نتایج آمار جدید از سرانه مطالعه ایرانیان

به گزارش حلقه وصل، در مراسم انتخاب ششمین دوره پایتخت کتاب ایران که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالن قلم کتابخانه ملی ایران عصر امروز (شنبه ۱۹ بهمن ماه) برگزار شد، شهر شیراز به عنوان ششمین پایتخت کتاب ایران معرفی شد.

در این مراسم ابراهیم حیدری مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت ارشاد و دبیر ششمین جشنواره انتخاب روستاها و عشایر دوستدار کتاب در سخنانی ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری این رویداد فرهنگی عنوان کرد: در این دوره ۱۴۱۹ روستا برنامه‌های فعالیت خود را برای دبیرخانه ارسال کرده‌اند که ۶۷ روستا به مرحله نیمه‌نهایی و در نهایت ۱۹ روستا به عنوان برگزیده و ۱۰ روستا به عنوان تقدیری معرفی شدند. در موضوع انتخاب پایتخت کتاب ایران هم ۱۶۷ روستا و شهر برنامه‌های خود را اعلام کردند که در نهایت ۳۷ شهر به مرحله نیمه‌نهایی و ۵ شهر در مرحله نهایی حضور پیدا کردند که از میان آنها یک شهر به عنوان پایتخت و ۴ شهر به عنوان شهر خلاق در حوزه کتابخوانی معرفی شدند.

حیدری در ادامه از رشد قابل توجه حضور روستاها در این برنامه صحبت کرد و گفت: ما از ۶۰۰ روستا متقاضی در دوره اول جشنواره، ۱۵۰۰ روستا در این دوره و در زمینه شهرها نیز از ۶۰ شهر به حدود ۱۷۰ شهر در این دوره رسیدیم.

وی همچنین با اشاره به بودجه این جشنواره، از رقم ۲۵۰ میلیون تومان برای برگزاری آن خبر داد و گفت: این بودجه طی ۶ دوره اخیر حدود ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است اما بخش عمده آن به جوایز برگزیده‌ها اختصاص یافته است و در این دوره نیز جوایز نسبت به سال گذشته با افزایش ۱۰۰ درصدی همراه شده است.

در ادامه مراسم مجید جوادیان‌زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد به ارائه گزارشی از برنامه‌های این شهر طی سال گذشته به عنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران پرداخت.

علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و عضو هیئت داوری این جشنواره نیز در سخنان کوتاهی در این مراسم عنوان کرد: بررسی مستمر طرح‌ها و اصلاح نواقص و تکمیل آنها، یکی از ویژگی‌های قابل توجه این رویداد فرهنگی است که منجر شده شهرهای کمتر برخوردار و دورتر از پایتخت نیز با عدالت در زمینه انتخاب به عنوان پایتخت کتاب مورد توجه قرار گیرند. ویژگی دیگر این جشنواره نیز اجرای برخی از طرح‌ها پیش از مطرح شدن در جشنواره است که اتفاق قابل توجهی به شمار می‌رود.

اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این مراسم در سخنانی گفت: اگر بخواهیم برای آینده کشور گام صحیحی برداریم، چاره‌ای جز حرکت در مسیر ایجاد شاخص‌های توسعه به دست اهل فرهنگ و قلم نداریم.

وی افزود: در کشور ما نگاه به فرهنگ باید از حالت پر افت و خیز فعلی به نگاهی عمیق‌تر مبدل شود و این عرصه برای نسل امروز و آینده با تلاش بیشتری معرفی و شناسانده شود.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران همچنین با اشاره به رویداد جشنواره و انتخاب پایتخت کتاب ایران گفت: این اتفاق نمائی از مشارکت، فعالیت داوطلبانه و حمایت دولتی در حوزه رخداد فرهنگی با موضوع کتاب است که امیدواریم منجر به افزایش حضور کتاب در سبد کالای مصرفی خانواده‌ها شود.

در بخش دیگری از مراسم، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنانی بیان کرد: گوهر ایران، فرهنگ است و کانون فرهنگ، کتاب. اگر بتوانیم تمدن‌ها را در دوره‌های مختلف تصویر کنیم و دولت‌های مقتدر را پیش چشم قرار دهیم، خواهیم دید که جز با کتاب و کتابخوانی، نمی‌توان به قدرت و اقتدار رسید کمااینکه تاریخ به ما نشان می‌دهد که کتاب مبدأ بسیاری از تمدن‌ها، حافظ آنها و عیار ملت‌ها است.

وی ادامه داد: امیدواریم در مسیر انقلاب اسلامی که چشم‌انداز آن تمدن‌سازی است، توفیق ما در حوزه کتاب و کتابخوانی روزافزون باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به بخش‌هایی از پیمایش مصرف فرهنگی ایرانیان که در سال جاری توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام شده است، اشاره کرد و گفت: مطابق این پژوهش، نیمی از جامعه ایرانی کتابخوان هستند و هفته‌ای که به طور متوسط ۳.۷ ساعت کتاب می‌خوانند. همچنین مطابق همین پژوهش، جامعه جوان ۱۵ تا ۲۵ ساله ما نیز به طور متوسط هفته‌ای ۳.۹ ساعت مطالعه دارند و ۷۰ درصد این بازه جمعیتی، کتاب می‌خوانند. در عین حال، همین پژوهش به ما می‌گوید که تنها یک‌پنجم از جمعیت‌های حاضر در پایگاه‌های اقتصادی پایین جامعه اهل مطالعه هستند. اگر ما به دنبال توسعه فرهنگی هستیم، باید قبول کنیم این گذاره که تنها نیمی از ایرانیان کتاب می‌خوانند، مطلوب نیست و باید ارتقا پیدا کند. این موضوع هم برنامه‌ریزی می‌طلبد و هم حرکت در مسیر چشم‌انداز.

صالحی همچنین گفت: مطابق پژوهش انجام شده، بیشترین سهم از مطالعه متعلق به کتاب‌های رمان و داستان است و پس از آن با فاصله این مطالعه به کتاب‌های دینی اختصاص پیدا می‌کند؛ این مسئله نشان می‌دهد که جریان تولید کتاب‌های دینی در کشور ما طی سال‌های اخیر نتوانسته است با مخاطب خود ارتباط برقرار کند.

وی تصریح کرد: با برنامه‌ریزی برای ایجاد تحول در پروسه کتابخوانی و تقویت رویدادهایی مانند جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، می‌توان امیدوار بود که این فاصله‌ها کاهش پیدا کرده و فرآیند مطالعه و کتابخوانی در کشور تسهیل و روانتر از قبل شود.

در بخش پایانی این مراسم، روستاهایی از توابع شهرستان‌های کاشان، مهاباد، بوشهر، شیروان، جهرم، گچساران، نکا، بندرعباس، تویسرکان و یزد به عنوان روستاهای خلاق و فعال در حوزه کتاب و کتابخوانی مورد تقدیر قرار گرفتند و جایزه برگزیدهِ برگزیده‌ها در این بخش نیز به روستای کوده از توابع شهرستان دهاقان استان اصفهان تعلق گرفت.