به گزارش حلقه وصل، در این قسمت از برنامه (بنیانگذار) سعی می کنیم در خدمت بزرگان نظام و کسانی که در عرصه مختلف انقلاب و نظام حضور داشته اند، باشیم و درباره آنچه در این ۴۱ سال گذشته و به خصوص درباره رهبری نظام جمهوری اسلامی و عبور از بحران ها و افقی که در آینده پیش رو داریم، گپ بزنیم و صحبت کنیم.
در این برنامه خدمت حضرت آیت‌الله یزدی، رئیس محترم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، هستیم.
گزیده مطالب مطرح شده توسط ایشان در برنامه بنیانگذار به شرح زیر است:
حضرت امام (ره) با برکناری آیت‌الله منتظری عالی‌ترین تصمیم را گرفتند
امام (ره) اجازه نمی‌دادند کسی در کارشان دخالت کند
امام (ره) فرمودند به آقایان بگویید احمدآقا بدون نظر من هیچ حرفی نمی‌زند
ماجرای دیدار امام با بهبودی
هنوز ریشه‌های این تفکر که «ما را چه به حکومت و سیاست» در حوزه وجود دارد
هیچ نظریه جایگزینی برای ولایت فقیه وجود ندارد
حضرت امام (ره) و حضرت آقا میدان را برای زنان باز کردند
حاج قاسم در برانداختن فتنه اسرائیل دوم (داعش) درعراق و سوریه نقش ویژه‌ای ایفا کرد
نقش خاص امام و رهبر انقلاب در گسترش بُعد بین‌المللی انقلاب اسلامی.
*حاج آقا سلام عرض می‌کنم؛ خیلی خوش آمدید.
علیکم السلام و رحمه الله. خیلی متشکرم. ان شاالله موید و سالم و موفق باشید.
*سپاسگذارم که وقت گذاشتید؛ وضعیت جسمی شما خوب است الحمدلله؟
الحمدالله. خدا را شکر.
*از اینجا شروع کنیم، به ۳۱ سال قبل در چنین ایامی بازگردیم که حضرت امام (ره) در دوران بیماری سخت خود بودند و به دوران ارتحال ایشان می‌رسیم. آقای یزدی آن دوران چه حال و هوایی داشتند و نگرانی های شما چه بود؟
بخواهم حقیقت را بیان کنم، نگرانی بیشتر در ارتباط با رهبری آینده بود و خوشبختانه همه در جریان هستیم که در آن لحظات حضرت امام (ره) عالی‌ترین تصمیم را گرفتند و در حقیقت بیشترین خدمت را به نظام کردند و آن برکنار کردن آقای منتظری بود و تکلیف را برعهده خبرگان گذاشتند و بر اساس قانون خواستند عمل شود.
خطر آینده چشمگیر برای همه ما بود؛ به خصوص من که در رساندن بخشی از پرونده اصفهان و گروه مهدی هاشمی به امام (ره) نقش داشتم. یعنی خودم از اصفهان گرفته بودم و خودم به امام (ره) داده بودم. جریان جاری در دفتر آقای منتظری خطر برای ما که در متن حادثه بودیم، بسیار روشن بود. همین طور که عرض کردم بیشترین و بهترین خدمت در این نامه شد که برخی از آقایان اعاظم از امام (ره) می‌خواستند قدری تاخیر و تامل کنند، ولی امام (ره) فرمودند همین امشب باید بیان شود، همین متن هم باید گفته شود. با صراحت و قاطعیت هم دنبال کردند.
*چه کسانی می گفتند تاخیر شود؟
حالا چه کار دارید که چه کسانی بودند می گفتند صبر کنید؟ بالاخره آنها فکر می کردند این کار ممکن است درست نباشد و با شتاب دنبال نشود، ولی خطر در برابر چشم حضرت امام (ره) روشن بود. در حقیقت با صراحت و قاطعیت اقدام کردند و الان حیف است با جریان مهدی هاشمی وقت مردم را بعد از گذشت سال ها بگیرید. بدترین جریان و خطرناک ترین جریانی که این اواخر آدم ها را می‌گرفتند و در گونی می کردند و اینور و آنور آدم ها را می کشتند، با مسئله قتل مرحوم شمس آبادی و در ارتباط با کتاب شهید جاوید شروع شد که خود یک داستان مفصلی در تاریخ نظام دارد و من در متن این جریان بودم که امام (ره) در خارج بودند و حتی با ایشان مکاتبه ای کردم و امام (ره) در جواب نوشتند بر شما و امثال شما واجب است هر چه می‌توانید این داستان را ختم کنید در شرایطی که دشمن در حال زدن اساس اسلام است، آقایان درباره یک کتاب بحث می کنند.
حتی خودم مامور شدم با زمان دادستانی مرحوم قدوسی که با هم به اصفهان رفتم و قبل از آن، در جوار مرحوم آیت الله کنی که مرحله قبل بود و هنوز کمیته ها وجود داشت و هنوز سپاه تشکیل نشده بود، به اصفهان رفتیم. در اصفهان آقایی که محور کارها بود را می‌خواستم دستگیر کنم و بیاوریم. اولاً حاضر نبودند ما را بپذیرند، وقتی حکم خود را نشان دادم که از امام (ره) حکم دارم، حکم قضائی دارم ناچار شدند.
بعد کسی واسطه شد. بعدها به او گفتم شما اجازه ندادید زودتر این داستان قطع شود. آخر هم نیامد و داستان های طولانی دارد، به نظر من دنبال آن داستان نروید.
*از باب قاطعیتی امام (ره) که در تصمیم‌گیری‌ها داشتند و اگر چنین قاطعیتی نداشتند، چه لطماتی به خصوص در دوران رهبری ایشان در ۱۰ سال ابتدائی انقلاب می‌خوردیم، برای ما بگوئید.
حضرت امام (ره) این امتیاز را داشتند که گزارشات کسانی که به آنها اعتماد داشتند را گوش می کردند و مقایسه می کردند و واقعیات برای ایشان روشن‌تر می‌شد. بعد هم اجازه نمی دادند هیچ کسی در کار ایشان دخالت کند. بهترین دلیل بر این مسئله این بود که من نائب رئیس مجلس بودم و در مجلس کسی گفته بود آقای حاج احمد آقا دخالت در کارهای امام (ره) می کند، من کاری داشتم و محضر حضرت امام (ره) شرفیاب شده بودم، بعد از اینکه کارم تمام شد و بیرون آمدم فراموش نمی کنم که من داشتم مرخص می شدم و کفش ها را می پوشیدم که حاج احمد آقا گفت امام (ره) کارتان دارد، برگردید.
برگشتم و دیدم امام (ره) از روی صندلی بلند شدند و دارند به داخل می روند، ایستاده بودند و گفتند به آقایان (یعنی در مجلس به هیئت رئیسه) بگویید هیچ کسی در کار من دخالت نمی کند، حاج احمد آقا بدون نظر من هیچگاه حرفی نمی‌زند و مطلب برای خود من است.
*من اجازه دارم برخی مواقع ورود در صحبت های شما داشته باشم؟ چون یکسری از مطالب شما را خواندم و یک زمانی هم محضر شما بودیم و مصاحبه کردیم. می خواهم کمک کنم بیشتر برای ما تعریف کنید.
خواهش می کنم.
*یک جایی از شما خواندم امام (ره) در تشییع یکی از مدرسان قدیم قم تشریف می بردند و به ایشان می گویند آقای مصطفی خمینی گفته‌اند از این مکان جلوتر نروید یعنی تا این مکان بروید که امام (ره) تند برخورد می کنند و می گویند من از این مکان هم بیشتر می‌روم. منظورم قاطعیت تصمیم گیری و اجازه دخالت در تصمیم‌گیری ندادن است.
ایشان دیدن یک آقایی می خواستند بروند که از کربلا آمده بود و از علمای محترمی بود، با امام (ره) هم ارتباط داشت، من با آقازاده آن آقا مباحثه داشتم و هر دو هم درس امام (ره) می‌رفتیم. در مسیری که می خواستیم خانه آن آقا برویم یک مسجدی بود که درب کنار خیابان داشت؛ یعنی مسجدی بود که یک در ورودی و در خروجی داشت، برای این که امام (ره) راحت تر باشند هم من و هم آقازاده آن آقا تصمیم گرفتیم به امام (ره) عرض کنیم از این در مسجد برویم و از آن در هم برویم، راه نزدیک تر شود و امام (ره) کمتر اذیت شوند. از در مسجد رفتیم و ایشان به دیدار رفتند و تمام شد.
در برگشتن می خواستیم به ایشان عرض کنیم از همان دری که رفتید برگردید، وقتی به آن در رسیدند هیچ وقت مسجد را راه قرار ندهید. راه خودشان را گرفتند و رفتند و گوش به حرف بنده و آن آقازاده ندادند، در حالی که منظور ما نزدیک تر کردن و کمتر اذیت شدن ایشان باشد.
*این مقدار دقیق و جدی روی تصمیماتشان ...
و یکی از قاطعیت های خیلی مهم در تاریخ اوایل انقلاب، دیدار یکی از درباریان با برخی از علمای قم بود که می‌خواست با آقایان دیدار خصوصی داشته باشد. از امام (ره) هم دیدار خصوصی می‌خواست. امام (ره) هم صریحاً فرموده بودند من با هیچ کسی دیدار خصوصی ندارم؛ من در حضور آقایان ملاقات می‌کنم، می خواهد بیاید و می خواهد نیاید. حالا اسم او را ببرم اشکالی ندارد. بهبودی یکی از درباریان شاه بود. قبول کرده بود در جمع بیاید. امام (ره) از این اتاق به آن اتاق بزرگ‌تر رفتند و پشت میز کوچک کارشان نشستند. کنار ایشان هم چند کتاب بود. من هم در این مواقع خیلی می‌خواستم به خصوص نحوه ملاقات و صحبت ها را گوش کنم، یک اصلی را هم معتقد بودم و الان هم معتقد هستم که در دیدارهای سیاسی برنده آن کسی است که شروع می‌کند.
من هم دنبال این بودم که ببینم این ملاقات چگونه انجام می‌گیرد. وقتی امام (ره) پشت این میز نشستند و آن آقا هم وارد شد و طرف راست امام (ره) نشست، سلام کرد و گفت: بهبودی خدمت شما آمده است، ان شاالله که حالتان بهتر است. امام (ره) فرمود به آن آقا بگوئید ارتجاع سیاه کذا و کذا و ... سراغ بحث خودشان رفتند و علیه حرف های شاه گفتند و بعد به جایی رسید که فرمودند هزینه زندگی یک روز شما، برای یک سال یک روحانی بزرگ نقش دارد و شما اینها را ارتجاع سیاه می دانید و خودتان را خیال می کنید چنین و چنان هستید و انتقادات بسیار شدیدی که سخنرانی تاریخی بسیار خوبی شد. آن بنده خدا دید نمی توانم چیزی بگوید، در نهایت گفت به عرض مبارک می رسانم و خداحافظی کرد و رفت.
نمونه های فراوانی هست. بک آقایی که تا این اواخر هم در دفتر امام بود، به او گفتند بیشتر دنبال درس بروید. معلومات خود را افزایش دهید، ولی او هم خدمت امام (ره) بود و بالاخره کاری ندارم که هم درس می‌خواند و هم کار می کرد.
*اشاره ای به خاطرات زمان شاه و مبارزات امام (ره) داشتید. برای خیلی ها سوال است اگر نظریه ولایت فقیه مطرح نمی شد و کسی مانند امام (ره) پرچمدار نهضت اسلامی نمی شد، آیا واقعاً نظریه دیگری برای عوض شدن حکومت پهلوی مدنظر بود و به جایی می‌رسید؟
من قاطع هستم که نظریه دیگری مطرح نبود و از موقعی که امام (ره) تبعید به نجف شدند و قرار شد درس را شروع کنند، بحث ولایت فقیه را در نجف مطرح کردند و به قلم خود همه چیز را نوشتند، این بهترین دلیل بر این است که هیچ نظریه دیگری تعقیب نمی کردند؛ البته نه با خصوصیاتی که الان در متن قانون اساسی آمده است، ولی اصل اینکه ولایت حق ائمه اطهار (سلام الله علیهم اجمعین) است و فقیه جامع الشرایط جانشین امام معصوم است و حکومت حق اوست و به هر شکلی که او باید سیستم‌بندی کند، آن سیستم مورد توجه هست، این اعتقاد در امام (ره) راسخ بود و در زمان غیبت کبری، این حق را امام معصوم به فقیه جامع‌الشرایط داده است و در زمان تعدد امام جامع الشرایط، بر همه فقها لازم است که وارد شوند و حکومت را بگیرند و این در فتاوای تحریر ایشان هم وجود دارد که اگر فقها اقدام کردند و مردم حمایت نکردند، مردم مسئول در برابر پیشگاه خدا هستند، چون فقیه اقدام کرده است و مردم او را حمایت نکرده‌اند. اگر هم مردم حمایت کردند و موفق شد، حاکم هست و حق دارد حکومت انجام دهد و حق اوست که حکومت را انجام دهد.
*اشاره ای کردید به این که برخی هنوز مفهوم ولایت فقیه را شاید نشناخته‌اند. در جایی از شما می خواندم که فرمودید برخی در داخل ماهیت و هویت ولایت فقیه را نشناختند یا نخواسته‌اند که بشناسند. کسانی دنبال تغییر هویت ولایت فقیه هستند تا شکل نظام را تغییر دهند. قدری در این زمینه توضیح دهید؛ یعنی برخی می خواهند به نوعی این جایگاه را به عنوان جایگاه تشریفاتی ببینند یا معنی حرف شما چیز دیگری است؟
من اینجا خیلی نمی توانم باز و آزاد صحبت کنم، ولی سر بسته عرض می کنم که در عمق حوزه علمیه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اگر با شخصیت های اثرگذار ملاقات‌های مختلف داشته باشید، کسانی را می‌بینید و می شناسید که در ته ذهن خود این را دارند که ما را چه به سیاست و حکومت و ما باید احکام شرعیه و دین خدا را برای مردم توضیح دهیم. حاکمیت هم هر کسی می خواهد باشد و در فقه ما آمده است که اگر مجتهد جامع الشرایط نشد، عدول مومنین و اگر نشد، فساق مومنین و حتی اگر نشد، یک فاسق فاجری هم حاکم شد حکومت او را باید برای پیشگیری از هرج و مرج قبول کرد و در کلماتشان بیان می کنند که هرج و مرج باید برطرف شود ولو به دست فرد غیرعادل.
ولذا مثلا در زمان برخی از علمای ما، شاهد هستیم که حکام طاغوت و جائر حکومت می کردند، شراب خواری و فحشای رسمی بود، بی‌حجابی رسمی بود و مرجعیت رسمی هم بود!
ولی امام (ره) از همان موقعی که اصلا پیام آقای بروجردی را می‌خواستند برای شاه ببرند که خود داستان مفصلی در تاریخ دارد، به شخص شاه در نحوه برخورد و صحبت ها فهماندند بالاخره حاکمیت برای شما نیست یا حاکمیت برای مجتهد جامع الشرایط است.
ریشه های این تفکر هنوز -نعوذ بالله- کم و بیش در حوزه وجود دارد.
امام زمان (س) فرمودند مجتهد جامع الشرایط در زمان تعدد یکی که مسئولیت بر عهده گرفت، بقیه موظف هستند او را حمایت کنند و تائید کنند، نه اینکه در نفس رهبری دخالت داشته باشند؛ این مبنای شرعی است. من این مبنا را می‌دانم که یکی از وظایفی است که باید خبرگان حفاظت کند و با شورایی مخالفت کند.
الان هم گاهی در گوشه و کنار در برخی جلسات برخی را می‌شناسم که کم و بیش می گویند مثل مجلس شورا، مثل شورای نگهبان و غیره است، در حالی که مبنای امام، مبنای خاندان عصمت و طهارت است و مبنای امام، روایاتی است که از امام زمان در توقیعات امده است و در توقیع، مجتهد جامع الشرایط موظف است که حاکمیت را به عهده بگیرد و با هر سیستمی که می خواهد می‌تواند اداره کند. سه بار من بحث نظریه ولایت فقیه را بررسی کرده‌ام، یک بار نوشتم، دو بار تدریس کردم. یک بار بدون اتکا به آیه و روایت تدریس کردم. دو بار تدریس با اتکا به آیات و روایات و اسناد و مدارک تدریس کردم و خوشحال هستم تعداد زیادی از فضلای انقلابی و خوب درباره تز ولایت فقیه کتاب های خوبی نوشته اند و برخی حیات دارند و برخی فوت شده اند و بسیار در این زمینه کار شده است.
با تفکر اکثریت خبرگان به خصوص رئیس محترم حاج آقای جنتی که با تفکر ایشان آشنا هستم و هیئت رئیسه فعلی اکثراً موافق هستند. از این جهت می‌خواهم برای وظایف شرعی خود استفاده کنم. هر وقت تریبونی به دست بیاورم می گویم یکی از وظایف مهم خبرگان حفظ حاکمیت نظام جمهوری اسلامی ایران است.
*اشاره کردید به حساسیت جایگاه ولایت فقیه و اینکه حرف شما معمولاً خیلی توجه می شود، از اینکه وقتی حضرت آیت الله یزدی اشاره می کند برخی می خواهند هویت ولایت فقیه را تغییر دهند، باید حواس ها جمع این موضوع شود. فکر می کنم برای مردم آرامش و امنیت جامعه و امنیتی که وجود دارد خیلی مهم است؛ یعنی برای مردم باید تبیین شود. در این ۴۱ سال پیچ های مهمی داشتیم که اگر ولایت فقیه نبود دچار مشکل می‌شدیم. از کشورهای دیگر حتی کشورهای اسلامی هستند و حکومت نصفه و نیمه ای دارند، بعضاً افرادی می گویند اگر نعمت ولایت فقیه را داشتیم، به چنین مشکلاتی نمی‌خوردیم. درباره این توضیح دهید که چه پیچ ها و بحران هایی را با هدایت ولایت فقیه پشت سر گذاشتیم؟
بله. همین طور است که می‌فرمایید. بهترین دلیل فرموده صریح خود حضرت امام (ره) است که بارها گفته شده و از کلمات شایع ایشان است که بارها بیان کردند که همراه ولایت فقیه باشید تا کشورتان آسیب نبیند. یعنی اگر از ولایت فقیه انصراف پیدا کردید، کشورتان آسیب می‌بیند و واقعاً اگر ولایت فقیه نبود، باید بگویم در حوادث مختلف در طول ۴۰ سال گذشته حکومت زیر و رو می شد و ایران دیگری داشتیم. در همین مسئله صراحت و قاطعیت و اعمال ولایت فقیه بگویم، در جریان تصرف لانه جاسوسی من در محضر امام (ره) حضور داشتم؛ ایشان در قم بودند. در اقامتگاهی که تشریف داشتند من در اتاق در حضور ایشان بودم.
*که منزل قدیم شما بود.
بله. یک کسی از تهران پیغام داد، مهدی حائری مامور شده است خدمت شما بیاید و درباره این ماجرا صحبت کند. همانجا به آن آقا جلوی همه گفتند لازم نیست کسی اینجا بیاید و من به هیچ وجه کسی را نمی پذیرم. بچه ها کار خوبی کردند و این انقلاب دوم است. و تمام!
من شنیدم به طور رسمی به ایشان گفتند، مهدی حائری وسط راه است و از امریکا خدمت شما می آید و ماموریت دارد، ولی امام (ره) گفتند لازم نکرده و نباید بیاید و هیچ کسی را هم نمی پذیرم. این نمونه قاطعیت مقام رهبری است.
شما ببینید رهبری در دنیای امروزی وقتی ترامپ به او پیغام می دهد و نخست وزیر کشور ژاپن واسطه می شود، بدون این که یک ذره اضطراب و خوف داشته باشند می گویند من او را اصلاً در حدی نمی دانم که پیام بدهد و جواب پیام بگیرد، لذا من اصلاً پیام او را نمی‌پذیرم ولی با شما که نخست وزیر هستید و از یک کشور رسمی آمده‌اید، دو کلمه صحبت می کنم و حرف زدند. این مسئله از نظر سیاسی فکر می شود مسئله کمی در دنیای امروز است. حتی به یاد دارم موضوعی را به خود من واگذار کرده بودند در دوران ریاست قوه قضائیه، من رئیس بودم. خیلی از کارها را از نظر شرعی گفته بودند خودتان تصمیم بگیرید. در یک موردی به یاد دارم دلم نمی خواست من تصمیم بگیرم و دو سه بار با دفتر ایشان رفت و برگشت و مکاتبه شد. بعد که موضع را توضیح دادم و گفتند از اختیارات خودتان عمل کنید. من توضیح دادم که من نمی خواهم این موضوع را خودم عمل کنم. می خواهم شما عمل کنید. گفتند این از اختیارات شماست ولو به من واگذار شده است. تاملی کردند و فرمودند من موظف هستم مصلحت امت را رعایت کنم، نه مسئله یک گروه یا یک فرد یا یک جمع تشکیلاتی را! در این موضوع مصحلت امت نیست. بنابراین روال عادی خودش را طی کند. من هم ناچار پرونده را بردم و روال عادی را طی کرد و هیچ تصرفی هم نکردم با اینکه از اختیارات من بود.
به یاد دارم با مرحوم آقای محمدی گیلانی شب های جمعه خدمت ایشان می‌رفتیم و ایشان هم شرکت می‌کرد. در یک موردی من می‌گفتم باید اینجور باشد و آنجور باشد و رهبری به من اختیار داده‌اند، ایشان جمله ای تعبیر کرد و در انتها رهبری به آقای محمدی فرمودند شما چه کار دارید من به چه صورتی به ایشان واگذار کرده ام؟ من به ایشان واگذار کردم، شما چه کار دارید نحوه واگذاری و وکالت و اختیارات ایشان یا اینکه تشخیص خودشان است. من به ایشان واگذار کردم و خودم می دانم چطور این کار را کردم. بالاخره آقای محمدی می‌خواست عمق آن مسئله را دربیاورد، در جلسه ۵ شنبه ها که ۶-۵ نفر از آقایان بودند...
*روحیه انقلابی امام (ره) و حضرت آقا چقدر در صیانت از کشور و جلو بردن کشور موثر بوده و چطور بوده است؟ اگر بخواهیم روحیه انقلابی را بین این دو بزرگوار مقایسه کنیم
من یک مثال می‌زنم. در جریان انقلاب، در گیراگیر انقلاب بود که تازه امام (ره) به قم آمده بودند و خیلی شرایط حساس بود و دولت موقت هم ظاهراً نبود و گاهی آقای بازرگان به قم می‌آمد و برمی‌گشت. امام (ره) قاطع در تصمیمات خودشان بودند. در برخوردها ملاحظه ای نداشتند، مگر ملاحظه نظام را بکنند. با هلی کوپتر می آمد و در اطراف قم پیاده می شد و خدمت امام (ره) می آمد. به ایشان گفته بود آخر اینجور نمی شود که حکومت کرد. من هر روز با شما کار دارم نخست وزیر هم هستم. یا شما به تهران بیایید و تهران حکومت کنید، چرا ایجا هستید و من هر بار بیایم و بروم. امام (ره) گفته بودند شما درباره من نمی‌توانید تصمیم بگیرید و من می دانم چطور تصمیم بگیرم و هر زمانی لازم شد می‌آیم. یقین بدانید کسالت امام (ره) باعث شد، ایشان به تهران بیایند والا ایشان برای حکومت به تهران نیامدند.
*یکی دیگر از مطالبی که شما درباره آن صحبت کردید صبر و استقامت بی‌نظیر امام (ره) بود. در جایی دیدم خاطره ای از امام (ره) گفتید که خدمت ایشان قبل از پیروزی انقلاب شرفیاب شده بودید. در مورد اینکه شرایط سخت است و نوع مبارزه صحبت کردید و امام (ره) خدمت شما می گویند شما مشکل ندیده‌اید!
این مسئله برای نجف است. در موقعی که امام (ره) در نجف بودند و من یک بار بیشتر موفق نبودم خدمتان بروم، به خاطر اینکه حج مشرف شدم و حکومت اجازه داده بود ایرانی ها در مراجعت بتوانند سه روز عراق باشند و خوشبختانه موفق شدیم عراق بیاییم و از آن سه روز استفاده کنیم. من تنها بودم و هیچ جایی را بلد نبودم. آدم غریبه بودم و اولین سفر بود و از مکه هم برگشته بودم و گیج و گنگ بودم. به مدرسه ای رفتم که شنیده بودم امام (ره) برای نماز به آن مدرسه می‌آیند. مدرسه را پیدا کردم و چند طلبه دور من جمع شدند به خصوص طلبه هایی که شنیده بودند یا می‌شناختند، گفتم می‌خواهم ملاقات امام (ره) بروم و آنها بلافاصله راهنمایی کردند و دو سه پله بالا رفتم و دیدم اتاق کوچکی است و امام (ره) نشسته است و میز خیلی کوچکی جلوی روی ایشان بود.
من سلام کردم و ایشان هم اظهار محبت فرمودند. چون مکاتباتی هم داشتم دو سه مطلب در مکاتبات بیان کرده بودم و گفتم اجازه می دهید دو سه مطلبی بیان کنم. مطلب اولم این است چون اکثر شاگردان شما بعد از تعطیلات درس یا نجف آمده‌اند یا تحصیل را کنار گذاشته‌اند و متفرق شدند، من اخیراً تصمیم گرفته بودم خودم هم به نجف بیایم. نظر شریف حضرتعالی چیست که بیایم یا نیایم؟ این مسئله اول بود. مسئله دوم شهریه ایشان بود که شهریه را کاری کنید که نقش مهمی در قم دارد که داده شود.
ایشان فرمودند این خواست دشمن است که قم را تخلیه کنند و آقایان را متفرق کند. شما و امثال شماها باید در قم بمانید. شما مشکلی ندیده‌اید و چه مشکلی وجود دارد؟ حضرت امام (ره) نسبت به من واقعاً حق داشتند. در نگهداری و هدایت و ارشاد حق داشتند؛ البته درباره همه شاگردان همین طور بود از جمله من! منتهی در برخی پیچ و خم هایی که در راه زندگی من نقش بسیاری داشته، راهنمایی مهمی داشتند که یکی مسئله نجف رفتن بود و مسئله دیگری که ظاهراً در خاطرات نوشتم. یکی از شهرها من را مجبور کردند بمانم و رئیس آن شهر شوم و امور دینی آنجا را اداره کنم، در حالی که ثروتمندترین فرد آنجا گفت نصف دارایی خودم را می دهم تا در اینجا بمانید. گفتم نه من طلبه هستم. گفتم از استادم میپرسم. گفت استاد شما کیست؟ گفتم اقای خمینی هستند. گفت آقای خمینی را قبول دارم. جریان را خدمت ایشان گفتم و ایشان بعد از اینکه داستان را توضیح دادم که الان از نظر شرعی گیر کردم که به شهری بروم و از نظر دینی آنجا را اداره کنم یا درس بخوانم، فرمودند شما و امثال شما واجب است ایام تحصیلی در قم باشید و در ایام تعطیلی می توانید با مردم تماس بگیرید در بین مردم باشید.
وجوهات شرعیه خرج شماها است که تا اینجا رسیده اید و همچنین درباره خود رهبری نیز اینچنین است. رهبری هم در هدایت ها و ارشادها مکرر در جلسات خصوصی، به یاد دارم با دو نفر مامور شدیم که مطلبی را خصوصی به ایشان بیان کنیم که ایشان امر ولایی کنند. امر ولایی یعنی تخلف از آن معصیت و گناه است. کمی تامل کردند و گفتند من این کار را نمی‌کنم. وقتی جواب را گفتند گفتم مگر احتمال می دهید تخلف کنند؟ چون بعید می‌دانستم آقایی که می خواستیم ایشان امر ولایی کنند، تخلف کند. گفتند بله، ممکن است تخلف کنند. ولایت شکسته می‌شود. ولایت نباید شکسته شود. رهبری آسیب ببیند یک مسئله است، ولایت آسیب ببیند، یک مسئله دیگری است. من این کار را نمی کم ولی ارشاداً دوباره این مسئله را بیان می کنم. گفتم و دوباره هم می گویم.
*یک مطلبی از شما خواندم که قبل از انقلاب یکی از منبری های قم به شما می‌گفتند که چرا امام (ره) به روضه خانه خودشان من را دعوت نمی کنند. بعد امام فرمودند کسی که زبانش در اختیار خودش نیست، شما به ایشان می گویید و این طور جواب می دهند. ماجرا را بازگو می کنید؟
داستان را می خواهید؟
*بله. کوتاه بیان کنید؛ چون برای من جالب بود.
قبل از انقلاب در مدرسه فیضیه جلسه ای تشکیل می شود در اوایلی که آقای بروجردی به قم آمده بودند که یکی از دعوت کنندگان هم خود آقا بودند. یک منبری بالای منبر این آیه شریفه را می‌خواند که «قالَتْ نَمْلَةٌ یا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَساکِنَکُمْ لا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمانُ وَ جُنُودُهُ وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ» و بعد این آیه را تفسیر می‌کند و خلاصه می گوید یعنی حضرات آیات - در حالی که ۸-۷ نفر از آیات نشسته بودند، آقای بروجردی هم تازه آمده بودند و هنوز آیت منحصر نشده بودند، آقای صدر و آقای فیض و آقای دیگری از علما که رهبران ثلاث قم بودند نشسته بودند، ۸-۷ نفر درجه دوم نیز نشسته بودند - این آیه را خوانده بود. توهین به بقیه برای احترام به اصطلاح ...
آن منبری در روضه‌خوانی آقا دعوت نمی‌شد. هنوز هم که امام رهبری نداشتند که در انقلاب و جریان انقلاب باشند. روضه‌خوان های متوسط و معارف را دعوت می کردند و روضه می‌خواندند و همه احترام می کردند. او یک وقتی به من گفت من نمی دانم چرا از همه دعوت کرده‌اند و از من دعوت نمی‌کنند. بالاخره گاهی با امام راحت‌تر حرف می‌زنی این را بپرس. من خیلی سختم بود ولی در رودربایستی ایشان قرار گرفتم. وقتی گفتم امام (ره) فرمودند کسی را که زبانش در اختیار خودش نیست، نمی توانم برای منبر دعوت کنم.
*نکته دیگری که بعد از انقلاب اسلامی به وجود آمد حضور بانوان و زنان در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی بود. یک جایی از شما می‌خواندم که در چند روز ورود امام که چند نفر از خانم‌ها آسیب دیده بودند شهید محلاتی به امام می فرمایند می خواهید بفرمایید که خانم ها نیایند که امام می فرمایند آقای محلاتی فکر می کنید من و تو شاه را بیرون کردیم؟ همین خانم ها بودند که شاه را بیرون کردند. با چنین نگاهی حضرت امام (ره) بودند، چه حضرت امام (ره) و چه حضرت آقا چه فضایی را برای حضور زنان در عرصه های مختلف با این نگاه باز کردند.
آن ارزشی که اسلام برای زن قائل بود هر دو بزرگوار ان ارزش را باز و روشن و بیان کردند که اسلام زن و مرد را از نظر انسانی یکی می‌داند، ولی وظایف شرعیه زن و مرد را با هم متفاوت می‌داند، ولی دو نوع از یک جنس هستند. همان ظلم‌هایی که در غرب به زن شده و زن یک وسیله خوشگذرانی شده است و در حقیقت اسم این را آزادی زن گذاشته اند، اما عمق مطلب جز یک وسیله خوشگذرانی نیست، این را باز کردند که دنیا متوجه باشد.
واقعاً این میدان را که باز کردند این واقعیت برای خود خانم ها است که خانم ها توانسته‌اند جوهر انسانیت خود را بروز دهند. به معنای اینکه چه در دانشگاه و چه در حوزه های علمیه، نوابغی پیدا شدند که روح اسلام را گرفتند و توانستند عمق اسلام را بفهمند. آقا بازدید من در قم آمده بودند، چون یکبار تشریف به قم در منزل ما آمده بودند، داستان مفصلی دارد. یکی از نوه های من یک قطعه ای را برای ایشان خواند. امام (ره) خیلی دقت کردند و هم تشویق کردند و هم فرمودند استعدادی قوی دارد. به پدر و مادر او بگویید این استعداد را تقویت کنند و رشد دهند. برای نویسندگی می‌تواند نویسنده خوبی باشد.
*حاج آقا یکی از مهم ترین چیزهایی که بعد از انقلاب اسلامی با رهبری حضرت امام (ره) نمود یافت، بُعد بین المللی انقلاب اسلامی بود و اثری که انقلاب اسلامی بر هندسه به خصوص بین الملل و منطقه ما در کشورهای مسلمان گذاشت. در این زمینه نقش امام (ره) و نقش رهبری معظم انقلاب را در این ۴۱ سال گذشته چطور ارزیابی می‌کنید؟
نکته جالبی را توجه کردید که هم حضرت امام (ره) و هم مقام معظم رهبری معتقد بودند و اگر واقعیت را می خواهید، بخاطر بیشتر بودن طول زمان مسئولیت مقام معظم رهبری، در این زمینه فعالیت های ایشان نقش و اثر بیشتری داشته است. به عبارت دیگر، هم حضرت امام (ره) و هم مقام معظم رهبری بر اساس مبنای تز «ولایت فقیه» که ولایت فقیه مرز جغرافیایی نمی‌شناسد، ولایت فقیه مرز نژادی نمی شناسد، اقدام کردند. هم امام (ره) به این نکته توجه داشتند و اقدام ابتدائی که در طول ده سال کم و بیش داشتند که من خیلی در جزئیات آن نیستم.
در قم هم جامعه المصطفی دانشگاهی است مخصوص محصلین سراسر دنیا است و در اینجا دوره می بینند و در حقیقت یک دوره کوتاه بعد از زبان، از معارف الهی و اسلامی و فقه اسلامی برای آنها گفته می شود و آنجا فرستاده می‌شوند و آنها گاهی به اینجا می آیند و برمی گردند و ارتباط خود را حفظ می کنند و آقا هم این ارتباط را حفظ کرده‌اند و الان تقریباً در بسیاری از کشورهای اروپائی و حتی امریکا کسانی را دارند که این ارتباط را حفظ کرده‌اند و در فرصت های مناسب مانند ماه رمضان، ماه محرم و صفر فرصت هایی پیش می آید، افرادی که زبان داشته باشند و اقلاً یکی دو زبان از جمله عربی و انگلیسی بدانند و هم معارف الهی را داشته باشند را می فرستند و اسلام را در دنیا ترویج می‌کنند.
بنابراین توجه به جنبه بین المللی توجه خاصی بوده است. در سفری که به قم آمده بودند و ۱۲-۱۰ روز در قم بودند و دو سه جلسه جامعه مدرسین داشت، به من فرمودند باید بخش بین الملل هم داشته باشید و چرا بخش بین الملل ندارید؟ که تا آن زمان نداشتیم.
*حضرت آقا فرمودند؟
بله. بعد از آن بخش بین الملل را باز کردیم و یکی از اعضایی که در جامعه المصطفی کار می کرد آنجا گذاشتیم و الان بخش بین الملل در جامعه مدرسین کاملاً فعال است و خدماتی را انجام داده است. رساندن خیلی از اطلاعات به اعضای محترم جامعه مدرسین و هم برخی جریان ها و به خصوص برخی گزارش ها که خصوصی برای من می‌فرستد، الان دفتر بین الملل در جامعه مدرسین یکی از واحدهای فعال در جامعه مدرسین است.
*در کنار همه تلاش های بین المللی که برای ترویج انقلاب اسلامی است بحث فلسطین که امام مطرح کردند و روز جهانی قدس که مبدع آن حضرت امام (ره) بودند، شاید خیلی ها فکر نمی کردند بعد از ۴۰ سال به اینجا برسیم که اسرائیلی ها در موجودیت خودشان هم به خطر بیفتند و خیلی ها این را حرکت انقلاب اسلامی و اثر انقلاب می دانند. در این زمینه هم بفرمائید آن زمان که آغاز انقلاب بود، آیا فکر می کردید اسرائیل به چنین روزی الان برسد؟
نظر شریف حضرت امام (ره) در همان سخنرانی معروفشان که در اینجا فرمودند اسلام را از بین بردند و پایکوبی کردند، نسبت به صهیونیست ها بود و همان زمان علیه حزب صهیونیست ها صحبت کردند و توجه دادند. نظری که ایشان داشتند این بود که حزبی هستند دولت غاصبی را درست کردند و ظلم کردند و باید جلوی این ظلم را گرفت و حتماً باید این از بین برود.
بالاخره در بین طرح هایی که البته این طرح برای خود حضرت امام (ره) است، با عنوان روز قدس که تکرار شود و فراموش نشود و علیه حزب صهیونیست ها فعالیت شود، روز قدس را روز مقدسی دانستند. بعد از وفات حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری هر سال با حوادثی که پیش آمده، این جریان را تقویت کرده‌اند و می دانید که به خصوص در جنگ ها، وقتی تقویت های جمهوری اسلامی ایران – حالا من نمی گویم چطور تقویت کردند - ولی حداقل تز را دادند و پروژه را به آنها را دادند و راه درست کردن وسیله را به آنها دادند، وارد جنگ شدند و بالاخره توانستند بگویند مسلمان وقتی مظلوم شد، هر جای دنیا هست باید حمایت کنیم. برای ما فرق نمی کند که فلسطین یا لبنان باشد یا هر جای دیگری باشد.
*کلام آخرم را می خواهم با یادی از شهید حاج قاسم سلیمانی تمام کنم.
رضوان الله علیه
*اینکه آخرین دیدار شما قبل از شهادت ایشان چه زمانی بود؟
بله. در مشهد ظاهراً آخرین دیدار بود یا قبل از آن یکی در قم بود که مراسمی برگزار می شد. من هم شرکت داشتم، منتهی من بیرون آمده بودم و گفتند ایشان هم تشریف می آورند و ایشان را در جلسه دیدم که نوبت سخنرانی ایشان بود، منتهی من داشتم می رفتم. سلام و احوالپرسی کردیم، اظهار محبت کردند و من هم اظهار ارادت کردم. اما فکر می کنم آخرین دیدار در مشهد بود که در مشهد هم من و هم ایشان سخنرانی داشتند. من نیمی از سخنرانی ایشان را گوش کردم یعنی پای سخنرانی ایشان بودم و بعد از ایشان هم نوبت من بود و من قدری صحبت کردم.
همه می‌دانند ایشان یکی از خدمتگزاران درجه یک به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بودند؛ به خصوص در برانداختن فتنه اسرائیل دوم، یعنی داعشی ها در عراق و در سوریه.
*در وصیت‌نامه «حاج قاسم» خیلی تاکید به پشتیبانی از ولایت فقیه شده است و حتی مراجع و علما را خطاب کردند.
ایشان در سخنرانی های خود نیز خیلی تاکید می کردند. یعنی ایشان درست مطلب را گرفته بود؛ از خیلی ها بهتر فهمیده بود، البته نه اینکه دیگران نگرفته باشند. خوشبختانه در سپاه پیشرفت های بسیار خوبی در بخش معنویت و شناختن مبانی شیعه کار شده است. دانشگاه امام حسین (ع) و دانشگاه های دیگر خیلی کار کرده‌اند. افراد برجسته خیلی خوبی دارند. با خلوص و با صفا و بدون ریا و خودنمایی، بچه های جوان دانشمند و فعال و روشنی را دارند که کمتر نمونه آن را در جمع های دیگر می‌بینیم. این یکی از نعمت هایی است که در سایه راهنمایی حضرت امام (ره) که فرمانده کل قوا هستند به دست آوردیم.
*خیلی محبت کردید.
استدعا می کنم. خداوند به شما توفیق دهد. ولایت فقیه و طرفداران ولایت فقیه را تا جایی که می‌توانید می‌بایست حمایت و دنبال کنید که همه موظف هستیم اگر می‌خواهیم کشورمان آسیب نبیند، توصیه آخر من به نسل جوانی که امام (ره) را ندیده و با رهبری هم آشنایی نزدیکی ندارد، این است که قبول کند اگر کشور دست دیگران بود امروز باز باید نوکر امریکا می شدیم و نوکر غربی ها بودیم. امروز استقلال داریم، هر مشکلی داریم برای خودمان است و خودمان برای خودمان تصمیم می گیریم.
بزرگترین استقلال که استقلال در اداره کشور است در جمهوری اسلامی هستیم. امروز امنیت داریم که برای خودمان است، استقلال داریم که برای خودمان است، مبارزه با کرونا را داریم که برای خودمان است، شخصیت های برجسته در بخش های مختلف مدیریت داریم که برای خودمان است و هیچ یک دست نشانده دیگران نیستند. اگر کمی تمایل پیدا کند رهبری بلافاصله جلوی اینها را می گیرد و ترمز اینها را می کشد و جلوی آنها را می گیرد که تمایل به اینور و آنور را کمتر داشته باشند.
*سپاسگزارم که با ما همراه بودید.