به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، تجاوز به یمن را می توان بدون هیچ شبهه ای نبردی مملو از وقایع عجیب نامید؛ جایی که ائتلاف متجاوز و تا دندان مسلح سعودی در سال 2015 به خیال یک پیروزی سریع حمله همه جانبه ای را به این کشور مظلوم و در ظاهر ضعیف، آغاز کرد و این تازه آغاز نبردی بود که امروز سعودی ها و متحدان آن برای خلاصی دست به هر کاری می زنند.
جنگ یمن شگفتی زیاد دارد؛ از مردانی که با پاهای برهنه کیلومترها حرکت می کنند و ناگهان بر سر پست های مرزی و حتی برخی شهرها و روستاهای داخل خاک عربستان سعودی مثل صاعقه نازل می شوند تا حملات موشک های بالستیک که کم کم بیشتر و بیشتر شد و تا قلب ریاض هم ادامه پیدا کرد و پس از آن هم حملات دقیق پهپاد ها و کروزها که ضربه سنگین آنها به تاسیسات نفتی آرامکو جهان را در بهت و سکوت فرو برد.
اما داستان پدافند هوایی در جنگ یمن ماجرایی دیگر با ابعاد پیدا و پنهان مهم و فراوانی است و جالب اینکه سال جدید میلادی که در آن هستیم از طرف یمنی ها به عنوان سال پدافند هوایی نام گذاری شده و به نظر باید منتظر حوادث زیادی در این بخش در سال جاری باشیم. البته پس از چندین شکار پهپادی که بعضا در طول هر روز تکرار می شد، اولین شکار مهم پدافند هوایی یمن در سال جاری به ثبت رسیده و یک جنگنده تورنادوی سعودی توسط پدافند هوایی یمن سرنگون شده است. طرف سعودی نیز از دست دادن جنگنده را به علت شواهد فراوان و سقوط در خاک یمن تایید کرده است.
اما قبل از پرداختن به جنگنده تورنادوی سعودی بد نیست نگاهی داشته باشیم به شکارهای پدافندی یمنی ها تا به امروز.
از بالگرد و پهپاد تا جنگنده همه در تور پدافند یمنی ها
نگاهی به تلفات سعودی ها در بخش هوایی در این جنگ بسیار جالب است. تلفات هوایی سعودی ها تا تابستان سال جاری شامل موارد سرنگون شده یا سقوط کرده به دلایل غیر رزمی در جنگ یمن حدودا به این شرح است:
۴ فروند پهپاد تهاجمی CH-4B
۶ فروند بالگرد تهاجمی آپاچی
۲ فروند جنگنده Panavia Tornado
۱ فروند جنگنده Eurofighter Typhoon
۲ فروند بالگرد S70-A
۱ فروند بالگرد SA 365
۳ فروند پهپاد تجسسی 400 Seeker
۱ فروند Selex Falco
۱ فروند جنگنده F-15S
البته ذکر این موضوع نیز مهم است که حداقل یک فروند اف 15 دیگر سعودی نیز با موفقیت توسط یگان های دفاع هوایی یمن در دی ماه 96 مورد اصابت قرار گرفت که از سرنوشت آن اطلاعی در دست نیست. منابع سعودی ادعا کردند که ان اف 15 توانسته است خود را به سلامت به پایگاه خودی برساند.
لحظات ثبت شده مربوط به مورد اصابت قرار دادن اف 15 سعودی در سال 96
خلبان تورنادوی سعودی که در سال 96 در یمن سقوط کرده بود
اما این پایان کار پدافند هوایی یمن با متجاوزان سعودی نبود. در 29 نوامبر سال 2019 در استان صعده و در یک کمین موفق، یک فروند آپاچی سعودی در دام پدافند هوایی یمن افتاد و سرنگون شد. این شکار باعث هلاکت دو خدمه بالگرد شده و از جمله اصابت هایی توسط پدافند هوایی یمن بود که با وضوح بسیار بالا ثبت و ضبط شده و جای هر گونه انکار و پنهانکاری را از مهاجمان سعودی گرفت.
آپاچی ساقط شده در 29 نوامبر 2019 توسط دفاع هوایی یمن
این شکارها ادامه پیدا کرده و یگان های پدافند هوایی یمنی در ادامه تلاش های خود بر ضد مهاجمان در آسمان تا به امروز و تا قبل از ساقط کردن تورنادوی سعودی موفق شدند بین سه یا چهار پهپاد متجاوز را نیز ساقط کنند که یکی از این شکارها مربوط به پهپاد شناسایی و تهاجمی مدل Wing Loong بود. یک فروند پهپاد شناسایی و تهاجمی مدل Karayel ساخت ترکیه نیز در دی ماه سال جاری در دام پدافند هوایی یمن افتاده و ساقط شد.
دم پهپاد Karayel متعلق به سعودی ها که توسط پدافند یمن ساقط شده است
مهاجم اروپایی در تور دفاعی یمنی ها
اما به شکار مهم یمنی ها برسیم و جایی که یک جنگنده تورنادوی سعودی هدف قرار گرفت و آمار از دست رفته این جنگنده برای عربستانی ها در این جنگ را به عدد 3 رساند. جنگنده تورنادو یک هواپیمای تهاجمی چند منظوره ساخت مشترک انگلیس، ایتالیا و آلمان است که بر اساس نیازمندی های دوره جنگ سرد در دو مدل اصلی برای ماموریت تهاجم و دفاع هوایی توسعه پیدا کرد. این جنگنده از بال های متغیر بهره برده و دارای توانایی بالایی خصوصا در بحث پرواز در ارتفاع پایین است.
عربستان سعودی در مجموع 96 فروند از مدل تهاجمی و 24 فروند از مدل دفاع هوایی این جنگنده را سفارش داد که مدل های دفاع هوایی در سال 2006 میلادی از خدمت سعودی ها بازنشسته شده اند. این جنگنده در انگلیس، آلمان و ایتالیا هم وارد خدمت شده و البته انگلیسی ها مدتی پیش به طور کامل تورنادو را از خدمت کنار گذاشتند.
جنگنده تورنادوی سعودی
جنگنده های باقی مانده در خدمت سعودی ها در چندین مرحله ارتقاء پیدا کرده و توانایی حمل طیف گسترده ای از تسلیحات را دارا می باشند.
این جنگنده از دو سرنشین بهره برده و از دو موتور توربوفن مدل RB199 استفاده می کند. سرعت نهایی آن در حدود 2.2 برابر سرعت صوت، برد عملیاتی ان در حدود 1300 کیلومتر و ارتفاع پروازی آن نیز در حدود 15 کیلومتر است. تورنادو در مدل تهاجمی به صورت خاص برای حمله به اهداف شدیدا حفاظت شده طراحی شده بود. در جریان حمله ائتلاف سعودی به یمن بار زیادی از تهاجم های هوا به زمین به عهده جنگنده های تورنادو بود.
جنگنده های سعودی توان حمل تسلیحاتی مثل سری بمب های هدایت لیزری و ماهواره ای Paveway، موشک های کروز استورم شادو، موشک های هوا به سطح بریمستون و البته بمب های خوشه ای سری BL755 را دارند. این جنگنده ها از غلاف هدفگیری لایتنینگ بهره برده و همچنین به سیستم جنگ الکترونیک اسکای شادو که در باند های G و J فعالیت می کند نیز مجهز هستند.
باقی مانده بمب خوشه ای BL755 در شمال یمن
بمب های سری Paveway و بمب های خوشه ای سری BL755 از جمله اصلی ترین سلاح های مورد استفاده سعودی ها در این جنگ بوده که خصوصا بحث استفاده از مهمات خوشه ای ان هم در مناطق مسکونی اعتراض شدید جهانی را به همراه داشته و البته دولت مدعی حقوق بشر بریتانیا نیز همچنان به فروش سلاح و قطعات یدکی برای ناوگان تورنادوی سعودی ها ادامه داده است.
این که تورنادوی متجاوز سعودی با چه سلاحی ساقط شده در این لحظه نمی توان با توجه به عدم انتشار تصاویر مربوط به درگیری و لاشه پرنده با قطعیت مطرح کرد. با توجه به تجربه های قبلی نیروی هوایی سعودی در یمن بعید است که سعودی ها ریسک پرواز ارتفاع پایین را به جان خریده باشند و احتمالا جنگنده سعودی در وضعیت پرواز در ارتفاع میانی یا بالا مورد اصابت قرار گرفته است. با این تفاسیر این احتمال به شکل قوی وجود دارد که مهاجم سعودی توسط موشک های سری فاطر 1 مورد اصابت قرار گرفته باشد.
لاشه جنگنده تورنادوی ارتش سعودی
این موشک گونه ای ارتقاء یافته از موشک های سام 6 ساخت شوروی سابق است که توسط متخصصین یمنی ارتقاء پیدا کرده است و پیش از رونمایی شده بود.
موشک فاطر 1
در هر صورت یمنی ها سال پدافند هوایی را با شکاری بزرگ شروع کرده اند و همان طور که تاریخ این جنگ ثابت کرده شگفتی ها در آن به نوعی پایان ناپذیر هستند. شروع با تورنادو و البته در آینده مشخصا تعداد بیشتر از پرنده های قوی تر دشمن شکار پدافند یمن خواهد شد؛ تازه سال 2020 برای متجاوزان به یمن آغاز شده و پدافند هوایی، امسال حرف های زیادی با قاتلان مردمان بی گانه آن سرزمین دارد.