«مسلم» ولی امر است

تاریخ را برای فردا و نه برای دیروز نوشته‌اند و در این میان، کربلا صرفاً کلاس تاریخ نیست، بلکه کلاس تاریخ هم هست. ماجراهای کربلا سرشار از نکات جاری زندگی است و با آن می‌توان تمام مسائل جاری زندگی را پاسخ داد، اگر اهل پرسش از عاشورا باشی!

امام حسین الگوی درخشانی از سیاست و بصیرت را برای اهلش به یادگار گذاشته است. با امام حسین به همه جا می‌توان رسید، اگر کربلا را آن‌چنان که هست باور کنی. ماجرای کوفه سال۶۰ هجری، حکایت نایب امام است و در هوای حماسۀ ۹ دی می‌توان برگی از این کتاب قطور را ورق زد که برچیدن بساط فتنۀ ۸۸ هم کار امام حسین و عاشورایش بود…

مسلم و ولی ناشناسان

«چطور شد که جامعۀ اسلامی به محوریّت پیامبر عظیم‌الشّأن، بعد از پنجاه سال کارش به آن‌جا رسید که فرزند همین پیغمبر را با فجیع‌ترین وضعی کشتند؟!»
چند مثال از خواص[۱]: «خواص در این پنجاه سال چگونه شدند که کار به این‌جا رسید؟»[۲]
«چرا خواصِ مؤمنی که دوْر مسلم بودند، از او دست کشیدند؟ بین این‌ها افرادی خوب و حسابی بودند که بعضی‌شان بعداً در کربلا شهید شدند؛ اما این‌جا، اشتباه کردند.
البته آن‌هایی که در کربلا شهید شدند، کفّارۀ اشتباه‌شان داده شد. دربارۀ آن‌ها بحثی نیست و اسم‌شان را هم نمی‌آوریم. اما کسانی از خواص، به کربلا هم نرفتند. نتوانستند بروند؛ توفیق پیدا نکردند و البته، بعد مجبور شدند جزو توّابین شوند. چه فایده؟! وقتی امام حسین علیه‌السّلام کشته شد؛ وقتی فرزند پیغمبر از دست رفت؛ وقتی فاجعه اتّفاق افتاد؛ وقتی حرکت تاریخ به سمت سراشیب آغاز شد، دیگرچه فایده؟! لذاست که در تاریخ، عدّه‌ی توّابین، چند برابر عدّۀ شهدای کربلاست. شهدای کربلا همه در یک روز کشته شدند؛ توّابین نیز همه در یک روز کشته شدند. اما اثری که توّابین در تاریخ گذاشتند، یک هزارم اثری که شهدای کربلا گذاشتند، نیست! به‌خاطر این‌که در وقت خود نیامدند. کار را در لحظۀ خود انجام ندادند. دیر تصمیم گرفتند و دیر تشخیص دادند.
ببینید! از هر طرف حرکت می‌کنیم، به خواص می‌رسیم. تصمیم‌گیری خواص در وقت لازم، تشخیص خواص در وقت لازم، گذشت خواص از دنیا در لحظۀ لازم، اقدام خواص برای خدا در لحظۀ لازم. این‌هاست که تاریخ و ارزش‌ها را نجات می‌دهد و حفظ می‌کند! در لحظۀ لازم، باید حرکت لازم را انجام داد. اگر تأمّل کردید و وقت گذشت، دیگر فایده ندارد.»[۳]

فقیهی به نام سلیمان بن صرد

از اصحاب ائمۀ معصومین و از چهره‌های برجسته و سران شیعه در کوفه و رهبر نهضت «توابین» در خون‌خواهی حسین بن علی است. نامش در جاهلیت «یسار» بود ولی بعد از اسلام، پیغمبر اکرم، نام «سلیمان» بر او گذاشت و مکنی به «ابوالمطرف» است. از آن‌جا که حضور پیغمبر را درک کرده، از صحابه رسول خداست و از یاران امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام می باشد.

شمه‌ای از ویژگی احوالات او از دیدگاه صاحب‌نظران

مردی صالح، خیر، فاضل، متدین و عابد بود. به خاطر شهرتش در تشیع، جزو رؤسای شیعه به حساب می‌آمد. فضل بن شاذان، او را از تابعین و زاهدان بزرگ معرفی می‌کند و صاحب اسدالغابه می‌گوید: «از اشراف و بزرگان قوم خود بود و در بین آن‌ها، منزلت و شأن والائی داشت.» صاحبان تراجم از جمله ابن‌سعد، ابن‌حجر عسقلانی و ابن‌عبدالبر او را به فضل و دین و شرف و عبادت ستوده‌اند. احادیثش بدون واسطه از رسول خدا، در صحیح بخاری و صحیح مسلم نقل شده است.

سلیمان در کنار امام علی

وی جزو اولین افرادی بود که در بین مسلمانان بعد از رحلت پیامبر اسلام، به شهر کوفه در عراق کوچ کرد و همان‌جا ساکن شد. همیشه یاور و همراه علی‌(ع) بود و در جنگ‌ها، حضرت را یاری می‌داد. از نامه‌ای که حضرت علی‌(ع) به او در جبل نوشته است، معلوم می‌شود که او در زمان حکومت حضرت، فرماندار آن‌جا و یکی از کارگزاران آن امام معصوم بود که حضرت در آن نامه، از وی خواست تا بعد از اعلام مقدار دارایی بیت‌المال جبل، اضافی آن را به کوفه بفرستد تا در بین افراد ذی‌حق، تقسیم شود.

«جبل» قبلاً شهر بود و امروزه به صورت روستای بزرگ یا شهرکی قدیمی و آباد در مسیر کوفه و بغداد واقع است. اگرچه شرکت او در رکاب علی‌(ع) در همه‌جا ذکر شده ولی شیخ طوسی و دیگران از جمله «منقری» در کتاب «وقعه صفین»، «نصربن مزاحم» تخلف او را در جنگ جمل، نقل کرده و می‌نویسند که: بعد از برگشتن امیرالمؤمنین علی‌(ع) از جنگ جمل به کوفه، سلیمان به خدمت حضرت رسید و حضرت او را مورد نکوهش قرار داد و علت آن را می‌پرسد که برای چه از شرکت در جنگ کوتاهی کردی؟ سلیمان با کمال شرمندگی عذرخواهی کرد و گفت: «مرا ملامت مکن و از گذشته‌ها بگذر و در آینده، یاران مخلص خود را آزمایش کن.» (بنابراین عدم حضور سلیمان در جمل، محرز است) و اما در جنگ صفین، فرمانده پیادگان نیروهای حضرت بود و در رکاب علی‌(ع) جنگید و در نبرد تن‌به‌تن، «حوشب ذوالظلم» قهرمان شامی را به هلاکت رساند. و نیز در ۱۵ رمضان سال ۴۰ هجری به فرماندهی سپاه حضرت برای جنگ با معاویه منصوب گردید (بعد از جنگ صفین) لیکن قبل از حرکت سپاه، امیرالمؤمنین در سپیده دم ۱۹ رمضان ضربت خورد و به شهادت رسید.

سلیمان و امام حسن مجتبی

او از آن‌جا که از شیعیان تندرو و مخلص بود، بعد از صلح امام حسن‌(ع) در زمان معاویه و زیر پا گذاشتن شرایط صلح به وسیلۀ معاویه، به حضرت امام حسن‌(ع)، پیشنهاد می‌کند که اجازه دهد تا والی معاویه را از کوفه بیرون کرده و قدرت را در کوفه بدست گیرد، و اعتراض می‌کند که چرا امام برای اجرای شرایط صلح، وثیقه‌ای از معاویه نگرفته و برای خود، سهمی از بیت المال قرار نداده است؟ البته او، تسلیم نظر امام است که این نشانۀ خلوص و ایمان او بود. زمانی که خبر شهادت امام حسن‌(ع) به کوفه رسید، بزرگان شیعه در خانۀ او جمع شدند و نامه‌ای در مقام عرض تسلیت به برادرش امام حسین‌(ع) نوشتند. بعد از مرگ معاویه شیعیان کوفه در منزل او جمع شدند و حمد و ثنای الهی به جا آوردند و در مورد فوت معاویه و بیعت یزید با همدیگر حرف زدند. سلیمان به آن‌ها گفت: ای جماعت شیعه بدانید که معاویه ستمکار از دنیا رفت و نیز یزید شراب‌خوار به جای او نشست و حضرت حسین بن علی‌(ع) با او بیعت نکرده و به طرف مکه رفته است. شما که شیعه او هستید و پدرانتان نیز از شیعیان او بوده اند، اگر می خواهید با دشمنان او جهاد کنید و او را یاری کنید، به او نامه بنویسید و او را بخوانید.

لذا سلیمان به امام حسین‌(ع) نامه نوشت و آن حضرت را به کوفه دعوت کرد. نیز در حرکت مسلم بن عقیل‌(ع) فعالیت داشت تا اینکه «ابن زیاد» بعد از اطلاع از مکاتبه مردم کوفه با امام، سلیمان و عدۀ زیادی از کوفیان را زندانی کرد. یاران او نیز از همراهی امام حسین‌(ع) خودداری کردند و بعد از شهادت حضرت حسین‌(ع) گروه زیادی از آن شیعیان همدیگر را سرزنش کرده و از این‌که امام را یاری نکرده، پشیمان شدند و برای جبران آن، حدود چهارهزار نفر به رهبریت سلیمان بن صرد خزاعی، به عنوان توابین (توبه کنندگان) هم قسم شدند تا به خون‌خواهی امام حسین قیام کرده و کشندگان آنها را بکشند.

سلیمان، رهبر توابین

سلیمان و یارانش از سال ۶۱ هـ ق، تصمیم به خون‌خواهی امام حسین‌(ع) گرفتند و مردم را بطور مخفیانه دعوت به اینکار می‌کردند. سال ۶۴ هـ ق، بعد از مرگ یزیدبن‌معاویه و استعفای پسر او، چون اوضاع حکومتی سست شد، مردم را آشکارا دعوت به این‌کار کردند و در همین زمان مختار ثقفی به کوفه آمد و با تحریکاتش افرادی را که در گرد سلیمان جمع شده بودند، با تبلیغ این مطلب که سلیمان فنون جنگی را نمی‌داند و همه را به کشتن می دهد، پراکنده و متفرق کرد. سال ۶۵ هجری قمری، سلیمان با هم پیمانانش قیام کرده و با شعار توابین که «یالثارات الحسین» بود مردم را به جنگ و انتقام، فرا خواندند، آن‌ها با ورود عبیدالله ابن زیاد از شام به عراق، به طرف کربلا آمدند، و در ماه «ربیع الاخر» به قبر امام حسین‌(ع) رسیدند و بسیار گریستند و تضرع کردند و با یارانش همگی توبه کرده و از خدا آمرزش خواستند و یک شبانه‌روز در آنجا ماندند تا عدۀ زیادی به آن‌ها ملحق شدند (گویا ۴۰۰۰ نفر شدند).

سپس از فرات عبور کرده و بعد از رسیدن به منطقه «عین الورده»، لشگر شام مقابل آن‌ها قرار گرفته و نبرد سختی کردند. در آغاز جنگ، پیروزی با توابین بود ولی چون دائماً به لشکر شام، سپاه اضافه شد، کم کم سلیمان با سپاهش، محاصره شدند و نیروهای اعزامی از شام، او و یارانش را به شهادت رساندند. سلیمان بن صرد خزاعی در این جنگ توسط «حصین بن نمیر، علیه اللعنه» در سن ۹۳ سالگی به شهادت رسید و آن هنگام همان جمله معروف مولایش علی‌(ع) را گفت: «فزت و رب الکعبه؛ به خدای کعبه رستگار شدم» و اندکی بعد «مسیب بن نجبه» یار دیرین او شهید شد. یکی از دشمنان «ادهم بن محرز باهلی» از سپاه شام، سر او و مسیب را نزد مروان حکم به شهر شام برد. اگرچه قیام توابین با پیروزی کامل به انجام نرسید ولی چندی نگذشت که مختار ثقفی، برای انتقام و خون‌خواهی اباعبدالله (ع) و به‌دنبال قیام توابین، خروج کرد و تمام قاتلین سیدالشهداء را به سزای اعمالشان رساند.[۴]

چه شد که سلیمان بن صرد خزاعی از کربلا جاماند؟

در مورد علت حضور سلیمان بن صرد در کربلا، هر چند اقوال مختلفی در توجیه غیبت او مطرح شده، اما می‌توان نتیجه گرفت که او در یاری امام حسین(ع) کوتاهی کرده است.[۵]

درباره علت عدم حضور سلیمان بن صرد در حادثه عاشورا چند احتمال مطرح است:
نخست، آن‌که سلیمان و سایر بزرگان شیعه از آغاز شکل‌گیری نهضت امام حسین(ع) و ورود مسلم بن عقیل به کوفه، در زندان عبیدالله بن زیاد گرفتار بودند. این احتمال گرچه معقول به نظر می‌رسد و سلیمان و یارانش را از هر گناهی تبرئه می‌کند، اما در هیچ یک از منابع اصیل تاریخی بر آن تأییدی نمی‌توان یافت.
دوم، آن‌که با توجه به تدابیر شدید امنیتی از سوی عبیدالله موانعی برای رسیدن شیعیان به کوفه پدید آمده بود و سلیمان و یارانش نتوانستند خود را به امام برسانند. این احتمال نیز با رسیدن به موقع شیعیانی، مثل حبیب بن مظاهر به کربلا منتفی است و حضور حبیب در کربلا دلیل محکمی است بر امکان حضور شیعیان در کربلا.
سوم، عدم پیش‌بینی شهادت امام حسین(ع) و احتمال عدم جنگ و درگیری میان امام و سپاه یزید احتمال دیگری است که برخی مطرح کرده‌اند که این خود عذری بدتر از گناه است، زیرا مجموع شرایط حاکم بر کوفه و سخت‌گیری‌های شدید امویان و شهادت مسلم و هانی و قیس و عبدالله بن یقطر و دیگران و تجهیز سپاه چند هزار نفری برای رویارویی با امام حسین(ع) هر صاحب بصیرت و عقلی را به وقوع حادثه‌ای بزرگ و خونین آگاه می‌ساخت و بنابراین بیداری و تحرک بیشتری را از خواص شیعه کوفه طلب می‌کرد.
به هر حال، با توجه به اعتراف صریح سران توابین به اشتباه خود در یاری نکردن امام و اظهار پشیمانی از ضعف عملکرد خود در جریان کربلا و دچارشدن به عذاب‌وجدان شدید در تنها گذاشتن امام که جز با کشته شدنشان از آن رهایی نمی‌یافتند و همچنین سابقۀ عهد‌شکنی آن‌ها با امامان قبل، می‌توان به این نتیجه رسید که سلیمان و یارانش که خواص شیعه کوفه به شمار می‌آمدند، در یاری رساندن به امام کوتاهی کردند و امام خویش را تنها گذاشتند. نهضت توابین به‌رغم دستاوردهای اندک خود بیشتر به حرکتی احساسی و عاطفی شبیه بود تا حرکت اصلاحی اثرگذار اجتماعی.

سلیمان: جناب مسلم! اگر تو میفهمی، من هم میفهمم!

یک عالم باید به تواضع در برابر حق اهمیت ویژه بدهد، و الا عالم شدن عاقبتی جز قد علم کردن در مقابل بزرگان و اولیای الهی نخواهد داشت. چراکه برتر از هر صاحب علمی، عالمی است!«وَفَوْقَ کُلِّ ذِی عِلْمٍ عَلِیمٌ»[۶] ، و انسانی که تواضع در برابر حق برایش ملکه نشده باشد، هرگز نمی‌تواند در مقابل بالاتر به ظاهر فروتر تواضع کند. نمی‌تواند در برابر مُسلم زمان خود تواضع کند. تواضع در مقابل حسین‌بن علی (ع) کار دشواری نیست؛ اصلاً اگر تواضع نکنی عجیب است. چراکه با آبروی خود بازی کرده‌ای؛ اما تواضع در برابر جوانی که شاید در دید عموم، علم و فضل و سابقه‌اش از تو کمتر است کار هر کسی نیست….

پیام رفتار امثال سلیمان که سرآغاز تفرقه بین مسلمین شد و کار را به واقعۀ عاشورا کشانید همین بود؛ «جناب مسلم! شما فقیهی و من هم فقیهم! شما می‌فرمایید قیام کنید ولی من می‌گویم قیام نکنیم!» و با این منظق، شد آن‌چه شد! دو دستگی و نهایتاً غربت نایب امام در کوفه.

«سلیمان بن صرد» الگوی تمام‌نمای خواصی که دیر تصمیم گرفتند

«شک خواص، پایۀ حرکت صحیح جامعۀ اسلامى را مثل موریانه می‌جود. این‌که خواص در حقایق روشن تردید پیدا کنند و شک پیدا کنند، اساس کارها را مشکل می‌کند» این سخن حکیمانه از مقام معظم رهبری چکیدۀ علت بسیاری از شکست‌هایی است که در طول حیات اسلام نصیب مسلمانان شده است.

سلیمان بن صرد خزاعی-که در آن زمان از فقها و مراجع بزرگوار بود(!)-، هنگام قیام حضرت مسلم بن عقیل-نماینده و فرستادۀ امام حسین(ع)-، او را یاری نکرد و حتی حرکت او را مکروه اعلام کرد وگفت؛ صبر می‌کنم تا «یوسف فاطمه» یعنی خود حضرت امام حسین(ع) بیاید و به همراه او قیام کنم! همین اشتباه کافی بود تا با آمدن امام هم ایشان را همراهی نکند. البته شکی نیست که کسی که نایب امام را تنها می‌گذارد خود امام را نیز. چگونه می‌توان از کسی که شهامت زدن به استخر را ندارد انتظار شنای در اقیانوس را داشت؟!

به گواه تاریخ، سلیمان بن صُرَد خُزاعی که یکی از بزرگان کوفه در زمان امام حسین‌(ع) و از صاحبان فتوا در میان شیعه بود، در قضیۀ قیام مسلم ابن عقیل کوتاهی کرد و در کربلا نیز شرکت نکرد. اما بعدها به اشتباه خود پی برد و در میان پنج نفر اصلی گروه رهبری توابین به عنوان رهبر شناخته شد. سرانجام وی در جنگ با امویان به شهادت رسید…

در ادامه خیانت‌های خواص، وقتی که به گذشتۀ سلیمان بن صرد خزاعی بر می‌گردیم می‌بینیم که ایشان در جنگ جمل جزء ساکتین و در جنگ صفین در لشکر مولی علی‌(ع) و در جنگ میان امام حسن(ع) و معاویه مجدداً بی‌طرفی اختیار نموده است. و باز در دعوت از امام حسین‌(ع) به کوفه، به بزرگ‌نامه‌نویسان کوفه مشهور شد اما در بیعت با نمایندۀ امام جزء اولین شخصیت‌های بی‌بصیرتی بود که نوع اقدام و اعمالش کمک شایانی به نقش‌های ابن زیاد جهت تسلط بر کوفه و شهادت مسلم ابن عقیل نمود تا جائی که ابن زیاد از سکوت او کمال سوء‌استفاده را نمود .

از این رو عمال ابن‌زیاد شایع کردند که اگر حسین بر حق است پس چرا سلیمان بن صرد خزاعی که خود بزرگ‌نامه‌نویسان کوفه است از بیعت با مسلم سرباز می‌زند اگر چه بعد از شهادت امام حسین(ع) سلیمان پشیمان گشته و گروه توابین را به وجود آورد ودر این راه شهید شد اما سؤال اینجاست که اگر سلیمان در زمان مناسب خویش بصیرت لازم را داشت و در مسیر حق محکم گام بر می‌داشت و نقشۀ راهی را که پیامبر فراروی قوم عرب و مسلمین قرار داده بودند کنار نمی‌گذاشت، آیا باز هم تاریخ شاهد شهادت یاران حق و پیروزیهای ظاهری و حاکمیت یافتن اسلام ابوسفیانی می‌بود؟ و آیا این حرکت‌های امثال توابین جبران بی‌بصیرتی‌های دیروزشان را خواهد نمود ؟

از سوی دیگر برخی از خواص هم بودند که با بصیرت لازم و بینش صحیح راه درست را به خوبی دیدند و برای یاری حضرت‌(ع) لحظه‌شماری می‌کردند، افرادی مانند حبیب‌بن‌مظاهر و مسلم بن عوسجه از جمله این دسته بودند.

مطمئناً برای هر اندیشه‌ای که در جستجوی امروزین وقایع است، نسخۀ کوچک حرکت امام حسین‌(ع)، نهضت حضرت امام خمینی(ره) بود که در پی آن انقلاب اسلامی ایران روی داد و باز در همین زمان هم بودند علما و بزرگانی که امام خمینی را از این حرکت برحذر می‌داشتند، اما حضرت امام به تأسی از مولای بزرگوارشان امام حسین‌(ع) حرکت را ادامه دادند و رخداد بزرگ تاریخ، یعنی انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از پیامدهای نهضت عاشورا به وقوع پیوست و امروز نظام مقدس جمهوری اسلامی که -همانا یکی از پیامدهای حادثۀ عاشورا و ریختن خون اهل بیت‌(ع) است- پستی‌ها و بلندی‌های مختلفی را پشت سر گذاشته است .

البته در این بین شاهد عملکردهایی مشابه عملکردهای خواص زمان امام حسین(ع) هم بوده‌ایم که یکی از به‌روزترین نمونه‌های بروز این نوع عملکردها، فتنۀ انتخابات سال ۸۸ بود که در آن بسیاری از خواص و بعضاً بزرگان دوران ما هم بی‌بصیرتی خواص زمان امام حسین(ع) را تکرار کردند، اما مردم، دیگر مانند کوفیان نبودند و دریافتند که نظامی که ماحصل خون امام حسین و فرزندان و اصحابش است نباید در آن کربلا و عاشورای دیگری تکرار شود و لذا ولی‌شان را تنها نگذاشتند.

باید اذعان کرد به فرمایش مقام معظم رهبری(دامه ذله العالی) «عدّۀ توّابین، چند برابر عدّۀ شهدای کربلاست. شهدای کربلا همه در یک روز کشته شدند؛ توّابین نیز همه در یک روز کشته شدند. اما اثری که توّابین در تاریخ گذاشتند، یک هزارم اثری که شهدای کربلا گذاشتند، نیست! به‌خاطر این‌که در وقت خود نیامدند. کار را در لحظۀ خود انجام ندادند. دیر تصمیم گرفتند و دیر تشخیص دادند».[۷]

وقت شناسی همان کیمیایی است که اگر در وجود فردی از خواص بود، مس وجودش را طلا می کند اما اگر نبود هرقدر هم پس از گذشت زمان آب طلا به کار برده شود دیگر اثرگذار نخواهد بود.[۸]

لحظه‌شناسی‌ها و لحظه‌نشناسی‌ها

گلچینی از بیانات رهبر انقلاب دربارۀ  مصادیق لحظه‌نشناسی‌ها و لحظه‌شناسی‌ها در طول تاریخ[۹]:

لحظه‌نشناسی‌ها:

یک: کار را در لحظۀ خود انجام ندادند

«لحظه را باید شناخت، نیاز را باید دانست. کسانى در کوفه دلهاشان پر از ایمان به امام حسین بود، به اهل‌بیت محبت هم داشتند، اما چند ماه دیرتر وارد میدان شدند»[۱۰] «لحظه را نشناختند؛ عاشورا را نشناختند؛ در زمان، آن کار را انجام ندادند.»[۱۱]

دو: شیخ به بالای دار رفت

«در صدر مشروطه علماى بزرگى بودند -که من اسم نمى‌آورم، معروفند- که این‌ها ندیدند توطئه‌اى را که آن روز غرب‌زدگان طراحى می‌کردند؛ توجه نکردند که حرفهایی که این‌ها دارند در مجلس شوراى ملىِ آن زمان می‌زنند، یا در مطبوعات‌شان می‌نویسند، مبارزۀ با اسلام است؛ مماشات کردند. نتیجه این شد که کسى که می‌دانست و می‌فهمید – مثل مرحوم شیخ فضل‌اللَّه نورى – جلوى چشم آن‌ها به دار زده شد و این‌ها حساسیتى پیدا نکردند؛ این اشتباهى است که آن‌جا انجام گرفت؛ این اشتباه را ما نباید انجام بدهیم.»[۱۲]

سه: پنجاه سال جلوتر بودیم!

«اگر آن روزى که بعضى از علما در مقابل خودکامگى‌هاى رضاخان ایستادند، همه با آن‌ها همراهى می‌کردند، اگر آحاد ملت آگاهانه می‌فهمیدند که چه اتفاقى دارد در این کشور مى‌افتد و مى‌ایستادند، شاید ملت ما پنجاه سال جلوتر بود و خسارت‌هاى پنجاه سال دوران انحطاط رژیم طاغوتى و وابستۀ پهلوى را تحمل نمی‌کرد. غفلت موجب می‌شود که انسان این خسارت‌ها را تحمل کند. غفلت نبایستى به خرج داد.»[۱۳]

چهار: اگر حساسیت موقع درک می‌شد…

«اگر آن روزى که آمریکایی‌ها در این کشور کودتا راه انداختند – آمریکا و انگلیس تواماً، در سال ۳۲ – حساسیتِ موقع درک می‌شد، اقدام مناسب انجام می‌گرفت، یقیناً سال‌ها خسارت‌هایی که عاید شد براى کشور، پیش نمى‌آمد. هوشیارانه حوادث را باید رصد کرد.»[۱۴]

پنج: اگر عمل می‌کردند…

«چند سال قبل از این – نمی‌دانم حالا ده سال است یا بیشتر است – من توصیه‌هاى مؤکدى را راجع به مقابلۀ با فساد اقتصادى به مسئولین کشور کردم؛ استقبال هم کردند؛ اما خب، اگر عمل می‌کردند، دیگر این فساد بانکى اخیر – که حالا همۀ روزنامه‌ها و همۀ دستگاه‌ها و همۀ ذهن‌ها را پر کرده – پیش نمى‌آمد. وقتى عمل نمی‌کنیم، دچار این حوادث می‌شویم. اگر با فساد مبارزه بشود، دیگر این چند هزار میلیارد – یا هرچه – سوءاستفاده‌اى که افرادى بیایند بکنند، پیش نمى‌آید. وقتى عمل نمی‌کنیم، خب، پیش مى‌آید؛ ذهن مردم را مشغول می‌کند، دل مردم را مشغول می‌کند، دل آدم‌ها را می‌شکند.»[۱۵]

لحظه‌شناسی‌ها:

یک: عمار در وقت حساس اشتباه نکرد!

«چرا شما عمار را «سلام‌اللَّه‌علیه» مى‌گویید؟ چون عمار در وقت حساس اشتباه نکرد و فهمید»[۱۶] «یک جا می‌دید اختلاف پیدا شده، یک عده‌اى دچار تردید شدند، بگو مگو توى آن‌ها هست، خودش را به‌سرعت آن‌جا میرساند و برایشان حرف میزد، صحبت می‌کرد، تبیین میکرد؛ این گره‌ها را باز می‌کرد.»[۱۷]

دو: پانصدهزار نفر را در تهران می‌کشتند

«در عصرِ روزِ هجدهم بهمن ماه سال ۵۷، در تهران حکومت نظامی اعلام شد. امام به مردم فرمود به خیابان‌ها بریزید. اگر امام در آن لحظه چنین تصمیمی نمی‌گرفت، امروز محمّدرضا در این مملکت بر سرِ کار بود. یعنی اگر با حکومت نظامی ظاهر می‌شدند، و مردم در خانه‌هایشان می‌ماندند، اوّل امام و ساکنان مدرسۀ رفاه و بعد اهالی بقیۀ مناطق را قتل عام و نابود می‌کردند. پانصدهزار نفر را در تهران می‌کشتند و قضیه تمام می‌شد. اما امام، در لحظۀ لازم تصمیم لازم را گرفت.»[۱۸]

سه: مردم توطئه را باطل کردند

«سال ۷۸ که آن حوادث پیش آمد، آن کسی که این حوادث را خنثی کرد، مردم بودند. روز بیست و سوم تیر سال ۷۸ مردم آمدند در خیابان‌ها، توطئۀ دشمن را سال‌ها برایش برنامه‌ریزی کرده بودند، در یک روز باطل کردند.»[۱۹]

چهار: حرکت عظیم مردم در ۹ دی

«فتنۀ ۸۸ تن‌ها آن چیزی نبود که توی خیابان دیده شد، زمینه‌هایی چیده بودند و اهداف خطرناکی داشتند، با برخوردهای سیاسی و امنیتی، حل نمی‌شد. یک حرکت عظیم مردمی لازم داشت که این حرکت، حرکت ۹ دی بود که مردم آمدند و بساط فتنه و فتنه‌گران را در هم پیچیدند. لذا حادثۀ ۹ دی در تاریخ یک حادثۀ ماندنی است.»[۲۰] «شناختن موقعیت، فهمیدن نیاز، حضور در لحظۀ مناسب و مورد نیاز؛ این اساس کار است که مؤمن باید این را هم با خود همراه داشته باشد تا بتواند وجودش مؤثر بشود.»[۲۱]

پنج: جهاد اقتصادى اولویت بیشترى دارد

«امروز در این برهۀ از زمان، مسئلۀ اقتصادى از همۀ مسائل کشور فوریت و اولویت بیشترى دارد.»[۲۲] «این سال را ما بایستی متوجه کنیم به اساسی‌ترین مسائل کشور و محور همۀ این‌ها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من از مسئولان کشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخش‌های دیگری که مربوط به مسائل اقتصادی می‌شوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم که در عرصۀ اقتصادی با حرکتِ جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند.»[۲۳]

حتی علم‌دار توابین شدن هم خوشمزه نیست!

باید کار در زمان خودش انجام شود و الا بعد آن دیگر آن اثر را ندارد. علم‌دار توابین شدن و حتی مختار شدن هم خوب است ولی برای بستن دهان وجدان؛ آن هم اگر بسته شود(!) ولی وقتی حسین کشته شد دیگر توابین شدن خیلی دلپذیر نیست. خوشا حبیب و مسلم‌بن عوسجه و سعید و عابس بودن!

ما اهل کوفه نیستیم، «مسلم» تنها بماند

به جای شعار «ما اهل کوفه نیستیم علی تنها بماند» که شعار شایسته و به‌جایی است و یا «ما اهل کوفه نیستیم، حسین تنها بماند» باید شأن نایب حسین را در زمانی که حسین به کوفه نیامده و در کوفه ظهور نکرده فریاد زد و گفت: «ما اهل کوفه نیستیم، مسلم تنها بماند.»

***

آری، تا حسین نیامده، مسلم ولیِّ امر است…

[۱] ر.ک «بی خواص»: مجموعه «بی‌خواص» (پایگاه رهبر معظم انقلاب) به شرح حال خواص صدر اسلام و علل انحراف آن‌ها با استفاده از بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌پردازد.

[۲] بیانات در خطبه‌های نمازجمعه ۱۳۷۷/۰۲/۱۸

[۳] بیانات در دیدار فرماندهان لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) ۸۵/۰۳/۲۰

[۴] به نقل از دایره المعارف اسلامی طهور http://tahoor.com

[۵] عبدالرضا عرب ابوزید آبادی طی مقاله‌ای در فصلنامه تاریخ در آئینه پژوهش در آن به بررسی علل و عوامل عدم حضور زعمای شیعه در کربلا و علی الخصوص جناب سلیمان بن صرد خزاعی پرداخته است. به نقل از پایگاه «سرویس اندیشه دینی پایگاه ۵۹۸»

[۶] یوسف/۷

[۷] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار فرماندهان لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص)  ۲۰/۳/۷۵

[۸] گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از http://www.snn.ir،

[۹] مدت‌ها پیش عزیزی در قالب یک رایانامه، این دو محور را در آینه بیانات رهبری عزیز آورده بود. سپاس از اویی که نامش در ذهن نگارنده گم، اما در پیش‌گاه آن کس که باید ببیندش، آشناست!

[۱۰] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شوراى هماهنگى تبلیغات اسلامى‌   ۲۹/۱۰/۸۸

[۱۱] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شوراى هماهنگى تبلیغات اسلامى‌   ۲۹/۱۰/۸۸

[۱۲] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری ۰۶/۱۲/۱۳۸۸

[۱۳] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از مردم آذربایجان شرقی ۲۸/۱۱/۱۳۸۷

[۱۴] همان

[۱۵] بیانات در دیدار کارگزاران حج‌ ۱۱/۷/۱۳۹۰

[۱۶] بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع علما و روحانیون استان لرستان ۳۰/۰۵/۱۳۷۰

[۱۷] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای دفتر رهبری و سپاه حفاظت ولی امر ۱۸/۰۵/۱۳۸۸

[۱۸] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار فرماندهان لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص)  ۲۰/۳/۷۵

[۱۹] بیانات در بیست و دومین سالگرد امام خمینی(ره) ۱۴/۳/۱۳۹۰

[۲۰] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت حماسه ۹ دی ۲۱/۹/۹۰

[۲۱] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شوراى هماهنگى تبلیغات اسلامى‌   ۲۹/۱۰/۸۸

[۲۲] بیانات رهبر معظم انقلاب در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰  ۱/۱/۹۰

[۲۳] پیام نوروزى رهبر معظم انقلاب به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۰ / «سال جهاد اقتصادی»  ۱/۱/۹۰

منبع: سدید