اصلاح‌طلبان؛ وامانده میان ائتلاف یا استقلال

به گزارش حلقه وصل، با وجود تصمیم قاطع حامیان دولت برای حضور مستقل در انتخابات پیش روی مجلس، اکنون برخی چهره‌های اصلاح‌طلب بر لزوم ائتلاف با جریان‌های دیگر تاکید دارند.

تقابل «جمع موثر اصلاح‌طلبی» با پدرخوانده

غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی اخیرا در گفت‌وگویی با پایگاه «خبرآنلاین» درباره چگونگی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس یازدهم، در پاسخ به این سوال که آیا امکان ائتلاف اصلاح‌طلبان با جریان‌های دیگر سیاسی وجود دارد، گفت: «این حرف‌ها که ما ائتلاف نمی‌کنیم از سوی جمع موثر اصلاح‌طلبان مطرح نشده و حالا ممکن است که کسی در جایی حرفی زده باشد». وی با طرح این ادعا که «عقل جمعی و عملکرد مجموعه اصلاح‌طلبان نشان داده است که براساس مصالح و نه شعارهای سیاسی عمل کرده‌اند»، تصریح کرد: «اصلاح‌طلبان در این انتخابات هم اگر احساس کنند با هر کسی که ائتلاف کنند به نفع کشور است و از ورود نیروهای افراطی -که به جز بحث‌های سیاسی و شعارها کارنامه دیگری ندارند- جلوگیری کند، من فکر نمی‌کنم اصلاح‌طلبان از ائتلاف و اعتدال که به نفع کشور و خودشان است، دست بردارند».

اظهارات کرباسچی از دو منظر مهم است؛ اول اینکه او برخلاف قاطبه اصلاح‌طلبان که بر حضور مستقل این جریان در انتخابات مجلس یازدهم تاکید دارند، صراحتا گزاره امکان ائتلاف را پیش کشیده است. کرباسچی از سویی در حالی قائلان به حضور مستقل در انتخابات اسفند را متصف به «جمع غیرموثر اصلاح‌طلبی» کرده که طی ماه‌های اخیر، محمدرضا عارف به‌عنوان رییس فراکسیون امید(فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس) و دست راست او در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان یعنی عبدالواحد موسوی‌لاری، بارها به امر ائتلاف، «نه» گفته‌اند. عارف اردیبهشت امسال در جمع گروهی از انجمن اسلامی دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره نوع و شکل حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات اسفند، گفت: «شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان بر این نظر تاکید دارد که ائتلاف نکنیم چرا که نتوانستیم مطالبات مردم را پاسخ دهیم». سه ماه پس از این اظهار نظر، عارف، موسوی‌لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات و قائم‌مقام او در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در گفت‌وگویی با خبرگزاری تسنیم تصریح کرد: «اینکه بخواهیم در مورد کاندیداها و لیست مشترک ائتلافی با جریان‌های غیراصلاح‌طلب داشته باشیم، تلقی من این است که این کار نه شدنی است و نه ضرورتی دارد».

نکته بعدیِ قابل برداشت از اظهارات کرباسچی، بیان چرایی لزوم امر ائتلاف از سوی اوست. دبیرکل حزب کارگزاران برای توجیه طرح خود، از جلوگیری از به زعم خود «نیروهای افراطی» به مجلس سخن گفت؛ همان توجیه سلبی که اصلاحاتی‌ها چهار سال پیش و در آستانه انتخابات مجلس دهم نیز به آن متوسل شدند. سلبی‌نگری اصلاح‌طلبانی نظیر کرباسچی، کرارا مورد نقد فعالان اصلاح‌طلب واقع شده است. منتقدان معتقدند که جبهه اصلاحات برای حضور موثر در نهادهای حاکمیتی، باید طرح ایجابی داشته باشد، نه اینکه بخواهد صرفا با ایجاد ترس از حریف سیاسی خود، پیروز انتخابات شود؛ موضوعی که البته اصلاح‌طلبان به دلیل فقر در ایده‌پردازی، در عمل ناکام مانده‌اند.

ناطق 98، همان روحانی 92؟

کرباسچی در صحبت از ائتلاف، تنها نبوده است. بهزاد نبوی از سابقون جبهه اصلاحات، اخیرا در گفت‌وگویی با روزنامه آفتاب یزد در پاسخ به این سوال که «آقای روحانی سال 92 حاصل جمع دو طرف شد؛ آیا الان آقای ناطق‌نوری چنین پتانسیلی را دارد»، تصریح کرد: «آقای ناطق شخصیتی پخته و سیاسی است؛ البته ذاتا دلش نمی‌خواهد بیاید ولی شاید اگر اصول‌گرایان معتدل و میانه‌رو و اصلاح‌طلبان از ایشان بخواهند، نظرش تغییر کند». در حالی این عضو پیشین سازمان منحله مجاهدین انقلاب، امکان اجماع اصلاح‌طلبان با به‌اصطلاح اصول‌گرایان میانه‌رو، حول علی‌اکبر ناطق‌نوری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام را پیش کشیده که ماه‌ها پیش از این هم او در اظهارنظری، از امر ائتلاف حمایت کرده بود. نبوی مرداد امسال در گفت‌وگو با «خبرآنلاین» تصریح کرد: «من معتقد بودم و هستم که باید این ائتلاف وجود داشته باشد».

وامانده میان ائتلاف یا استقلال

چهره‌های موثری در جبهه اصلاحات نسبت به چگونگی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات، با یکدیگر به اختلاف برخورده‌اند؛ افراد موثری مانند موسوی‌لاری و عارف بر استقلال جبهه اصلاحات و حضور مستقلانه این جبهه در انتخابات تاکید دارند اما در سوی دیگر، افراد پرنقش و سابقه دیگری مانند کرباسچی و بهزاد نبوی، داد ائتلاف سرمی‌دهند. 

به نظر می‌رسد آنچه امثال عارف و موسوی‌لاری را به فکر استغنا از ائتلاف انداخته، بدعهدی جریان نزدیک به علی لاریجانی در جریان بستن فراکسیون‌های مجلس دهم باشد؛ آنجا که امثال کاظم جلالی و بهروز نعمتی با بلیت لیست امید وارد مجلس شدند اما به محض ورود به پارلمان، فراکسیون «مستقلین» را تدارک دیدند؛ موضوعی که به‌شدت بر عملکرد اصلاح‌طلبان مجلس تاثیر گذاشت و باعث گسیختگی و ناتوانی عمل آنها در معادلات درون پارلمانی شد؛ اما از آن طرف، آنچه امثال کرباسچی و بهزاد نبوی را همچون انتخابات سال‌های 92، 94 و 96 دوباره به فکر ائتلاف انداخته، اشراف آنها به ضعف و مهجوریت جبهه اصلاحات برای انعقاد لیست به شکل مستقل از یاری سایر جریان‌ها و خرده‌جریان‌های سیاسی است. باید دید از میان این دو برداشت، کدام‌یک در نهایت در اعمال سیاست‌های خود برای انتخابات، دست بالاتر را خواهد یافت. فعلا که آسمان بالای سر اصلاح‌طلبان چندان آفتابی به نظر نمی‌رسد؛ ابرهایی از تشتت مدت‌هاست رخ‌نمایی می‌کنند.

ناگفته نماند که اصلاح‌طلبان یا به بیان دقیق‌تر جریان حامی دولت، پیش از پرداختن به این مساله که انتخابات مجلس، حضوری مستقل می‌طلبد یا ائتلافی، باید فکری به حال کاهش مشروعیت اجتماعی خود کند؛ امری که یقینا نوع و شکل حضوریافتن در کارزار اسفند 98 را به محاق خواهد برد.

منبع: صبح نو