به گزارش حلقه وصل، خداوند در آیه ۱۱۱ سوره مبارکه توبه به معامله‌ای پرسود برای بندگان اشاره می‌کند که جان‌ها و اموال مؤمنان را به بهای بهشت می‌خرد. خداوند این تجارت را بر مؤمنان بشارت داده و آن را رستگاری بندگان می‌داند.
نکته اینجاست که هر معامله و داد و ستد ۵ رکن اساسی شامل خریدار، فروشنده، متاع، قیمت و سند معامله دارد که خداوند در این آیه به تمام این ارکان اشاره کرده است.
به این آیه توجه کنید؛
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْو لَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقّاً فِی التَّوْرَیةِ وَالْإِنجِیلِ وَالقُرْءَانِ وَمَنْ أَوْفَی بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَذَ لِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ
ترجمه
یقیناً خدا از مؤمنان جان‌ها و اموالشان را به بهای آنکه بهشت برای آنان باشد خریده همان کسانی که در راه خدا پیکار می‌کنند، پس (دشمن را) می‌کشند و (خود در راه خدا) کشته می‌شوند (خدا آنان را) بر عهده خود در تورات و انجیل و قرآن (وعده بهشت داده است) وعده‌ای حق و چه کسی به عهد و پیمانش از خدا وفادارتر است؟ پس (ای مؤمنان!) به این داد و ستدی که انجام داده‌اید، خوشحال و شاد باشید و این است کامیابی بزرگ.
خداوند در این آیه ابتدا به کسانی اشاره می‌کند که جان‌ها و اموالشان را در راه او خرج می‌کنند و سپس به ارائه تضمین برای این معامله می پردازد و در انتها همان‌طور که در همه داد و ستدها طرفین به هم تبریک می‌گویند خداوند هم بربندگانی که در این تجارت پرسود شرکت می‌کنند بشارت می‌دهد.
جان و مال کالاهای باارزشی که به هرکس غیر خدا بفروشیم ضرر کرده‌ایم
دنیا، بازار است و مردم در آن معاملهگر و فروشنده و خریدار خداوند. متاعِ معامله، مال و جان است و بهای معامله بهشت. اگر به خدا بفروشند، سراسر سود و اگر به دیگری بفروشند خسارت است.
از جابر بن عبد الله انصاری نقل شده که هنگامی که این آیه نازل شد، پیامبر (ص) در مسجد بود، حضرت آیه را با صدای بلند تلاوت کرد و مردم تکبیر گفتند، مردی از انصار پیش آمد از روی تعجب از پیامبر (ص) پرسید: آیا این آیه بود که نازل شد؟ پیامبر (ص) فرمود آری. مرد انصاری گفت: چه معامله پرسودی؟ نه این معامله را باز می‌گردانیم و نه اگر بازگشتی از ما بخواهند می‌پذیریم!
وقتی خدا بالاترین تضمین‌ها را برای معامله با خودش به بنده می‌دهد
با اینکه خدا از همه راستگویان راستگوتر است و سخن و وعده خدا نیاز به هیچ‌گونه سند و تضمینی ندارد اما او مهم‌ترین اسناد و تضمین‌ها را برای بندگانش قائل شده است و در پایان این معامله بزرگ به آنها تبریک می‌گوید و بشارت هم می‌دهد، آیا لطف و محبت و مرحمت از این بالاتر تصور می‌شود؟!
به واقع چه معامله پرسودی است تجارت با خداوند متعال و چه کم سعادت است کسی که جان با ارزشش را بدون دریافت هیچ بهایی واگذار کند، زیرا جان انسان فانی است و دست آخر باید آن را به صاحبش بازگرداند و چه بهتر که جان و مال که امنتی از سوی خداوند است را به بهترین نحو و در ازای دریافت بهشت به خداوند بازگردانیم.
رهبر معظم انقلاب در این زمینه می‌فرمایند: شهادت، مرگ انسان‌های زیرک و هوشیار است که نمی‌گذارند این جان، مفت از دستشان برود و در مقابل، چیزی عایدشان نشود.
امتیازات معامله با خدا
معامله با خدا چند امتیاز دارد: ۱- خود ما و توان و دارایی ما از اوست، سزاوار نیست که به جز او بدهیم. ۲- خداوند، اندک را هم می‌خرد. «مثقال ذرّة خیراً یره» ۳- عیوب جنس را اصلاح می‌کند و رسوا نمیسازد. ۴- به بهای بهشت می‌خرد. خداوند در خریدن وارد مزایده می‌شود و نرخی را پیشنهاد می‌کند که فروختن به غیر او احمقانه و خسارت است.
امام حسین (ع) با تقدیم جان، مال و فرزندانش در راه خدا بزرگترین تجارت تاریخ را با معبود انجام داد
با تأمل در این آیه می‌توان به امام حسین (ع) و واقعه تلخ عاشورا رسید که امام چگونه با جان، مال و حتی فرزندانش به راحتی با خداوند معامله کرد و بدون لحظه‌ای درنگ همه چیزش را در راه خدا تقدیم کرد و پروردگار عالم هم به بالاترین بها این کالای ارزشمند یعنی جان سیدالشهدا (ع) را خریداری کرد و به درجه‌ای رسید که امام علی (ع) روزی در گذر از کربلا فرمودند: اینجا قربانگاه عاشقان و مشهد شهیدان است. شهیدانی که نه شهدای گذشته و نه شهدای آینده به پای آنها نمیرسند. (بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۱۱۶)
امام صادق علیه‌السلام در این زمینه میفرماید: «برای بدن‌های شما جز بهشت بهایی نیست، پس خود را به کمتر از بهشت نفروشید». و این درست همان کاری است که امام حسین (ع) انجام داد.
امام حسین (ع) درباره بی‌ارزش بودن دنیا می‌فرمایند: مال و دارایی‌ات اگر به نفعت نباشد خودت را فدای آن کرده‌ای لذا آن را مصرف کن و برای بعد از خودت در دنیا ذخیره نکن، مال برای تو و تو نیز برای مالت باقی نخواهید ماند از آن استفاده کن قبل از آن که او تو را بخورد. (بحارالأنوار، ج ۷۵، ص۱۲۷،)
منابع: تفاسیر نور، نمونه و مجمع‌البیان