وضعیت وخیم زندانیان فلسطینی در عربستان

در همین ارتباط، یک منبع وابسته به حماس به روزنامه الاخبار لبنان گفته است: سعودی‌ها با میانجی گری‌ها از جمله اردن و اخیراً هم مغرب، برای پایان دادن به پرونده بازداشت شدگان جنبش حماس مخالفت می‌ورزند. این درحالی است که پیشتر «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر جنبش مقاومت اسلامی حماس طی چند نوبت رسماً و صراحتاً خواستار آزادی فوری زندانیان فلسطینی در زندان‌های عربستان سعودی شده بود.

کما اینکه رئیس دفتر سیاسی حماس از «سعدالدین العثمانی» نخست وزیر مغرب خواسته بود که در زمینه آزادی بازداشت شدگان حماس میانجی گری کند. وی همچنین با صدور بیانیه‌ای تأکید کرده بود: «آزادی زندانیان فلسطینی یک ضرورت انسانی و ملی برای عربستان سعودی است». این درحالی است که عربستان سعودی از اواخر سال ۲۰۱۷ تاکنون سیاست‌های سختیگرانه ای را در قبال فلسطینیانِ مقیم این کشور و به ویژه حامیانِ مقاومت، اتخاذ کرد.

در میان زندانیان فلسطینی در عربستان سعودی نام «محمد الخضری» از اعضای حماس که بیش از ۸۰ سال دارد نیز به چشم می‌خورد. علیرغم وخامت اوضاع جسمانی محمد الخضری، مقامات سعودی همچنان بر تداوم زندانی بودن وی تأکید دارند. حدود ۲ ماه و نیم پیش هم سعودی‌ها موج جدیدی از بازداشت‌ها علیه فلسطینیان را به راه انداختند و طی آن تعدادی دیگر از نزدیکان و بستگان بازداشت شدگان پیشین، دستگیر شدند.

نکته قابل تأمل در خصوص بازداشت شدگان فلسطینی در عربستان سعودی این است که این افراد عمدتاً از حامیان مقاومت بوده‌اند. با این حال، مقامات سعودی با نسبت دادن اتهامات بی‌پایه‌واساس به آن‌ها، زمینه بازداشت‌شان را فراهم کردند. از همین روی، به نظر می‌رسد که مقامات سعودی قصد دارند از زندانیان فلسطینی به عنوان اهرم فشاری بر گروه‌های مقاومت و به ویژه حماس جهت وادار کردن آنها به تَن دادن به خواسته‌های صهیونیست‌ها بهره برداری کنند.

عامل دیگری که موجب شده تا آزادی زندانیان فلسطینی در بند عربستان سعودی محقق نشود، مخالفت‌های رژیم صهیونیستی با این موضوع است. بدون تردید، باقی ماندن زندانیان فلسطینیِ حامی مقاومت در بند عربستان سعودی مطلوب مقامات صهیونیست است و آنها در تماس‌های خود با مقامات ریاض این مسأله را به اطلاع‌شان رسانده‌اند. بنابراین، بدیهی است که مقامات آل‌سعود قصد ندارند با آزادی زندانیان فلسطینی روابط خود با تل آویو را به خطر بیاندازند.

همین مسأله موجب شده است تا فلسطینیان جملگی در شعارهای پرطمطراق خاندان سعودی مبنی بر حمایتشان از «مسأله فلسطین» تشکیک کنند، زیرا پر واضح است که بازداشت فلسطینیان و به ویژه حامیان مقاومت نه تنها هیچ خدمتی به مسأله فلسطین نمی‌کند، بلکه تأمین کننده منافع و مصالح رژیم صهیونیستی نیز هست؛ به ویژه اینکه چنین اقدامی از سوی سعودی‌ها بدعتی است که ممکن است دیگر حکام جهان عرب نیز از آن تبعیت کنند.

ناگفته پیداست که عربستان سعودی فلسطینیان را تنها به دلیل گرایش آنها به مقاومت بازداشت کرده و از همین روی تمامی اتهامات نسبت داده شده به آنها، سیاسی است؛ کما اینکه نهادها و سازمان‌های حقوق بشری بین المللی نیز به این مسأله اذعان کرده‌اند.

در همین ارتباط، پیشتر سازمان عفو بین‌الملل در پیامی به «ملک سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان از وی خواست تا فلسطینی‌های بازداشت شده در این کشور از جمله دکتر محمد خضری از رهبران ارشد حماس را آزاد کند. این سازمان بین المللی صراحتاً تأکید کرد که جلسه دادگاهی محمد خضری و فرزندش در عربستان به دور از معیارها و استانداردهای بین‌المللی در مورد یک محاکمه عادلانه انجام گرفته است.

علاوه بر این، عربستان سعودی نه تنها هیچ اراده‌ای برای حل و فصل پرونده زندانیان فلسطینی در بند خود ندارد، بلکه آنان را در شرایط بسیار بدی نیز قرار داده است. طبق آخرین گزارش‌های منتشر شده، اوضاع بهداشتی بازداشت شدگان حماس در عربستان بسیار بد است و هیچ گونه خدمات بهداشت و درمانی به آنها ارائه نمی‌شود. در همین حال، تجهیزات پیشگیری از کرونا به بازداشت شدگان داده نمی‌شود که این تهدیدی برای جان آنها به شمار می‌رود؛ به ویژه اینکه در میانشان افرادی سالخورده و بیمار وجود دارد.

روند فزاینده شیوع ویروس کرونا در عربستان نیز موجب شده است تا جان ده‌ها نفر از بازداشت شدگان فلسطینی در بند سعودی با خطر جدی مواجه گردد. با تمامی اینها، حتی شیوع گسترده کرونا و رسیدن شمار مبتلایان به این ویروس در عربستان به بیش از ۱۴ هزار نفر موجب نشده است تا مقامات این کشور در مسأله تداوم بازداشت زندانیان فلسطینی تجدید نظر کنند.

این مسأله نشان می‌دهد که عربستان سعودی فارغ از گرایشات و رویکردهای سیاسی خود در قبال فلسطینیانِ حامی مقاومت، بدیهی‌ترین اصول و قوانین حقوق بشری در قبال آنها را نقض کرده است و هیچ اهتمامی به سلامتی آنها ندارد. طبیعی است که در این میان، سعودی‌ها از سکوت مرگبار جامعه بین المللی و در رأس آن سازمان ملل متحد، برای تداوم این رویکرد کینه‌توزانه خود درقبال فلسطینیان، بهره برداری می‌کنند.

در هر صورت، آنچه که اکنون واضح به نظر می‌رسد این است که نگرانی‌ها درباره سرنوشت ده‌ها تَن از زندانیان فلسطینیِ حامی مقاومت در بند عربستان سعودی به صورت گسترده افزایش پیدا کرده است و مقامات عربستان سعودی حتی زحمت پاسخگویی در این زمینه را به خود نمی‌دهند. این نگرانی‌ها آنجا بیش از پیش افزایش یافت که برخی گزارش‌ها توسط نهادهای حقوق بشری درخصوص شکنجه زندانیان فلسطینی توسط نظامیان سعودی منتشر شد.