نکوهش عیبجویی و زیبایی عیب‌پوشی در کلام اهل بیت(ع)

«شخصیت انسان در عقل او و شرافتش در دین او و برتری‌اش در تقوای اوست. زیرا مردم از نظر نسل یکسانند و همه از بنی‌آدم هستند و مزایای مادی ارزش آفرین نیست.»

حلقه وصل_ به خواست خدای متعال، همزمان با ماه مبارک رمضان، همه روزه مجموعه‌ای از احادیث موضوعی اهل‌بیت علیهم‌السلام با نام «ره‌توشه معرفت» تقدیم‌ مخاطبین می‌شود. امیدواریم از نظرات و پیشنهادهای سازنده‌تان برخوردار شویم.

زیبایی عیب پوشی:

1. زیباترین اخلاقها: عن امیرالمؤمنین علیه السلام أَنَّهُ قالَ: «أشْرَفُ أخْلاقِ الْکَریمِ تَغَافُلُهُ عَمَّا یَعْلَمُ (1) ؛ شریف‌ترین اخلاق فرد بزرگوار، چشم پوشی او از آنچه [در مورد دیگران و اشتباهاتشان] می‌داند، است.» 2. عدم شتاب در عیب‌جویی دیگران: عن امیرالمؤمنین علیه السلام أَنَّهُ قالَ: «یا عَبدَاللهِ! لاتَعْجَلْ فِی عَیْبِ عَبْدٍ بِذَنْبِهِ فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ وَ لاتأْمَنْ عَلَی نَفْسِکَ (2) ؛‌ای بنده خدا! در برشمردن عیب کسی به گناهش شتاب مکن شاید گناهش بخشیده شود، و به نفس خودت اطمینان نداشته باش [که بهتر از او باشی].» 3. پیامد چشم پوشی: عن امیر المؤمنین علیه السلام أنَّهُ قالَ: «تَغافَلْ یُحْمَدُ اَمْرُکَ (3) ؛ چشم پوشی کن تا کارت پسندیده شود.» زشتی عیب‌جویی:

1. کینه توزترین مردم: عن امیرالمؤمنین علیه السلام أنَّهُ قالَ: «أمقَتُ النَّاسِ الْعَیَّابُ (4) ؛ کینه توزترین مردم، عیب‌جو است.» 2. عیب‌جویی؛ نشانه خودپسندی: عن امیرالمؤمنین علیه السلام أنَّهُ قالَ: «عَجِبْتُ لِمَنْ ینْکِرَ عُیُوبَ النَّاسِ وَ نَفْسُهُ أکْثَرُ شیْءٍ مَعایباً وَ لایَبْصُرُها (5) ؛ در شگفتم از کسی که عیوب مردم را زشت می‌پندارد در حالی که عیبهای خودش بیشتر است اما نمی‌بیند.» 3. بزرگترین عیبها: عن امیرالمؤمنین علیه السلام أنَّهُ قالَ: «أکْبَرُ الْعَیْبِ أنْ تَعِیبَ غَیرَکَ بِما هُوَ فِیکَ (6) ؛ بزرگترین عیبها این است که عیبی را در دیگران برشماری که در خودت هم هست.» 4. پیامد سوء عیب‌جویی: عن امیرالمؤمنین علیه السلام أنَّهُ قالَ: «مَنْ لَمْ یَتَغافَلْ وَ لایَغُضُّ عَنْ کَثِیرٍ مِنَ الأمُورِ تَنَغَّصَتْ عِیشَتُهُ (7) ؛ هر کسی [از اشتباهات دیگران] چشم پوشی نکند و از بسیاری [از اشتباهات در] کارها [ی دیگران] نگذرد، زندگیش تباه می‌شود. نکوهش عیب‌جویی:

مردی روستایی، پیوسته خدمت امام صادق علیه السلام می‌آمد، اما مدتی امام او را ندید. حضرت از حال او جویا شد. شخصی که در محضر امام بود خواست از مرد روستایی عیب‌جویی کند و به این وسیله از ارزش او نزد امام بکاهد. گفت: «آن مرد، دهاتی و بی‌سواد است و چندان آدم مهمی نیست.» امام فرمود: «شخصیت انسان در عقل او و شرافتش در دین او و برتری‌اش در تقوای اوست. زیرا مردم از نظر نسل یکسانند و همه از بنی‌آدم هستند و مزایای مادی ارزش آفرین نیست.» آن مرد از سخنانش شرمنده شد و دیگر چیزی نگفت. (8) در گفتن عیب دگران بسته زبان باش با خوبی خود عیب نمای دگران باش

.....

[1]. غرر الحکم، ج 2، ص 450. [2]. همان، ج 6، ص 459. [3]. همان، ج 3، ص 315. [4]. همان، ج 2، ص 381. [5]. همان،ص 416. [6]. همان، ص 432. [7]. همان، ج 5، ص 455. [8]. بحار الانوار، ج 47، ص 215.