حلقه وصل: همزمان با ایام دهه اول محرم الحرام و عزاداری سید و سالار شهیدان هفتاد و سومین شماره از نشریه حلقه وصل با موضوع ارتباط هیات و خانواده و نقش و تاثیر متقابل این دو، با آثار و گفتارهایی از حجت الاسلام دکتر خسرو پناه، حجت الاسلام پناهیان، دکتر بانکی پور، دکتر مشکینی و صاحب نظران دیگر این حوزه منتشر شد.
در سرمقاله این شماره به قلم صادق یزدانی مدیر مسئول نشریه حلقه وصل آمده است: تا نیمه های شب مراسم هیاتشان طول می کشد. سینه زنی تازه از ۱۲ شب به بعد آغاز میشود و باید تا پایان برنامه حضور داشته باشد. هیات، جایی برای خانم ها و نگهداری بچه ها ندارد و خانواده باید در خانه بمانند و تنها به خواب بروند. این برنامه فقط برای دهه اول محرم هم نیست بلکه اغلب روزهای محرم | و صفر و هفته ای یک بار در طول سال اتفاق می افتد و کسی به فکر نیست که باید فضایی برای حضور خانواده در هیات تعبیه شود. دختر بچه ها گریه می کنند و از مادر، پدرشان را | می خواهند و مادر هم تنها برای این شب ها | به مسجد مراجعه می کند تا نماز بخواند و در عزاداری پس از نماز شرکت کند. البته چند شبی هست که آنجا هم نمی رود. بچه کوچکش گریه می کند و خانم های دیگر به او معترض شده اند که چرا با بچه به مسجد می آید و حواس بقیه را پرت می کند. «تو که نوزاد داری اصلا چرا به مسجد می آیی تا دیگران را اذیت کنی؟! این حق الناس است. همان خانه بمانی خدا بیشتر قبول می کند!!»
* خودم، خانوادهام و مالم
در صفحه 27 این شماره از نشریه نیز می خوانیم: رسم انتخاب و اعلان شعار، در تاریخ اسلام رشته بلندی دارد که سررشته های آن را باید در جنگها و غزوات رسول خدا جست. چنان که از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده که شعار مسلمانان در جنگ بدر «یا منصور أمت» بوده است. در کنار این شعارهای عمومی رجزخوانی های سرداران سپاه اسلام که با اشعار حماسی خود را معرفی می کردند می تواند نمونه هایی از شعارهای صدر اسلام را برای ما تداعی کند. رسم انتخاب شعار برای برنامه های هیات، چندسالی است در میان هیأت های مختلف رایج شده است. با توجه به این ریشه تاریخی، گرایش هیأت ها را باید به فال نیک گرفت، هرچند باید مراقب بود که آسیب و آفت گریبان این سنت را نگیرد. برای همین هماره باید اصولی را برای انتخاب شعار در نظر گرفت که مهم ترین آن توجه به حفظ روحیه حماسی عاشورا، توجه به پیروزی جبهه حق در این واقعه و پرهیز از انتخاب شعارهایی است که حاصل آن فقط پرداختن به اندوه و ناراحتی از واقعه کربلاست. بر همین مبنا انتخاب شعار باید طی فرایند صحیحی انجام گیرد و همه جوانب این انتخاب، در نظر گرفته شود. از میان کلمات و عباراتی که فراوان در زیارات معصومین (ع) تکرار شده است، مضمون عبارت «بنفسي أنت و اهلی و مالی» است که بر اساس پیشنهادهای مختلف هیأت های سراسر کشور، انتخاب و به عنوان شعار محوری محرم الحرام ۱۴۴۱ به تأیید رسید. استفاده از این شعار و مفاهیم آن مستلزم تولید و پرورش گفتمان «ایثار»، «توجه به اهمیت کانون خانواده» و « اهمیت مسائل اقتصادی در دستگاه اهل بیت(ع)» و سپس جریان سازی و ترویج آن در فضاهای رسانه ای هیأت است. امید است که انتخاب این شعار بتواند اثری کافی و ماندگار بر تبیین و ترویج فرهنگ و سیره اهل بیت (ع) در جامعه ما بگذارد.
* سه ابتذال در دنیای مدرن
در صفحه 30 گفتاری از حجت الاسلام دکتر خسروپناه میخوانیم با این مطلع که: آیا هیأت که یک رسانه است و یک رسانه سنتی، می تواند به تقویت خانواده بپردازد و با رسانه های مدرن مقابله کند؟ اگر می تواند با همین سبک فعلی باباید تغییر و تحولی در این رسانه سنتی ایجاد شود؟ امروزه دنیا سبک زندگی اش را از طریق رسانه های مدرن می گیرد. مردم الگوهای رفتارها، کنش ها و منش هایشان را از رسانه دریافت می کنند. سریال های تلویزیونی و خانگی و فیلم های سینمایی در پوشش و گفتار و رفتار مردم کاملا اثرگذار هستند. همین سریال های خانگی که با مجوز وزارت ارشاد بیرون می آید جدیدترین فشن ها، استایل ها و مدل ها را به نمایش در می آورند. یعنی حتی هنوز مد لباسی در جامعه ما چندان پذیرش عمومی پیدا نکرده در سریال های خانگی به نمایش گذاشته می شود. طبیعتا وقتی یک سریال خانگی را چند میلیون نفر ببینند، تعداد قابل توجهی از این مد تأثیر می پذیرند. این مدها از کجا می آیند؟ ما که در کشورمان فشن لباس نداریم، الان پنج شش کشور دنیا هستند که فلسفه فشن یعنی مبانی پوشش دارند. این پوشش و کنش و رفتار رسانه، روی اخلاق و بینش و باورهایشان هم اثر می گذارد. نباید انتظار داشته باشیم با وجود رسانه ای که ابزارش هم فضای مجازی است و جدیدترین سبکها را بر جامعه تحمیل می کند، خانواده به معنای سنتی اش بماند؛ کما اینکه در دنیا هم نمانده است. من سفری به نروژ داشتم که مسیحیهای پروتستان هستند. پرسیدم وضعیت خانواده چگونه است؟ می گفتند هشتاد درصد خانواده ها ازدواجشان ازدواج سفید است. یعنی اول ازدواج سفید دارند بعد از سالها عقد شرعی شان خوانده می شود. همین وضعیت در خیلی از کشورهای اروپای شمالی هست در کشورهایی که مسیحیت کاتولیک هستند کمی پایبندی شان از پروتستان ها بیشتر است. یکی از کشورهایی که مذهب کاتولیک دارند فیلیپین است. نود درصد مردم در فیلیپین کاتولیک هستند و ده درصد مسلمان و ادیان دیگر. در فیلیپین سی سال پیش یک خانم بدحجاب دیده نمی شد. الان اکثرا با فرهنگ برهنگی زندگی می کنند. نظام خانواده در این سی سال در اثر رسانه آن قدر متزلزل شده است که در همین دو سه سال اخیر برای صدور شناسنامه بچه ها، نام پدر را حذف کرده اند.
* شبکه مویرگی مردم
دکتر بهمن مشکینی در صفحه 34 این نشریه می گوید: جامعه اسلامی ایران و انقلاب مبارک اسلامی بسیار قدرتمند هستند و ما سرمایه های یاد درونی بسیار زیادی داریم که اگر نداشتیم خصم ماتا این اندازه باما تقابل نداشت. پس ما قدرتمندیم حوزه اجتماعی مجموعه ای از موضوعات ایجابی و سلبی است یعنی شما وقتی دارید در مورد اوقات فراغت صحبت می کنید دارید درباره یک امر ایجابی در حوزه اجتماعی صحبت می کنید. وقتی درباره سرمایه اجتماعی صحبت می کنید، یک امر ایجابی است. سرمایه اجتماعی چیست؟ متأسفانه سرمایه اجتماعی را با سرمایه انسانی اشتباه می گیرند. سرمایه انسانی یعنی جوان ها فارغ التحصیلان حوزه و دانشگاه، بانوان گرانقدر و.... اما سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد و رضایت و مشارکت در حوزه اجتماعی که از سطح خانواده شروع می شود تا سطوح دیگر. یعنی به هر میزان که ما به همدیگر اعتماد داشته باشیم، رضایتمان از هم بیشتر باشد و در امور مختلف باهم مشارکت داشته باشیم یعنی سرمایه اجتماعی بالا است. وقوع انقلاب اسلامی سرمایه اجتماعی را بالای بالا برد و اصلا در اثر این سرمایه اجتماعی، انقلاب واقع شد. مسائلی نظیر خودکفایی در گندم در اثر سرمایه اجتماعی بود. موضوع دفاع مقدس در اثر سرمایه اجتماعی بود. یعنی به میزانی که ما در یک امر مهم مشارکت کنیم و اعتماد و رضایت داشته باشیم، سرمایه اجتماعی بالاست.
* روضه ازدواج بخوانید
صفحه 36 این شماره از نشریه با سخنان حجت الاسلام پناهیان سخنران نام آشنای کشورمان آغاز می شود: اگر موضوع خانواده بسیار مهم و حیاتی است چرا آن را به صورت برجسته در منابع و متون دینی مان نمی بینیم؟ همین دادا مسئله، موجب غفلت فزاینده مؤمنین و مذهبی ها درباره خانواده شده و آسیب پذیری شدید جامعه نسبت به مسأله | خانواده را به همراه داشته است. اجمالا همه ما از معارف دینی می فهمیم که خانواده مهم است. وقتی که در قرآن کریم، بعد از | توحید و عرض ارادت و بندگی به پروردگار عالم، احترام به والدین توصیه می شود: وقتی سعادت و شقاوت فرزندان در گروی دعاو نفرین پدر و مادر است: وقتی زن و شوهر نسبت به هم، سنگین ترین تکالیف را پیدا می کنند: اگر مردی همسرش را اذیت کند شهید هم بشود ظاهرا فشار قبر دارد و اگر خانمی شوهرش را اذیت کند و از او دلجویی نکند، عبادات او قبول نمی شود: باهمه این هافهم ما اجمالی است و این جوری که امروزه حتی با این موضوع همایش برگزار می کنیم یا مورد تأکید رهبری عزیز انقلاب قرار گرفته است این موضوع در متون دینی برجسته نیست. وقتی به صورت خاص این موضوع برجسته نشود، علاوه بر شدت یافتن آسیب پذیری ما، نهاد خانواده در بین بچه مذهبی ها به سادگی رشد پیدا نمی کند. بعضی می گویند: اصل نهاد خانواده که هست! آن توصیه های پراکنده هم که پیرامون این موضوع وجود دارد کفایت می کند.
* فقط هیات می تواند
در صفحه 43 سخنانی از دکتر بانکی پور آمده است : حدود سال 90، در نشست اندیشه راهبردی خدمت مقام معظم رهبری بودیم. این نشست ها کام ا علمی است و از یک سال قبل روی موضوع آن محققان مقاله می دهند و مقالات داوری می شود. چند مقاله انتخاب می شود و خدمت حضرت آقا ارائه می دهند. این نشست، شش ساعت برگزار می شود. صاحب نظرها همه جمع هستند. موضوعات را نقد و بررسی می کنند و در آخر حضرت آقا تحلیل نهایی خودشان را ارائه می دهند. این نشست ها الگوی جالبی هستند اینکه رهبر بزرگوارمان کام ا در یک فضای علمی وارد مباحثه با متخصصان بشود.
نشست سوم در ارتباط با زن و خانواده بود. من آنجا وضعیت خانواده را از سال 72 تا 90 مورد بررسی قرار دادم و یک سری پیش بینی های خطرناکی کردم که اگر به داد خانواده نرسیم، چه فاجعه ای کشور را تهدید می کند. متأسفانه آن پیش بینی ها رخ داد و بدتر از آن چیزی که ما فکر می کردیم، اتفاق افتاد. ما سال 92- 91 یعنی شش سال پیش، آن زمانی که به حضرت آقا گفتیم، خیلی اوضاع بحرانی است؛ نزدیک نهصد هزار ازدواج در کشور داشتیم. یازده میلیون جوان مجرد و نهصد هزار ازدواج را گفتیم وضعیت نگران کننده ای است.
اگر بخواهم دقیق بگویم هشتصد و نود هزار ازدواج بود که ما می گفتیم وضعیت بحرانی است و به فکر جامعه باشید. شیب ازدواج کم و شیب ط اق خیلی بیشتر است. ازدواج داشت افزایش پیدا می کرد؛ ولی می گفتیم شیب آن کم است. در حال حاضر در سال پانصد و پنجاه هزار ازدواج داریم؛ یعنی طبق آمار سی درصد سقوط کرده است. ما آن زمان نگرانی مان این بود که شیب ازدواج کم است، الان در این شش ساله به یک سوم سقوط کرده است.
همچنین مطالب و گفتارهای متنوع از دیگر متفکران و صاحب نظران حوزه خانواده و هیئات عزاداری اهلبیت جهت مطالعه مخاطبان ارجمند در این شماره قرار دارد.
متن مطالب فوق در شماره 73 نشریه حلقه وصل برای استفاده مخاطبان محترم قرار داده شده و همچنین در این شماره از نشریه به رویدادها و موضوعات مهمی که در ماه گذشته در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی سراسر کشور رخ داده پرداخته ایم.
نشریه حلقهوصل به سردبیری صادق یزدانی منتشر میشود. برای دریافت این نشریه میتوانید با شماره تلفن 02188395324 تماس بگیرید. همچنین برای اطلاع از آخرین خبرها و گزارشهای جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، میتوانید از سایت Hvasl.ir استفاده کنید.