به گزارش حلقه وصل، حدود ۵ ماه پیش بود که دولت نیجریه تحت فشار افکار عمومی و سازمانها و نهادهای حقوق بشری مجوز آزادی «شیخ ابراهیم زکزاکی» رهبر نهضت اسلامی نیجریه و همسر وی را صادر کرد. بدینترتیب، «شیخ زکزاکی» و همسرش که به شدت بیمار بودند، جهت انجام معالجه تحت تدابیر شدید امنیتی به هندوستان منتقل شدند.
این اتفاق درحالی رخ داد که دولت نیجریه پیشتر مخالفت خود با رسیدگی به اوضاع جسمانی وخیم «شیخ زکزاکی» را اعلام کرده بود. اما با اینحال، پس از افزایش نگرانیهای افکار عمومی و ملتهای مسلمان و آزاده در سراسر جهان از وضعیت جسمانی رهبر نهضت اسلامی نیجریه، دادگاه عالی این کشور سرانجام مجوز درمان وی در هندوستان را صادر کرد.
ازهمینروی، «شیخ ابراهیم زکزاکی » پس از تحمل ۴ سال بازداشت، رنج و بیماری، آزاد و جهت درمان به بیمارستانی در هند منتقل شد. علیرغم این مسأله، دیری نپایید که افکار عمومی متوجه شدند که صدور حکم آزادی «شیخ زکزاکی» و انتقال وی به بیمارستان چیزی بیش از یک ظاهرسازی توسط دولت نیجریه نبوده است؛ به ویژه اینکه اکنون شیخ زکزاکی و همسرش توسط دولت نیجریه به زندان مرکزی ایالت کادونا منتقل شده اند.
درهمین ارتباط، گفتگویی را با دکتر «مسعود شجره» رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی لندن ترتیب داده ایم که مشروح آن از نظر می گذرد؛
*همانطور که میدانید اخیرا «شیخ زکزاکی» رهبر نهضت اسلامی نیجریه به همراه همسرش به بیمارستان مرکزی ایالت «کادونا» منتقل شده است. این درحالی است که رهبر نهضت اسلامی نیجریه از بیماری های فراوانی رنج می برد که پزشک معالج وی نیز بدان اشاره کرده است. لطفا توضیحاتی را در خصوص آخرین وضعیت «شیخ زکزاکی» ارائه بفرمایید؟
بله ... شیخ زکزاکی به تازگی به زندان مرکزی ایالت «کادونا» منتقل شده است. در این خصوص باید گفت که زندان مذکور فاقد استانداردهای مورد نیاز برای حفظ سلامت زندانیان است. جای هیچ شکی در این مسأله نیست. زندان «کادونا» در واقع، یکی از خطرناک ترین زندانها نه تنها در نیجریه که در سطح آفریقا، محسوب می شود.
افرادی که به زندان «کادونا» منتقل می شوند، جملگی با شرایط بدی مواجه هستند. در خصوص شیخ زکزاکی نیز همین مسأله صادق است. شیخ زکزاکی درحالی به زندان «کادونا» منتقل شد که دادگاه نیجریه تحت هیچ شرایطی مجوز اعزام وی به بیمارستان برای درمان و مداوا را صادر نکرد. از دیدگاه ما شیخ زکزاکی با شرایط کاملا اضطراری مواجه بوده و هست و می بایست به بیمارستان منتقل می شد، اما با تصمیم دولت نیجریه وی به زندان «کادونا» انتقال یافت.
*آیا پیگیری های کمیسیون حقوق بشر اسلامی لندن که حضرتعالی مسئولیت اداره آن را برعهده دارید، تاکنون پیشرفتی در پرونده «شیخ زکزاکی و همسرش و همچنین شیعیان نیجریه حاصل کرده است؟ این کمیسیون در مسیر پیگیری های خود در خصوص وضعیت شیخ زکزاکی با چه موانعی تاکنون مواجه شده است؟
علیرغم اینکه کمیسیون اسلامی حقوق بشر لندن پیگیری های زیادی را در خصوص وضعیت شیخ زکزاکی انجام داد، اما متأسفانه این پیگیری ها با وجود گذشت زمانی بسیار، به نتیجه مثمرثمری منجر نشد. ما تلاش زیادی کردیم تا شیخ زکزاکی به دلیل شرایط وخیم جسمانی به بیمارستانی در خارج از نیجریه منتقل شود، اما این اتفاق نیفتاد.
ما تلاش بسیاری کردیم تا اسناد و مدارک مورد نیاز برای بیرون آوردن شیخ زکزاکی از زندان را تهیه کنیم تا بتوانیم وی را از زندان خارج کنیم. متاسفانه زمان بسیاری صرف شد؛ ما امیدوار بودیم که نتایج درمان ایشان مطلوب باشد و شرایط درمانی و جسمی وی بهبود پیدا کند.
با تمامی این ها، هر تلاشی که ما کردیم با کارشکنی دولت نیجریه روبرو شد. ما نه تنها مجبور بودیم با نهادهای مختلف در این زمینه رایزنی کنیم؛ بلکه حتی مجبور شدیم با دادگاه عالی و مرکز رسیدگی به امور زندان ها مذاکره کنیم، با این حال این مذاکرات و رایزنی ها به نتیجه مطلوب نرسید. دولت نیجریه با استفاده از زور و فشار، در مسیر این رایزنی ها سنگ اندازی کرد.
*درحال حاضر گمانه زنی هایی مبنی بر احتمال صدور حکم آزادی شیخ زکزاکی تا پیش از ماه فوریه توسط دادگاه عالی نیجریه، در رسانه ها مطرح می شود. حتی پزشک معالج شیخ زکزاکی نیز اخیرا به این مسأله اشاره داشته است. دیدگاه شما در این خصوص چیست؟ آیا می توان انتظار صدور حکم آزادی رهبر نهضت اسلامی نیجریه پیش از ماه فوریه را داشت؟
در این خصوص باید گفت که احتمال آزادی «شیخ زکزاکی» کم است. پیگیری های ما و نتایج اوضاع میدانی حاکی از آن است که طی ۲ سال گذشته روند رفتارهای دولت نیجریه درقبال پرونده شیخ زکزاکی نه تنها بهتر نشده بلکه بدتر و سخت تر نیز شده است. در واقع، برخلاف اینکه ما انتظار داشتیم فشارها علیه شیخ زکزاکی از سوی دولت نیجریه کاهش یابد، این روند طی ۲ سال گذشته تشدید شده است.
از سوی دیگر، در حال حاضر نیز در هیچیک از رفتارهای دولت نیجریه با شیخ زکزاکی نشانه ای از کاهش فشارها علیه وی وجود ندارد؛ فشارهایی که سلامتی شیخ را با خطر جدی مواجه ساخته است. به طور کلی باید بگوییم که در طول مدت زمان گذشته فرایندی طی شده است که حاصل آن افزایش فشارها، بی عدالتی ها و رفتارهای نامناسب علیه شیخ زکزاکی بوده است.
*سؤال آخر در خصوص «زینت ابراهیم» همسر شیخ زکزاکی است. در شرایط کنونی با توجه به وخامت اوضاع جسمانی همسر شیخ زکزاکی، آیا می توان انتظار داشت که دولت نیجریه حداقلیترین کار را صورت داده و همسر شیخ را آزاد کند؟ آیا دادههای کنونی می توانند دالّ بر احتمال آزادی همسر شیخ باشند؟
احتمال آزادی همسر شیخ زکزاکی نیز کم است. همسر شیخ زکزاکی نیز مانند وی از شرایط جسمانی خوبی برخوردار نیست. اعمال محدودیت های فراوان علیه شیخ زکزاکی و همسرش نیز وضعیت جسمانی آن ها را تشدید کرده است.
در حال حاضر با توجه به اقدامات دولت نیجریه و دادگاه این کشور، شرایط برای آزادی شیخ زکزاکی و همسرش فراهم نیست. آن ها هم اکنون در وضعیت ناعادلانه ای در زندان نگهداری می شوند؛ کما اینکه در طول ۴ سال گذشته وضعیتشان به همین صورت بوده است. برآوردهای ما نشان از آن دارد که وضعیت جسمانی هر دو رو به وخامت است.