به گزارش حلقه وصل، هر سال با نزدیک شدن به پایان ماه مبارک رمضان، مؤمنان و روزه داران با پرسش از دفاتر مراجع معظم تقلید، نظر آنان را درباره مبلغ زکات فطره جویا می شوند تا بتوانند با پرداخت این واجب الهی، به تداوم مواسات خالصانه خود با فقرا و نیازمندان، بویژه بستگان نیازمند همت گمارند.
در این باره یکی از استادان حوزه علمیه قم گفت: زکات فطره بر اساس روایات وارد شده از معصومین (ع) به عنوان ضمانت سلامتی بدن و همچنین کامل کننده روزه ماه مبارک رمضان معرفی شده است.
حجت الاسلام و المسلمین محمد قدوسی افزود: مؤمنان باید توجه داشته باشند که پرداخت زکات به عنوان یکی از واجبات الهی و فروع دین تا آن جا اهمیت دارد که خداوند هر جا در قرآن به اقامه نماز اشاره می فرماید، در کنار آن به ایتاء زکات هم امر می کند تا مشخص شود که توجه به خالق باید همواره با توجه به مخلوق همراه باشد و این دو را نمی توان از یکدیگر جدا کرد.
وی در عین حال تصریح کرد: در بیان روایات، پرداخت زکات به عنوان کمک ثروتمندان به نیازمندان دانسته و اشاره شده که اگر همه مؤمنان زکات مال خود را پرداخت کنند، آن گاه هیچ فقیری در بین مسلمانان پیدا نمی شود.
قدوسی اذعان کرد: شایسته است تا روزه داران، دقت کافی در پرداخت زکات فطره خود داشته باشند تا کمک به نیازمندان در ایام عید سعید فطر، سبب تسرّی شادی و نشاط در بین همه خانواده ها شود.
و اما در این موضوع باید توجه داشت که بر مبنای فتوای مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای، پرداخت زکات فطره برای فقرا واجب نیست و آنان، خود دریافت کننده این زکات هستند.
بر این اساس افراد مُکلّف باید برای خودشان و کسانی که نان خور ایشان هستند، هر نفر یک صاع (تقریبا معادل سه کیلوگرم) گندم، برنج، جو، خرما، کشمش، ذرت و مانند این ها به مستحق بدهند و البته اگر معادل پول یکی از این ها را هم بدهند کافی است، بنابراین بر اساس فتوای معظم له، زکات فطره مُنحصر در قوت غالب نیست و پرداخت هر یک از این موارد کفایت می کند.
در عین حال معظم له درباره زمان پرداخت این واجب الهی چنین فتوا داده اند که از زمان اثبات حلول ماه شوال، شخص مکلف می تواند عین زکات یا معادل پولی آن را کنار بگذارد و اگر نماز عید فطر را می خواند، بنابر احتیاط واجب باید آن را پیش از نماز پرداخت کند یا کنار بگذارد و اگر نماز عید نمی خواند، تا ظهر روز عید فطر مهلت پرداخت دارد.
همچنین اگر مستحق دریافت زکات فطره در شهر یا محلّی پیدا نشود، می‌توان زکات فطره را به شهر یا محل دیگری بُرد و در آن جا توزیع کرد.
در این موضوع، یکی از استفتاءاتی که از حضرت آیت الله العظمی خامنه ای شده این است که پرداخت زکات فطره به خویشاوندان فقیر ممکن است سبب خجالت یا سرافکندگی آنان شود که معظم له در این باره فتوا داده اند این زکات می تواند به عنوان هدیه به خویشاوندان نیازمند داده شود و لازم نیست به آن ها بگویند که این زکات فطره است و همین که زکات فطره در نیت فرد باشد کفایت می کند.
همچنین معظم له درباره مصرف زکات فطره فتوا داده اند که صرف آن در راه نشر معارف دین اشکال ندارد ولی بهتر است آن را به فقیر و نیازمند بدهند.
نکته دیگر در این باره، زکات فطره میهمانانی است که بر میزبان وارد می شوند. فتوای حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در این باره این است که زکات فطره میهمانی که فقط شب عید به خانه میزبان می آید بر عهده میزبان نیست؛ در عین حال میهمانی که مدت زیادی در خانه میزبان است و نان خور او محسوب می شود هم می تواند با اجازه میزبان، فطریه خودش را پرداخت کند و در این صورت پرداخت آن از میزبان ساقط می شود.
همچنین محاسبات سال جاری نشان می دهد که طبق اعلام دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، مبلغ زکات فطره برای سال جاری و بر مبنای قیمت گندم، ۱۰ هزار تومان است.
و اما بر اساس نظر مرجع عالیقدر آیت الله سیستانی، مبلغ فطریه امسال بر اساس قیمت گندم و برای مقلّدان ایرانی، معادل ۱۰ هزار تومان برای هر نفر است.
آیت الله مکارم شیرازی نیز زکات فطره امسال را بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ ۱۰ هزار و بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ ۳۰ هزار تومان اعلام کرده اند که مؤمنان در انتخاب هر یک از این موارد مُخیّر هستند.
همچنین بنا بر فتوای معظّم له اگر کسی فقط در افطار شب عید فطر میهمان دیگری باشد، فطریه او بر عهده خودش است.
در عین حال اعلام دفتر مرجع عالیقدر آیت الله جوادی آملی نشان می دهد که مبلغ فطریه بر مبنای قیمت گندم، ۱۰ هزار و بر مبنای قیمت برنج، ۵۰ هزار تومان تعیین شده و همچنین مبلغ مربوط به کفاره غیرعمد روزه و کفاره عمدی روزه هم به ازای هر روز و به ترتیب، ۳ هزار تومان و ۱۸۰ هزار تومان است.
آیت الله شبیری زنجانی این مبلغ را در سال جاری و بر اساس قیمت گندم، ۱۲ هزار تومان دانسته و بیان داشته است که با توجه به تفاوت قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، مؤمنین می توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت کنند.
در عین حال فتوای معظم له برای کفاره افطار غیرعمدی برای هر روز ماه مبارک رمضان، یک مُد طعام (حدود ۹۰۰گرم به حساب گندم) است که در صورت اطمینان می‌توان قیمت آن را به مسکین داد تا به وکالت از مکلف، برای خودش این مقدار طعام بخرد.
بر این اساس دفتر آیت الله شبیری زنجانی، مبلغ ۳ هزار تومان را برای کفاره افطار غیرعمدی و مبلغ ۱۸۰ هزار تومان را برای افطار عمدی هر روز در ماه مبارک رمضان سال جاری تعیین کرده است.
در این باره دفتر آیت الله علوی گرگانی نیز مبلغ زکات فطره را برای هر نفر ۱۰ هزار تومان بر مبنای قیمت گندم و یا قیمت تقریبی ۵۰ هزار تومان بر مبنای برنج عنوان کرده است که مؤمنان در انتخاب هر یک از این دو مبنا مخیّر هستند.
دفتر آیت الله صافی گلپایگانی نیز بدون اشاره به مبلغ ریالی زکات فطره امسال چنین اعلام کرده که مؤمنان مبلغ معادل یک صاع (۳ کیلوگرم) گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب جهت زکات فطره بپردازند. همچنین کفاره روزه غیرعمدی، برای هر روز، یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم و کفاره عمدی، برای هر روز افطار عمدی، إطعام شصت مسکین، هر کدام یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم است.
دفتر آیت الله نوری همدانی نیز میانگین زکات فطره بر مبنای قیمت گندم را برای هر فرد ۱۰ هزار تومان و بر مبنای قیمت برنج برای هر فرد حدود ۵۰ هزار تومان دانسته و البته اعلام کرده است که مقلّدان باید طبق قیمت منطقه خود، آن را محاسبه و اگر در برخی از مناطق قیمت کمتر یا بیشتر باشد، همان را مبنای پرداخت خود قرار دهند.
این چنین است که پرداخت مُخلصانه زکات فطره از سوی مؤمنان روزه دار در شب و روز عید سعید فطر، به نوعی تداوم مواسات مؤمنانه آنان با فقرا و نیازمندان در ماه مبارک رمضان خواهد بود و إن شاء الله سبب خشنودی حضرت حق عزّوجلّ و حضرت صاحب عصر و زمان (عج) را فراهم می کند.