جزئیات ساخت خانه‌های کوچک مقیاس در پایتخت

به گزارش حلقه وصل، عبدالرضا گلپایگانی با اشاره به جزئیات طرح ساخت خانه‌های کوچک مقیاس گفت: شهرداری تسهیلگر این راه است و برای خانه‌های کوچک اندازه؛ حداکثر ۲۰ درصد مساحت زیربنا و ۴۰ درصد تعداد واحدها را در نظر گرفته است.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران ادامه داد: از آن جا که بر اساس قانون اساسی تأمین مسکن مناسب برای مردم یکی از وظایف دولت است، شهرداری تهران به عنوان تعهد اجتماعی برای خود چنین وظیفه‌ای قائل است. وی بر لزوم توجه به شرایط تهران در رابطه با مسکن تأکید کرد و گفت: با توجه به آمار سال ۹۵ شهر تهران از نظر جمعیتی در رده شهرهای با کم‌ترین رشد، بین شهرهای ایران بوده است.

این در حالی است که طی همین سال‌ها فضاها و شهرهای پیرامونی پایتخت شتابان‌ترین رشد جمعیتی را داشته اند، اکنون برای رفت و آمد به محل کار و زندگی، یک و نیم میلیون سفر صبحگاهی و همین تعداد سفر عصرگاهی روی می‌دهد.

معاون شهردار تهران تصریح کرد: از آنجا که سرانه‌های خدماتی شهرهای پیرامونی تهران در وضع مناسبی نیست، شاهد هستیم استان تهران به لحاظ سرانه‌های آموزشی جزو بدترین استان‌های ایران به شمار می‌رود.

گلپایگانی اظهار کرد: برخلاف تصور عمومی ساخت و سازهای انبوه در شهرهای پیرامونی تهران همراه با خدمات مناسب برای شهروندان نبوده است و این شهرها از کمبود فضاهای خدماتی همچون، فضای آموزشی، بهداشتی- درمانی، ورزشی، مذهبی-فرهنگی و فضای سبز و ... در رنج اند. ضمن اینکه در برخی از شهرهای نوساخته، با وجود ساخت و ساز زیاد، بسیاری از خانه‌های ساخته شده خالی هستند.

وی افزود: از آنجا که توسعه حمل و نقل بین تهران و شهرهای پیرامونی که به اسم حمل و نقل انبوه بر شناخته می‌شود، زمان طولانی و هزینه سنگینی دارد، به نظر می‌رسد در کوتاه مدت قابل تحقق نباشد و برای یک نسل دیگر باید سختی رفت و آمد بین تهران و پیرامون برای شهروندان را پذیرا بود.

گلپایگانی درباره یکی دیگر از معضلات جمعیتی تهران گفت: از سوی دیگر ما شاهد هستیم، حس تعلق ساکنان محله‌های تهران نسبت به سایر شهرهای ایران کاهش یافته است و در وضع ناگواری قرار دارد. همچنین شاهد شکل گیری محله‌های فقرا و ثروتمندان هستیم، به عبارتی، توازن شهر به لحاظ اقتصادی و اجتماعی در حال از بین رفتن است.

معاون شهرسازی معماری شهرداری تهران پیش از این هم گفته است: به دنبال برطرف کردن موانع ساخت خانه‌های ۲۵ تا ۴۰ متر مربعی هستیم که باید تصویب شود.

وی افزوده است: در همه کلانشهرها واحدهای کوچک اندازه ساخته می‌شود و البته آپارتمان‌های کوچک برای طبقه فقیر نیست، بلکه مسکن زوج‌های جوان، کارگران کارخانه‌ها و دانشجویان را فراهم می‌کند. شهرداری ساختمان سازی نخواهد کرد بلکه فقط ضوابط و شرایط آن را فراهم می‌کند.

حدود ۴۶ درصد جمعیت تهران مستاجرند 

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران اعلام کرد: بر اساس آمارهای سال ۹۶ نزدیک به ۴۶ درصد جمعیت شهر تهران مستأجر بودند.

عبدالرضا گلپایگانی افزود: این روند در دو سال اخیر شدت بیشتری داشته است تا جایی که می‌توان گفت: بیش از ۵۰ درصد جمعیت تهران صاحب خانه نیستند.

گلپایگانی گفت: این مسئله بر فقر احساس تعلق به محله‌ها اثر داشته است چرا که شهروندان تهرانی تقریباً هر ساله در حال کوچ درون شهری از محله‌های مرفه‌تر به سمت محله‌های میانی و پایین‌تر و پس از آن، سکونت در خارج از شهر هستند.

وی افزود: بدمسکنی دهک پایین در تهران یکی دیگر از چالش هاست؛ کسانی که در بافت‌های فرسوده و در ساختمان‌های ناپایدار زندگی می‌کنند یا کسانی که در محله‌های ناکارآمد به لحاظ کالبدی مستقر هستند و وضع خدماتی نابهنجاری دارند.

معاون شهردار تهران گفت: از آنجا که بیشتر مراکز کار و فعالیت مثل بازار تهران، دانشگاه‌ها و مراکز اداری و درمانی به صورت خطی روی محور تجریش تا ری که سازمان فضایی تهران را شکل می‌دهد قرار دارند، شاهد هستیم برای کسانی که در دانشگاه‌های تهران درس می‌خوانند فضای سکونتی مناسب تأمین نشده است، همچنین تعداد زیادی کارگر در بازار تهران مشغول به کار هستند که مطالعات نشان می‌دهد برخی از این افراد در محلات پیرامون بازار که وضعیت مناسبی به لحاظ امکانات سکونت ندارد، زندگی می‌کنند.

به گفته گلپایگانی؛ شهرداری به کمک مردم و صاحبان سرمایه و البته نهادهای دولتی وظیفه خود می‌داند با گام‌هایی راه را برای تأمین خانه همه مردم هموارتر کند.

وی گفت: در واقع بسیاری از کسانی که در شهرهای اطراف زندگی می‌کنند، چون در تهران محل زندگی آبرومند و درخور نمی‌توانند تهیه کنند، مجبور به سفرهای هر روزه هستند، یا خیلی از افرادی که در تهران زندگی می‌کنند در شهرهای ییلاقی نزدیک، خانه‌های بزرگ دارند، اما نیاز دارند در تهران هم جایی برای سکونت داشته باشند و با یک واحد ۵۰ متری هم هدفشان تأمین می‌شود، در نتیجه نیازی نیست یک واحد ۱۵۰ متری داشته باشند.

گلپایگانی افزود: گاهی اوقات این مسأله برای سالمندانی است که نیاز دارند کنار فرزندانشان باشند و یک خانه کوچک برای آن‌ها کفایت می‌کند.

معاون شهردار در ادامه گفت: ما در سنت سکونت ایرانی خانواده گسترده داشته ایم، چون خانواده گسترده یعنی زندگی پدر و مادر و فرزندان در یک خانه با اتاق‌های زیاد که به واسطه یک حیاط مرکزی به هم وصل بوده اند و این گونه تمایل فرزندان به بودن در کنار خانواده در سال‌های اولیه ازدواج، فراهم می‌شده است.

وی افزود: اما اکنون امکانی برای تبعیت از فرهنگ خانواده گسترده با مدل کالبدی متفاوت نسبت به گذشته در زندگی آپارتمانی وجود ندارد، زیرا از یک سو فرزندان توان تأمین مسکن بزرگ نزدیک خانواده هایشان را ندارند و از سوی دیگر امکان ساختن واحدهایی با اندازه‌های متفاوت در یک مجتمع ایجاد نشده است تا جوانان بتوانند سال‌های اولیه زندگی را در کنار خانواده خود سپری کنند.

وی درباره ایراد ضوابط و مقررات شهری در خصوص اندازه خانه‌ها نیز بیان کرد: اگر بخواهیم از منظر ضوابط و مقررات شهری و معماری به مسأله نگاه کنیم، این ضوابط برای همه محله‌ها و الگوهای سکونتی یکسان است. یعنی هر قطعه زمین در هر جای تهران باشد باید از یک ضابطه ساخت و ساز پیروی کند.

میانگین مساحت واحدهای مسکونی تهران به یکصد متر رسیده است 

معاون شهردار تهران افزود: آنچه باعث ایجاد محدودیت در ساخت خانه در ابعاد کوچک مقیاس شد، مربوط به ضوابطی است که بعد از سال ۹۱ و با ابلاغ طرح تفصیلی ایجاد شد.

عبدالرضا گلپایگانی گفت: بر اساس آن اکنون میانگین مساحت واحدهای مسکونی شهر تهران به یکصد متر رسیده است، در حالی که این مساحت با تعداد افراد و شرایط اقتصادی انطباق ندارد.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران گفت: الان در تهران اگر کسی بخواهد واحد کوچک اندازه بخرد یا اجاره کند چنین امکانی برایش خیلی کم است، در حالی که امکان انتخاب و آزاد بودن در مقابل مجبور بودن موضوع بسیار مهمی است.

وی افزود: برخی معتقدند تهران باید تا حدی گران بشود که بتوان جمعیت آن را کنترل کرد، یا خانواده‌هایی که تازه دارند شکل می‌گیرند، در این شهر نباید جای سکونت داشته باشند که این نگاه خودخواهانه به معنی بیرون کردن فقرا از شهر است.

معاون شهردار تهران تصریح کرد: در مقابل نگاهی شبیه کشورهای سوسیالیستی وجود دارد که بر اساس آن می‌گفتند برای همه طبقات تنها دو مدل نقشه وجود داشته باشد و همه مردم در آن زندگی کنند و همچنین اندازه همه ساختمان‌ها کوچک باشد.

وی افزود: در سابقه تاریخی خانه ایرانی عمده‌ترین ویژگی خانه، ارتباط بین طبیعت و فضای سرپوشیده خانه از طریق حیاط بوده است.

گلپایگانی گفت: اگر همه این سوال‌ها و چالش‌ها را کنار هم بگذاریم، پاسخ و راه حل نمایان می‌شود؛ ما برای حل حمل و نقل بین تهران و پیرامون تهران دو راه داریم، یا باید شبکه حمل و نقل ریلی را تقویت کنیم یا اینکه نیاز به رفت و آمد هر روزه را کاهش دهیم.

معاون شهردار تهران تصریح کرد: اگر از کسانی که هر روز بین تهران و شهرهای اطراف در حرکت هستند، بپرسیم بین یک خانه سی متری در مرکز شهر و نزدیک به محل کارشان با یک خانه هشتاد متری در شهرهای پیرامونی کدام را انتخاب می‌کنند، پاسخ تعداد قابل ملاحظه خانه کوچک در میانه شهر است، اما در شرایط امروز عرضه مسکن این انتخاب برای خریدار فراهم نیست و بر مبنای پیشنهاد شهرداری بهتر است این امکان انتخاب فراهم و آزادی انتخاب برای همه مردم با شرایط و نیازهای گوناگون ایجاد شود.

وی افزود: ما در بررسی و مقایسه ساختمان‌هایی که ساخته و ساختمان‌هایی که معامله می‌شوند، شاهد بالابودن تمایل برای معامله واحدهای کوچک هستیم در حالی که عرضه چنین واحدهایی بسیار پایین است.

گلپایگانی خاطرنشان کرد: طبق ضوابط طرح تفصیلی، امکان ساخت واحد ۳۵ متری وجود دارد، اما ضوابط سختگیرانه به ویژه در تأمین پارکینگ برای هر واحد و در همه جای شهر بصورت یکسان، برای سازنده ساخت خانه کوچک اندازه، صرفه ندارد. مطالعات مشاوران شهرساز نشان می‌دهد الگوی کالبدی خانه و اندازه و کیفیت فضای سکونت وابسته به محل کار، رفت و آمد و تأمین شرایط آسایش و آرامش شهروندان هم هست و صرفاً اندازه خانه به تنهایی تأمین کننده شرایط آسایش مردم را فراهم نمی‌کند.

وی افزود: ریشه بسیاری از مشکلات حوزه مسکن به سوداگری زمین و ملک برمی گردد، مدیران اقتصادی و نمایندگان مجلس لازم است تمرکز بیشتری بر مالیات بر زمین و مسکن خالی و معامله‌های آن‌ها ارائه کنند چراکه خانه در تهران کالای بسیار گرانی است.