند او را رحمت کند...»
همچنین رهبر معظم انقلاب نگاه مثبتی به شخصیت و آثار آل احمد دارند. ایشان گاه در سخنان خود به بیان خاطراتی که با جلال در ارتباط است میپردازند و در برخی موارد نیز از وی نقل قول کردهاند.
بیست و نهمین بسته فرهنگی «حلقه وصل» به مناسبت سالروز درگذشت «جلال آل احمد» به معرفی آثار مکتوب و تصویری مرتبط با این شخصیت مهم و تاثیرگذار ادبیات معاصر ایران پرداخته است.
آثار
عنوان | پیوند |
پنج داستان | دریافت رایگان |
نفرین زمین | دریافت رایگان |
سنگی بر گوری | دریافت رایگان |
نون و القلم | دریافت رایگان |
مدیر مدرسه | دریافت رایگان |
داستان نزهت الدوله | دریافت رایگان |
سرگذشت کندوها | دریافت رایگان |
زن زیادی | دریافت رایگان |
سه تار | دریافت رایگان |
جشن فرخنده | دریافت رایگان |
سیزده داستان | دریافت رایگان |
داستانهای زنان | دریافت رایگان |
از رنجی که میبریم | دریافت رایگان |
دید و بازدید | دریافت رایگان |
غرب زدگی | دریافت رایگان |
در خدمت و خیانت روشنفکران | دریافت رایگان |
اورازان | دریافت رایگان |
سفر به ولایت عزرائیل | دریافت رایگان |
خسی در میقات | معرفی و خرید نسخه الکترونیک |
سفر روس | معرفی و خرید نسخه الکترونیک |
سفر آمریکا | معرفی و خرید نسخه الکترونیک |
سفرفرنگ | معرفی و خرید نسخه الکترونیک |
یک چاه و دو چاله | معرفی و خرید نسخه الکترونیک |
جزیره خارک درّ یتیم خلیج فارس | خرید نسخه الکترونیک |
کتابها
عنوان | نویسنده | پیوند |
غروب جلال | سیمین دانشور | دریافت رایگان |
از چشم برادر | شمس آل احمد | خرید نسخه الکترونیک |
دو برادر | محمدحسین دانایی | معرفی و خرید نسخه چاپی |
جلال آل احمد | حبیبه جعفریان | معرفی کتاب |
نرمافزار
عنوان | تولیدکننده | پیوند |
جلال آل احمد (مجموعه آثار) | پرنیان سپهر ایرانیان | نسخه اندروید |
آثار نمایشی و مستند
عنوان | کارگردان | توضیحات |
مستند «جلال آل احمد» | پریسا عشقی | محصول 1386-1387 |
مستند خانه سیمین و جلال | پریسا عشقی | محصول 1392-1391 |
جلال به روایت اسالم | حسن حبیب زاده | محصول 1393 |
سفر روس | محمدعلی رمضانپور | نگاهی به سفر جلال آل احمد به شوروی سابق پس از نیم قرن- محصول 1394 |
ویدیو و نماهنگ
تیک تاک (ویژه زندگی جلال آل احمد)؛ مهدی نقویان
سیمای نفت در ادبیات - سرگذشت کندوها؛ جلال آل احمد
نویسنده بودن (جلال آل احمد)
بخشی از کتاب «ن والقلم» با صدای زندهیاد جلال آل احمد
سخنرانی جلال آل احمد درباره نیما یوشیج (1347)
مستند خبری خانه جلال آل احمد و سیمین دانشور
مستند «جلال به روایت اسالم»؛ حسن حبیبزاده
خسی در بقیع؛ جلال آل احمد و تلاش برای ساخت مجدد حرم ائمه اطهار بقیع(ع)
پوستر و آثار گرافیکی