خراسان رضوی: تکیه‌ای به قدمت ۹۸ سال

حلقه وصل: تشکیل هیئات مذهبی ریشه در اعتقادات تشیع دارد و از گذشته‌های دور این هیئات با عشق به ساحت و دستگاه سید و سالار شهیدان برای اقامه عزاء و برپایی مراسم عزاداری برپا می‌شده، در ایران نیز فعالیت هیئات در طول دوره‌های مختلف با فراز و فرودهایی همراه بوده که از مهم‌ترین دوران می‌توان به سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ و در حکومت رضاخان اشاره کرد که فعالیت این هیئات ممنوع شد اما با وجود ممنوعیت این مراسم به‌صورت مخفیانه در منازل و زیرزمین‌ها برپا می‌شد.

در این خصوص پای صحبت‌های محمدحسین جلالیان مهری، سرپرست هیئت حسینیه سراب که در حدود ۳۵ سال است که مدیریت این هیئت را برعهده دارد، نشستیم.

وی اظهار کرد: در سال ۱۳۰۰ هیئت متحده حسینیه سراب در محله بازارچه سراب و در مسجد مُقبل‌السلطنه (همزء سید الشهداء) فعلی تأسیس شد.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۴۶ هیئت از مسجد مقبل‌السلطنه به مسجد کوچکی در منطقه فعلی یعنی خیابان سعدی منتقل شد و در همان سال‌ها زمین حسینیه فعلی توسط فردی خیر به نام حاج کاظم قراب خریداری و به مسجد واگذار شد و هیئت از ۹۸ سال پیش تاکنون از محل نذورات و کمک‌های مردمی اداره می‌شود.

سیدعلی‌اصغر صدیق اورعی، از اعضای قدیمی هیئت نیز در ادامه گفت: از ابتدا ساکن محله سراب بودم و خاطرم هست که از شش سالگی با پدرم در مراسم شرکت می‌کردم و اکنون که شصت سال دارم ۵۴ سال است که در مراسم عزای امام حسین(ع) خدمت می‌کنم.

وی اظهار کرد: اولین گرداننده هیئت فردی به نام سیدمحمد هژبرالسادات بود و بعد از فوت ایشان دو برادر وی سیدعباس و سیدحسن مسئولیت هیئت را عهده‌دار بودند. آقایان بهنام و ظریف از دیگر گردانندگان و در حال حاضر هم آقای جلالی سرپرست این هیئت است که حدود ۳۵ سال خدمت به دستگاه امام حسین(ع) را دارد و در این خصوص به لطف خدا کار هیئت زمین نمانده و چراغ روز به روز روشن‌تر می‌شود.

صدیق اورعی بیان کرد: در طول سال، دهه اول محرم و دهه آخر صفر را مراسم عزاداری داریم که سخنران دعوت می‌کنیم و پس از اتمام سخنرانی و قرائت زیارت عاشورا سینه‌زنی برپا می‌شود.

وی ادامه داد: یکی از سنت‌های دیرینه هیئت، دسته‌روی اعضا برای اقامه عزاء همزمان با ظهر عاشوراست که در قالبی منظم از محل حسینیه تا حرم مطهر رضوی برای عرض تسلیت به ساحت حضرت رضا(ع) مشرف می‌شوند.

صدیق‌اورعی بیان کرد: آنچه از بزرگان و قدیمی‌های هیئت، سینه به سینه نقل شده این است که در زمان رضاخان پهلوی که برپایی مراسم عزاداری ممنوع شد، هیئات مذهبی به‌صورت آشکار مراسمی نداشتند و هیئت حسینیه سراب نیز از این امر مستثنی نبود، اما اعضای هیئت نه در حد گسترده اما به‌صورت مخفیانه در منزل یکدیگر جمع شده و مراسم عزاداری ایام محرم و صفر را برپا می‌کردند.

وی اضافه کرد: عموی من نیز روحانی بود و در آن زمان با وجود ممنوعیت منبر می‌رفت و به خاطر این چندین بار نیز با عوامل حکومت درگیر شد اما اکثر افراد به خاطر اعتقادی که داشتند مراسم عزا را، حتی با این همه ممنوعیت برگزار می‌کردند. آن زمان که کشف حجاب هم بود، مادرم ۶ سال از خانه خارج نشد، به خاطر اینکه اعتقاد به حجاب داشت و در اقوام ما نیز زنانی بودند که طی مدت قانون منع حجاب از منازل خود خارج نشدند.

همه برای دستگاه امام حسین(ع) دلی کار می‌کنند

صدیق‌اورعی عنوان کرد: همه برای دستگاه امام حسین(ع) دلی کار می‌کنند و در مقابل آن هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند و همین کار دلی باعث شده که از ۹۸ سال پیش تاکنون کار هیئت و حسینیه روی زمین نماند، چون هر کس گوشه‌ای از کار را بدون هیچ ادعایی می‌گیرد. یک روز چای‌ریزی و روزی دیگر کار دیگر را عهده دارند.

وی در خصوص برکات کار در دستگاه امام حسین(ع) اظهار کرد: کرامات زیادی از اهل بیت(ع) دیده‌ام نه تنها من بلکه همه افرادی که در این دستگاه خدمت می‌کنند، طعم این کرامات و توجهات حضرات معصومین را دیده‌اند و برکات آن را در زندگی خود چشیده‌اند.

این عضو قدیمی هیئت در تشریح برنامه‌ها و مراسم ایام مختلف سال در حسینیه بیان کرد: هیئت حسینیه سراب نیز در دو دهه فاطمیه به عبارتی روایت ۷۵ و ۹۵ روز را مراسم عزاداری دارد و در واقع اولین هیئتی بوده که در سال ۷۸ برای اولین بار همه هیئات مذهبی مشهد را برای عزاداری دعوت کرد و روز شهادت حضرت زهرا(س) در قالب یک هیئت بزرگ برای اقامه عزاء به حرم مطهر رضوی راهی شدند که از آن سال تاکنون این مراسم ادامه یافته و آستان قدس رضوی هم از این هیئت استقبال کرد. حدود ۲۰ سال است که روز شهادت حضرت زهرا(س) به‌صورت عاشورا برگزار می‌شود.

صدیق‌اورعی افزود: جزء پنج اول هیئت قدیمی در مشهد هستیم و علت اصلی تداوم این هیئت پس از ۹۸ سال همین همت بلند مردمی است که البته گسترش هم یافته و در سال ۶۶ پس از خریداری زمین اطراف حیاط حسینیه به شبستان اضافه شد و توسعه یافت.

وی گفت: در طول سال نیز شب‌های جمعه مراسم دعای کمیل و در ایام شهادت و ولادت ائمه‌اطهار(ع) نیز مراسم برگزار می‌کنیم اما یکی از مراسم ویژه هیئت در طول ایام سال برگزاری مراسم ولادت امام حسین(ع) است. اعضای هیئت به ۳۰۰ نفر هم می‌رسند اما این تعداد در برنامه‌ها و مراسم طول سال بین ۷۰ تا ۸۰ نفر متغیر است که متأسفانه حضور جوانان در مراسم هیئت بسیار کمرنگ شده و از تعداد قابل توجهی که حضور دارند بیشتر افراد میانسال و پیشکسوت هستند.

علل اصلی عدم حضور جوانان در هیئات؛ نگرانی از آینده شغلی

این عضو قدیمی هیئت یکی از علل اصلی عدم حضور را دغدغه جوانان و نگرانی آنان از آینده شغلی برشمرد و بیان کرد: در این راستا باید مسئولان به فکر ایجاد اشتغال و ازدواج جوانان باشند تا بتوانند با فراغ بال در این مراسم مذهبی حضور یابند.

وی در خصوص تأمین هزینه‌های هیئت اظهار کرد: هزینه هیئت از محل نذورات و کمک‌های مردمی تأمین می‌شود که به عقیده من چون دلی است هیچ گاه طی این ۹۸ سال زمین نمانده در واقع ما هر شب یک بانی داریم که هزینه را تقبل می‌کند.

صدیق اورعی عنوان کرد: مردم با توجه به شرایط سخت اقتصادی جامعه امروز از جان و دل برای دستگاه سیدالشهداء(ع) هزینه کرده و افرادی را می‌توان مثال زد که از ۵۰۰۰ تومان گرفته تا سه میلیون تومان به صندوق هیئت کمک کرده و می‌کنند هر چند خیلی از کمک‌‌ها در گمنامی صورت می‌گیرد. اهدای ۱۷ تخته فرش نیز که به تازگی به شبستان حسینیه اضافه شده از جمله کمک‌های خیرینی است که خواستند در گمنامی بمانند.

وی افزود: بارها و بارها شاهد برکات معنوی در زندگی خود بودم. ۳۵ سال است که در بازارم و در این دوران بارها به مویی رسیدم اما این خاندان مرا یاری کردند. اگر اعتباری دارم از این خاندان و اگر عزتی دارم به برکت این خاندان است.

این عضو قدیمی هیئت ادامه داد: ۱۰ سالم بود که استکان هیئت را می‌شستم. ۱۵ سالم بود که چای‌ریز هیئت بودم و در هر دوره از زندگی هر خدمتی که از دستم برمی‌آمد برای دستگاه حضرت انجام می‌دادم و می‌دهم.

در ادامه احمد محمدزاده سرابی، میاندار هیئت افزود: پدربزرگان من بیش از ۱۵۰ سال است که در بازارچه سراب کاسب هستند و من نیز از کودکی در این محله بزرگ شدم تا اکنون که ۷۰ سال دارم. آن زمان که هیئت در مسجد مقبل‌السلطنه تشکیل شد و من در سن کودکی بودم، به خاطر دارم که به همراه پدرم در مراسم هیئت شرکت می‌کردم. خدمت به دستگاه سیدالشهداء(ع) را از همان کودکی آغاز کردم.

وی افزود: برکات زیادی از خدمت در هئیت امام حسین(ع) در زندگی خود دیدم و تا زنده باشم در این هیئت خدمت خواهم کرد. بیماری سختی داشتم و با عنایت ائمه اطهار(ع) شفا یافتم، از آن زمان به بعد سیاهپوش کردن تکیه در ایام عزاداری و چراغانی آن در ایام ولادت را خودم عهده دارم و به لطف خدا با وجود اینکه ۷۰ سال دارم این کار را انجام می‌دهم.

منبع: ایکنا