«مسجد» در اندیشه‌های حاج قاسم چه جایگاهی داشت؟

حلقه وصل: جمله سرداران و فرماندهان شهید دفاع مقدس، تربیت‌یافته مساجد هستند. برخی از آنها در کودکی به اشتیاق مؤذن و مکبر شدن پا به مساجد گذاشتند و مسجد را خانه دوم خود یافتند و به مصداق «مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ» خدمتگزار نمازگزاران شدند، چه «همت»ها و «باکری»ها و «خرازی»هایی که راه شهادت را از مسیر همین مساجد و انجام فعالیت‌های به ظاهر کوچکی همچون مؤذنی، کفشداری و چای ریزی در آشپزخانه مسجد شروع کردند و خدا هم عاشق این سربازان و خادمان کوچک خود شد و آنها را در قلوب مؤمنان جاودانه ساخت.

سردار رشید مقاومت، شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی نیز یکی از همین ره‌یافتگان وصال و تربیت‌یافتگان و واصلان طریق مسجد و محراب است، سردار عارفی که همچون مولایش خضوع و خشوع نمازش را مدرسه عشق مریدانش ساخته بود، فروتنی عاشق که در نماز هم به کودکان گل هدیه می‌داد.

به گفته معتمدین شهر کرمان، این مجاهد راستین، از همان نوجوانی در مساجد کرمان فعال بود؛ از مؤذنی و خواندن دعا در شب‌های قدر تا خدمت در عزاداری اباعبدالله(ع). او در جوانی سرودهای انقلابی را در مساجد کرمان تکثیر و پخش می‌کرد و از طریق مساجد کرمان با انقلابیون و علمای مبارز کرمان در ارتباط بود. شهید سلیمانی از نوجوانی در کتابخانه مسجد و همچنین در برگزاری جلسات هفتگی قرآن فعالیت می کرد.

با آغاز جنگ و فعالیت در لشکر 41 ثارالله، شهید سلیمانی که همواره شهره به خواندن نماز اول وقت بود، هرکجا مسئولیت می‌یافت ابتدا مکانی را برای مسجد، تدارک می دید. در همه مقرهای لشکر و حتی در خطوط اصلی، بهترین و بزرگ ترین سنگر، همیشه مسجد گردان قرار می‌گرفت و علاوه بر اقامه نماز به جماعت و انجام مراسم مذهبی در آن، محفل درددل حاج قاسم با رزمندگان بود.

سردار سلیمانی، پیروزی در دفاع مقدس را مدیون مساجد و ائمه جماعت می‌دانست و می‌گفت: «اگر نبودند مساجدی که جوانان ما را مکتبی و مؤمن و شجاع، بار بیاورند و برای دفاع از انقلاب و اسلام ثابت‌قدم گردانند، ما نمی‌توانستیم چنین سربلندی در هشت سال دفاع در برابر ایادی استکبار جهانی داشته باشیم.»

به راستی‌که حاج قاسم، نماد جاوید «اشداء علی الکفار و رحماء بینهم» بود و چه زیبا فرمود که همه جنگ‌های عالم بر سر مسجد است، چراکه مساجد مکانی برای اتحاد مسلمانان اند و کافران و مستکبران این را نمی‌خواهند. شهید سلیمانی با اشاره به مسجدالاقصی و دشمنی صهیونیست‌ها و جلوگیری از اتحاد مسلمانان حول محور فلسطین، همیشه بر لزوم حمایت از قدس شریف تأکید داشتند و مسجدالحرام را نیز نماد اتحاد مسلمانان می‌دانستند که همیشه موجب بیم وهابی‌ها و صهیونیست‌ها شده است.

این شهید بزرگوار، امام خمینی(ره) را نمونه بارز تربیت مسجدی می‌دانستند و معتقد بودند: «مسجدی که ائمه‌ جماعت آن به امور تربیتی و فرهنگی بپردازند سبب به وجود آمدن انسان‌هایی ایثارگر و مجاهد و تربیت رزمندگان فی سبیل الله خواهد شد.» وی در بیان اهمیت مسجد در فهم صحیح دینی، بر این باور بود که چه بسا مساجدی با علمای گمراه که سبب رشد تکفیری‌ها و پیدایش گروه‌های منحرفی همچون داعش شدند و چه‌بسا فرقه‌های گمراهی که از دل مساجد غفلت زده و تحت سیطره استکبار بیرون آمده است و در آن‌ها مدام به اسلام و مؤمنان واقعی حمله می‌شود.

سردار سلیمانی، مساجد را خط مقدم جبهه فرهنگی اسلام در افشای فتنه‌های داخلی می‌دانست و همواره به فعالان مساجد خارج از کشور تأکید می‌کرد تا در مقابل اسلام هراسی و نسبت‌های ناروا به این دین مبین بایستند. فرمانده جاودان سپاه قدس بر این باور بود که اگر امام جماعت مسجدی نتواند به طور صحیح از اسلام و انقلاب دفاع کند و مردم و جوانان را جذب آموزه‌های راستین دین کند، ممکن است دشمن در آن مسجد رخنه کرده و اهداف شوم خود را عملی کند.

وی از شهید حججی به عنوان نمونه امروزی‌تر جوانان مسجدی یاد می‌کردند که در مقابل تمام رسانه‌های ضد ایرانی و فعال در زمینه اسلام هراسی، حقانیت و مظلومیت انقلاب و جبهه مقاومت را به جهانیان اثبات کرد.

به باور سردار دل‌ها، مساجد رکن اول ولایت‌پذیری هستند و بارها در اولین قدم در برابر فتنه‌ها و دفاع از مقام معظم رهبری ظاهر شدند و همیشه پایگاه همدردی با محور مقاومت و تکیه‌گاه اساسی ملت‌های زخم‌خورده منطقه در دسیسه‌های جنایتکاران بودند.

حجت‌الاسلام محسن قرائتی، شهید سلیمانی را حاصل تربیت مسجدی می‌داند و می‌گوید: «شهید سلیمانی عزیز، همچون یک مهندس و استاد انقلابی، اول نیروهای انقلابی را کشف کرد، بعد آن‌ها را استخراج و بعد آن‌ها را ذوب کرد؛ یعنی با رفتار، نیات و اخلاصش همه را جذب و سپس، قطعه ‌سازی کرد و در هر شهری تیمی درست و به یکدیگر متصل کرد و همه این‌ها حاصل یک تربیت و آموزش مکتبی و مسجدی است.»

سردار سلیمانی مسجد را حیات دینی، سیاسی و اجتماعی عالم اسلام می‌دانست و مساجد را به سه نوع تقسیم می‌کرد: مسجدی که آگاه‌سازی و تربیت می‌کند و نیز دو نوع مسجدی که از اسلام دفاع می‌کنند؛ یکی در بُعد فرهنگی و دینی و دیگری در ایجاد شوق در مردم برای مقابله با تهاجم فرهنگی، سلیمانی تأکید داشت که این مساجد هم‌زمان با مقابله، مدافع فرهنگی، ایثارگر و فداکار نیز تربیت می‌کنند.

سردار سلیمانی مسجد را حیات دینی، سیاسی و اجتماعی عالم اسلام می‌دانست و مساجد را به سه نوع تقسیم می‌کرد: «یکی از آنها مسجدی است که آگاه‌سازی و تربیت می‌کند.» از نظر وی این مسجد هم در بُعد فرهنگی و دینی از اسلام دفاع می کنند و هم در حال مقابله با تهاجم فرهنگی است. سردار سلیمانی تأکید داشت که این مسجد هم مدافع فرهنگی تربیت می‌کند و هم ایثارگر و فداکار برای دفاع از مظلوم است.

از دیدگاه این سردار شهید، نوع دیگر، مسجدی است که بذر بی‌تفاوتی و بی‌انگیزگی را در جامعه می‌کارد و هم در میان شیعیان و هم در اهل سنت وجود دارد. سومین مسجد نیز وظیفه اش انفجار ماشین اسلام است؛ مسجدی که ائمه تکفیری بر آن سوارند و ثمره‌اش داعش و جبهه‌النصره است.

این شهید بزرگوار در سخنانی اینچنین تشریح می‌کرد که اگر نگاه ما به عنوان امام جماعت به مسجد، صرفاً نگاه به محیط داخل مسجد باشد و بخواهیم فقط تعداد افرادی که داخل مسجد هستند را حفظ کنیم، اشتباه کرده‌ایم و باخته‌ایم. مسجد مثل یک قرارگاه است و باید تمام اطراف مسجد را مدنظر قرارداد؛ بی‌حجاب، باحجاب، اصولگرا، اصلاح‌طلب، زن، مرد، کودک و... که در اطراف مسجد زندگی می‌کنند را باید حول یک محور یعنی مسجد متمرکز کرد.

 شهید سلیمانی با انتقاد از افراد متدین و حزب اللهی که فقط همفکران و گروه‌های خود را می‌پذیرند، می‌گفت: «مسجد و گروه‌های دینی باید جاذبه داشته باشند و حتی افراد گمراه را به مسیر درست هدایت کنند»، به باور سردار، یک امام جماعت باید تمام هم‌وغمش مسجد باشد و با فراغ خاطر فقط به مسائل مؤمنان بپردازد اما وقتی یک فرد با چند شغل، امام جماعت مسجد می‌شود و با خستگی به مسجد می‌رود، چطور می‌تواند محیط اطراف مسجد را حفظ کند.