اهداف اردوغان از سفر به آفریقا چیست؟

به گزارش حلقه وصل، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه٬ امروز به قاره آفریقا می‌رود و در سفری سه روزه با روسای جمهور و مقامات کشورهای الجزایر٬ گامبیا و سنگال دیدار خواهد کرد.

سفر اردوغان به قاره آفریقا مزبور در حالی صورت می‌گیرد که گسترش روابط سیاسی٬ دفاعی و اقتصادی با کشورهای آفریقایی در سالیان اخیر به یکی از اهداف استراتژیک دستگاه دیپلماسی ترکیه تبدیل شده است.

رئیس جمهور ترکیه در سفر به الجزایر٬ گامبیا و سنگال٬ به دنبال تقویت روابط اقتصادی ترکیه با کشورهای آفریقایی است اما در عین حال٬ کسب حمایت آفریقایی‌ها از اقدامات در لیبی٬ اهمیت ویژه دارد.

نخستین مقصد سفر آفریقایی اردوغان الجزایر است. یعنی کشور مهمی که عنوان بزرگ‌ترین کشور آفریقایی از لحاظ مساحت را در اختیار دارد.

قرار است اردوغان در دیدار با عبدالمجید طبون رئیس جمهور این کشور٬ توافق نامه ایجاد شورای عالی همکاری‌های استراتژیک را امضا کند.

فواد توسیالی رئیس روابط اقتصادی خارجی ترکیه اعلام کرده که اردوغان تلاش می‌کند حجم مبادلات تجاری با الجزایر را به رقم ۵ میلیارد دلار در سال برساند.

موقعیت جغرافیایی الجزایر در حال حاضر برای ترکیه مهم است. چرا که این کشور در مجاورت دو دوست آفریقایی مهم ترکیه یعنی لیبی و تونس قرار گرفته و در صورتی که اردوغان از همکاری‌های الجزایری‌ها آسوده خاطر شود٬ علاوه بر پرونده لیبی٬ در حوزه همکاری‌های گسترده با تونس و الجزایر هم چند گام رو به جلو بر خواهد داشت.

کشور آفریقایی سنگال نیز دومین مقصد اردوغان در سفر سه روزه او خواهد بود.

احسان شاهین رئیس شورای همکاری ترکیه – سنگال در مورد اهمیت این کشور آفریقایی گفته است: سنگال٬ نزدیک‌ترین کشور آفریقایی به آمریکاست. شرایط سیاسی و جغرافیایی موجب آن شده که سنگال٬ روابط تجاری آزاد با آمریکا داشته باشد و خود این موضوع یک جاذبه تجاری ویژه است که می‌تواند مورد توجه صادرکنندگان قرار بگیرد. ما در حال حاضر با سنگالی‌ها ۴۱۰ میلیون دلار مبادلات بازرگانی داریم و برآنیم که در دو سال آینده٬ این حجم از ۱ میلیارد دلار هم فراتر برود.

ترکیه در سنگال به دنبال تاسیس یک مرکز تجاری بزرگ است و یکی از اهداف سیاسی – اقتنصادی مهم  وزارت امور خارجه ترکیه در سنگال٬ تلاش برای ایجاد یک منطقه آزاد تجاری انحصاری است که در صورت تحقق٬ کمک شایان توجهی به اقتصاد ترکیه خواهد بود.

جمهوری گامبیا کشوری کوچک در غرب آفریقا با ۲ میلیون نفر جمعیت٬ فرصت‌های تجاری ویژه‌ای برای ترکیه دارد.

شعبان دینچ رئیس شورای همکاری ترکیه – گامبیا اعلام کرده که این دو کشور در سال ۲۰۱۹ میلادی فقط ۴۹ میلیون دلار مبادلات تجاری داشته‌اند که البته چیزی به نام تراز در آن وجود ندارد. چرا که تجار ترک ۴۸ میلیون دلار کالا به گامبیا فرستاده‌اند و در مقابل٬ گامبیایی‌ها فقط ۱ میلیون دلار کالا به ترکیه فروخته‌اند.

ترکیه در حال حاضر در حوزه آهن و فولاد٬ صنایع غذایی و مواد بهداشتی با گامبیا کار می‌کند اما پیش‌بینی شده که در آینده‌ای نزدیک٬ با توافقات تجاری جدید٬ تجار ترک٬ بخش قابل توجهی از ملزومات و مواد خام مورد نیاز گامبیا را تامین کنند.

حالا ترکیه با اغلب کشورهای آفریقایی روابط خوبی دارد و با وجود نگرانی‌هایی که در مورد لیبی٬ سودان و سومالی وجود دارد٬ در کشورهای دیگر٬ ترکیه در حال تقویت روابط سیاسی - تجاری است. اما در مورد مصر٬ هنوز هم تغییر خاصی صورت نگرفته و کماکان رابطه در حالت انجماد یا فریز٬ باقی مانده است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سالیان اخیر هم درمقام رئیس جمهور و هم در مقام رهبر حزب عدالت و توسعه٬ بارها در سخنرانی‌های خود٬ ژنرال عبدالفتاح سیاسی رئیس جمهور مصر را دیکتاتور و کودتاگر خوانده و از محمد مُرسی به عنوان شهید راه دموکراسی یاد کرده است.

اردوغان٬ سیسی را در تابلوی بزرگ رقابت‌های منطقه‌ای٬ در کنار آمریکا٬ عربستان سعودی٬ امارات و رژیم صهیونیستی می‌بیند و علاوه بر موضوع اخوان‌المسلمین٬ در پرونده فلسطین و شرق مدیترانه هم با سیسی اختلاف عمیق دارد.

در نتیجه باید گفت٬ با وجود آن که ترکیه در سالیان اخیر شمار نمایندگی‌های دیپلماتیک و سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌هایش را در آفریقا چند برابر کرده، اما تداوم تنش با مصر٬ هزینه‌های سنگینی بر دست آنکارا گذاشته است و حالا کم نیستند شمار تحلیل‌گرانی که به طور مداوم به اردوغان توصیه می‌کنند که دست از لجاجت برداشته و به سمت عادی‌سازی روابط با مصر برود.

قاره آفریقا ۵۴ کشور دارد و جمهوری ترکیه در این قاره صاحب ۴۲ سفارت‌خانه است و می‌خواهد تا سال ۲۰۲۳ میلادی تعداد این سفارت خانه‌ها را به عدد ۵۰ سفارت برساند. کل حجم مبادلات تجاری ترکیه با کشورهای آفریقایی در سال ۲۰۰۲ و در آغاز فعالیت حزب عدالت و توسعه در حد ۴ و نیم میلیارد دلار در سال بود اما این میزان در سال ۲۰۱۸ میلادی به ۲۴ میلیارد دلار رسیده است.

در آغاز فعالیت حزب اردوغان و یاران او٬ ترکیه در کل آفریقا ۱۲ سفارتخانه‌ داشت اما حالا ۴۲ سفارت خانه‌ دارد. کشورهای آفریقایی نیز در آنکارا و در سال ۲۰۰۸ میلادی تنها ۱۰ سفارت خانه داشتند اما حالا به عدد ۳۶ سفارتخانه رسیده و ترکیه با ۴۵ کشور آفریقایی شورای همکاری کار٬ تولید و تجارت تشکیل داده است.